İşten çıkarılan işçinin hakları: Kovulan işçi ne yapmalı? Tazminat hesaplama, işsizlik maaşı ve dahası...
İşveren çalışanın sözleşmesini tek taraflı fesh etmesi yani işten çıkarma işlemi yapması durumunda 4857 sayılı İş Yasası'na göre işçi, işverenden alacaklı konuma gelir. Tazminatlar, mesailer, ekstra maaşlar işçinin kovulması durumunda alacağı haklardan sadece bazılarıdır. İşten çıkarılan işçi ne yapmalı? Kovulan işçilerin hakları nelerdir? İşten ayrılanlar kaç gün sağlıktan yararlanabilir? Kıdem ve ihbar tazminatı ile ilgili merak edilenler...
İşverenin yasalarda geçerli bir durum olmadan işçi çıkarması durumunda kanuna göre işçinin yeni hakları ortaya çıkar. Bu nedenle işveren, işten çıkarıcağı kişi ile anlaşma(ikale anlaşması) yoluna gitmek ister. Ancak bu anlaşma etrafında işçi ve işveren ortak paydada buluşabilir.
İKALE SÖZLEŞMESİ NEDİR?
İkale kelime anlamı olarak kısaca anlaşmayı bozma olarak tanımlanabilir. İşçi ve işverenin karşılıklı olarak kabul ettikleri iş (hizmet) sözleşmesini anlaşarak sona erdirmeleri yani bozmaları ikale sözleşmesi ile yapılır.
İŞTEN ÇIKARILAN İŞÇİLER DİKKAT
Hizmet akdinin feshedilmesi sürecinde işverenin öncelikle çalışana yazılı bir bildirim yapması gerekir. Bildirimde sözleşmenin fesih sebebi açık ve kesin bir şekilde belirtilmelidir. Çalışanın yeterliliği ve davranışları sebebiyle yapılan fesihlerde de çalışanın savunmasının alınması gerekir.
İŞTEN ÇIKTIKTAN SONRA SAĞLIKTAN YARARLANMA SÜRESİ
İşçinin çıkarıldığı tarihten önceki bir yıl içinde 90 gün prim ödemesi varsa 100 gün daha sağlık hizmetlerinden faydalanabilir. 90 prim günü ödemesi yoksa 10 gün sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
İŞTEN ÇIKARILAN İŞÇİNİN İŞVERENDEN ALACAĞI HAKLAR
- İhbar tazminatı,
- Kıdem tazminatı,
- Birikmiş izinler,
- İşten çıkışın bildirildiği güne kadar olan maaş,
- Fazla mesai ücretlerini alır.
- İşsizlik ödeneği alabilir. (İŞKUR tarafından belirlenen şartlara uygunluk göstermek gerekiyor)
- İşçi işe iade davası açabilir.
İkale sözleşmesi yapıldıysa;
- İşverenden, işsizlik maaşı ödeneğinin toplamını,
- İşçi anlaşarak işten ayrıldığı için iş bulana kadar geçecek süreyi göz önünde bulundurarak 2 ya da 3 maaş ödemesi isteyebilir.
İŞE İADE DAVASI HAKKI
Ahlak ve iyi niyet kurallarını çiğnemeden işten çıkarılanlar, İş Mahkemelerine başvurarak işverenin işten çıkarışına itiraz edip işe iade edilmeyi isteyebilir. İşe iade davası işçi tarafından kazanıldığı, ancak işveren işe iade işlemi yapmadığı durumda; mahkemenin verdiği tazminat tutarında ödeme yapmak zorundadır.
İHBAR TAZMİNATI SÜRELERİ
İşveren iş sözleşmesini fesh etmesi halinde işçinin çalışma süresine göre ihbar tazminatı ödemek zorundadır. Yasaya göre ihbar süreleri; işi 6 aydan az sürmüş işçi için 2 hafta, işi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş işçi için 4 hafta, işi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş işçi için 6 hafta, işi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için 8 hafta olarak belirlenmiştir.
KIDEM TAZMİNATI NE KADAR?
İşçiler 1 yıl sözleşmeli olarak çalışmaları durumunda 30 günlük kıdem tazminatına hak kazanır. Ayrıca her yıl belirlenen kıdem tavan fiyatı da kıdeminizin ne kadar olduğunu belirler. 2018 yılı için belirlenen tutar 5.001,76 TL'dir. Maaşınız bu miktarın üzerindeyse kıdem tazminatınız bu ücret üzerinden hesaplanır. Maaşınız bu ücretin altında ise 1 yıl için bir maaşınız kadar kıdem tazminatı alırsınız...
İŞSİZLİK MAAŞI
Kusuru olmadan işten çıkarılan ve son 3 yıl içinde 600 günlük sigorta primi ödenmiş olanlar son 4 aydaki ortalama brüt kazancının yüzde 40’ını işsizlik ödeneği ile alır. İşçi ikale anlaşması yapdıysa İŞKUR'a başvurarak geçmişteki prim ödemesine göre belirlenen sürede işsizlik maaşı alabilir.
