Kıdem tazminatı için emekliliği beklemek gerekmez
15 yıl sigorta 3600 prim günüyle kıdem tazminatı alma hakkından, 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlayanlar yararlanıyor. 9 Eylül 1999 tarihinden sonra işe başlayanlar da emekli olmadan kıdem tazminatı alabilirler. Kıdem tazminatını, emekli olmadan kimler hangi koşullarda alabilir? Ahmet Kıvanç cevapladı
1999 yılında emeklilik yaşı kademeli olarak kadınlarda 58, erkeklerde 60'a yükseltildi. Emeklilik yaşı yükseltilirken çalışanların kıdem tazminatı konusunda mağduriyet yaşamaması için bir hak sağlandı. Buna göre, “kısmi emekli aylığı” bağlanabilmesi için gerekli olan, yaş dışındaki koşulları yerine getiren tüm işçiler, kıdem tazminatı alabilirler.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre bu haktan şimdilik sadece 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girenler yararlanabiliyor. Normalde işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı alabilmek için iş akdinin feshinin haklı bir nedene dayanması, askerlik nedeniyle işten ayrılması, kadınların evlendikten sonra bir yıl içinde istifa etmesi veya emekli olması gerekiyor.
Ancak, 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girenler, 15 yıl sigorta ve 3600 prim günü koşulunu yerine getirdiklerinde, istifa ederek kıdem tazminatı alabiliyorlar.
YAŞI BEKLEYENLER KIDEM TAZMİNATINI NASIL ALABİLİR?
Emekli olmadan kıdem tazminatı alma koşulları, işe ilk defa başlanan tarihe göre değişiyor. İşe giriş tarihine göre, koşullar şöyle:
- 8 Eylül 1999'dan önce işe girenler: 15 yıl sigorta, 3600 prim günü.
- 9 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında işe girenler: 25 yıl sigorta, 4500 prim günü.
- 1 Mayıs 2008'den sonra işe girenler: 5400 prim günü.
- 9 Eylül 1999'dan sonra işe girenler: Sigortalılık süresi 25 yılın altında olmakla birlikte 7000 prim gününü tamamlayarak.
Buna göre, 9 Eylül 1999 tarihinden sonra işe başlayanlar, 7000 prim gününü tamamladıkları takdirde 2024 yılından itibaren emekli olmadan kıdem tazminatlarını alabilecekler. 7000 prim gününü dolduramayanlar ise 25 yıl sigortalılık süresinin yanı sıra işe başladıkları tarihe göre 4500 ile 5400 prim gününü doldurdukları tarihten itibaren istedikleri an kıdem tazminatını alarak işlerinden ayrılabilecekler. 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra işe girenler, 25 yıl sigortalılık süresi aranmaksızın 5400 prim gününü tamamlamaları koşuluyla kıdem tazminatı alabilirler.
SGK'DAN YAZI ALMAK GEREKİYOR
Yaş dışındaki koşulları yerine getirerek kıdem tazminatı alabilmek için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan kıdem tazminatına hak kazanıldığına dair yazı almak gerekiyor. SGK'dan gerekli yazıyı alanlar, hangi gerekçeyle olursa olsun istifa ettiklerinde kıdem tazminatı alabilirler.
Bir işte çalışırken, SGK’dan yazı almak suretiyle kıdem tazminatını alıp ayrılmış olanlar, girdikleri ikinci işten ayrıldıklarında da aynı yöntemle kıdem tazminatı alabiliyor. Bu konuda yasada herhangi bir kısıtlama bulunmuyor.
YENİ BİR İŞTE ÇALIŞMAYA ENGEL DEĞİL
15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı alarak işten ayrılıp yeni bir işe girmenin önünde hiçbir yasal engel yok. Önceki yıllarda işverenlerin itirazı üzerine Yargıtay dairelerinde işçiler aleyhine kararlar verilmişti. En son 2015 yılında Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun verdiği içtihat kararıyla konu tartışmalı olmaktan çıktı. Bu karar uyarınca, 15 yıl 3600 günle kıdem tazminatı alıp işten ayrılan kişi, yeniden başka bir işte çalışma hakkına sahip bulunuyor.
SGK’DAN YAZI ALMADAN İSTİFA ETMEYİN
Sigortalılık süresi ve prim günü koşulunu yerine getirdiği halde, SGK’dan “Kıdem tazminatını alabilir” yazısını almadan istifa edenler kıdem tazminatı haklarını kaybeder. Yazının, istifa ettikten sonra alınmasının faydası yok.
Nitekim Yargıtay 22. Hukuk Dairesi bu yıl verdiği içtihat kararında, 15 yıl sigorta ve 3600 prim günü koşulunu yerine getirdiği halde önce istifa edip sonradan SGK’dan yazı alan bir işçinin kıdem tazminatı alamayacağına hükmetti.
HER YIL İÇİN 5 BİN 434 TL’YE KADAR TAZMİNAT
Kıdem tazminatı, aynı işverene bağlı işyerlerinde bir yıl ve üzerinde çalışanlara veriliyor. Her tam yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden tazminat ödeniyor. Kıdem tazminatında tavan uygulanıyor ve 6 ayda bir memur maaş katsayısına göre yeniden hesaplanıyor.
2018 yılı temmuz-aralık döneminde 5 bin 434.42 TL kıdem tazminatı tavanı uygulanıyor. Buna göre, brüt ücreti 5 bin 500 lira olan da 10 bin lira olan da her bir yıl için 5 bin 434.12 TL üzerinden kıdem tazminatı alabiliyor.
