Büyük şirketlerin piyasa değeri özvarlığının yarısı küçüklerinki 50 katı

Borsa İstanbul'da son 2 ayda daha önce görülmedik hareketlere şahit oluyoruz. Yabancı yatırımcıların pandemi nedeniyle tüm gelişmekte olan ülke borsalarından olduğu gibi Borsa İstanbul'dan da çıkmaya karar vermesi ile yabancı payı yüzde 65'in üstünden yüzde 55'in altına gerilerken yabancının ağırlıklı olarak bulunduğu borsanın en büyük 30 şirketinin hisseleri olumsuz etkilendi. Yabancı çıkarken faiz orınının hızla düşmesi ve döviz ile altın fiyatının zirveye ulaşmış olması nedeniyle yerli yatırımcılar borsaya yöneldi. Son 6 ayda yaklaşık 350 bin yeni yatırımcı barsaya 45 milyar liraya yakın para getirdi. Ancak yatırımcılar özellikle bazı spekülatörlerin de sosyal medya kanalıyla yönlendirmesi ve dedikodu mekanizmasının devreye girmesi ile yabancıların çıktığı büyük şirketler değil daha küçük ve orta halli şirketlere yönelince şirketlerin piyasa değerlerinde anormallikler oluşmaya başladı.

YÜZDE BİN KAZANÇ İŞTAH KABARTTI

Bazı hisselerin yüzde 2 bin yüzde bin yükseldiği ortamda yatırımcılar daha büyük ve derinliği daha fazla dolayısıyla yukarı doğru sert hareket ettirilmesi zor hisseler yerine günlerce tavan olan hisseleri daha cazip buldu. Buradaki yükselişler borsayla henüz yeni tanışan yatırımcıların iştahını kabarttı. Sosyal medyadan körüklenen 1 gecede zengin olma hayalleri ile yeni yatırımcılar işeret edilen hisselere gidince büyük şirketlerin piyasa değerleri borsanın dip değerleri gördüğü seviyenin bile altında kalırken küçük ve orta boy şirketlerin piyasa değerleri inanılmaz yükseldi.

PİYASA DEĞERİ ÇOK MU ŞİŞTİ?

Şirketlerin piyasa değerlerinin yani fiyatının yüksek olup olmadığı bir kaç yöntemle ölçülebiliyor. Ancak bunlar içinde en önemlisi piyasa değerinin defter değerine oranlanması yoluyla ulaşılan sonuç. Yani Piyasa değeri/Defter değeri formülünden yola çıkılarak şirketin o günkü piyasa değerinin varlıklarına oranla ucuz mu pahalı mı olduğu sorgulanmaya çalışılıyor. Piyasa değeri şirketin hisse fiyatının hisse adedi ile çarpılması sonucu elde edilen değeri ifade ediyor. Yani şirket o gün o fiyattan satılırsa toplam değerinin ne olduğunu gösteriyor. Peki defter değeri ne? Bir bilanço tablosunda aktifler işletmenin varlıklarını pasifler ise kaynaklarını gösteriyor. İşletme kaynakları borçlar ile özkaynaklar toplamını ifade ediyor. Defter değeri ise işletme varlıkları ile borçları arasındaki farkı iade ediyor. Bu da işletmenin özkaynakları toplamına eşittir. Aynı zamanda bu fark işletmenin borçlarından arındırılmış net varlık değeridir. İşte Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören şirketlerin piyasa değerinin bu net özvarlığına oranına bakarak şirketlerin son dönemdeki piyasa hareketi ile nasıl bir duruma geldiklerini ölçmeye çalıştık. Elbette yazılım gibi bazı sektörlerde defter değerinin piyasa değerinin değerinin altında olması normal. Ancak borsada tüm şirketler bu açıdan incelendiğinde bariz bir fark ortaya çıkmıyor. O da büyük şirketlerin birçoğunun bugün özvarlıklarını )yani kasasındaki parayı, elindeki makineleri, ürünleri, arsaları, arazileri, binaları) satsanız bugünkü piyasa değerinin yarısına bile gelmiyor. Oysa küçük ve orta boy şirketlerde ise durum bunun tam tersi.

BÜYÜKLER ŞİRKET VARLIKLARININ YARISINDA İŞLEM GÖRÜYOR

Borsa İstanbul'un ve Türkiye'nin en büyük 30 şirketinin sadece 11'nin ve yine Türkiye'nin en büyük 100 büyük şirketinin 57'sinin piyasa değeri defter değerinin (net varlık değeri) biraz üstüne ancak çıkıyor. Geri kalanlar defter değerinin altına işlem görüyor. Şirket isimleri son 2 aylık hisse fiyat performansı ve PD/DD oranları aşağıda yer alıyor. Görülen o ki isimlerini duyduğumuzda güven duyduğumuz şirketlerin hisseleri borsaya bu yatırımcı akınına rağmen şirket varlıklarının yarısında işlem görüyor. Sadece pandemi nedeniyle BİM ve Migros gibi parekende şirketlerinde beklenen kar artışı nedeniye bu hisseler defter değerinin üstünde işlem görüyor. Şu bilgiyi de vermekte fayda var Türkiye'nin uluslarararası piyasalarda gözde olduğu 2006-2012 arasında Türk şirketler ve bankalar defter değerinin 4,5 katına satılıyordu. Ancak son yıllarda bu oran 1.1'e kadar inmişti. Yani iyi şirketlerde bu oranın gelecek beklentisi nedeniyle 2,3 kat olması gayet normal. Görülen bilinen karlı ve büyük şirketlerde bunun bugün itibarıyle gerçekleşmediği.

56 ŞİRKET VARLIĞININ 5 KATINDAN FAZLA DEĞERDE

Fakat küçük ve orta boy işletmelerde durum bunun tam tersi. Borsada işlem gören küçük şirketlerin piyasa değeri son 2 ayda hisselerin anormal yükselmesi ile şirketlerin özvarlıklarını katladı. Öyle ki tam 28 şirketin piyasada değeri özvarlığının 10 katından ve 56 şirketin piyasa değeri de net varlığının 5 katından daha yüksek hale geldi. Hatta özvarlığının 50 katı piyasa fiyatı ile değerlenen şirket bile var. Şunu da hatırlatalım bu şirketlerin büyük bölümünün piyasa değerleri yıllardır defter değerinin yarısından daha düşük fiyata işlem görüyordu.

64 ŞİRKETİN PİYASA DEĞERİ ÖZVARLIĞININ ALTINDA

267 ŞİRKETİN PİYASA DEĞERİ ÖZVARLIĞININ ÜSTÜNDE