'İstatistik üretiminde uluslararası yöntemler kullanılıyor'

Türkiye İstatistik Kurumu'ndan (TÜİK) tüketici fiyat endeksine ilişkin açıklama geldi. Üretilen tüm istatistiklerin uluslararası kurumların denetimine açık olduğu belirtilen duyuruda, TÜFE kapsamında alandan fiyat derlenmesi ve hesaplama sürecinde yaklaşık 300 personelin görev aldığı, tüm verilerin ve kodlamaların saklandığı kaydedildi. Açıklamada "TÜİK, TÜFE dahil bütün istatistiklerini uluslararası normlar çerçevesinde üretmek için gerekli kurumsallaşmayı gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla TÜİK tarafından hesaplanan TÜFE kişilerden ve makamlardan bağımsız olarak hesaplanmaktadır ve hesaplanmaya devam edecektir" denildi.

İşte o açıklama:

Kamuoyunda bazı çevrelerce TÜİK Başkan Yardımcılığı pozisyonuna ilişkin alınan atama kararı ile TÜİK tarafından yayımlanan Eylül ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ilişkilendirilmeye çalışılmaktadır. 2005 yılında yürürlüğe giren 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu, Birleşmiş Milletler tarafından 1992 yılında kabul edilen resmi istatistik temel ilkeleri ve Avrupa Komisyonu tarafından 2005 yılında kabul edilen Avrupa İstatistikleri Uygulama Esaslarını içermekte olup Türkiye İstatistik Kurumu'nun mesleki ve teknik bağımsızlığını teminat altına almaktadır.

Bu çerçevede, TÜİK, istatistik üretiminde uluslararası normlarda; mesleki bağımsızlık, şeffaflık, karşılaştırılabilirlik, tarafsızlık ve doğruluk ilkelerine bağlı olarak, uluslararası kurumlar tarafından tavsiye edilen yöntem, tanım ve kavramları kullanmaktadır. Üretilen istatistiklerin uluslararası karşılaştırılabilirliğinin sağlanabilmesi için uluslararası tanım, kavram ve standartlara uyulması zorunludur. TÜİK, Avrupa Birliğine uyum çalışmaları ile birlikte, yürüttüğü tüm çalışmalarda Avrupa Birliği istatistik müktesebatını izlemekte ve Avrupa İstatistikleri Uygulama İlkelerine uygun istatistikler üretmektedir. Üretilen tüm istatistikler uluslararası kurumların denetimine açıktır.

Ayrıca, istatistiklerin kalitesinin ve uluslararası karşılaştırılabilirliğin sağlanmasına yönelik olarak hazırlanan kalite raporları uluslararası kuruluşlarla paylaşılmaktadır. TÜİK tarafından yıllık olarak 87 konuda 332 haber bülteni önceden

kamuoyuna ilan edilmiş plan dahilinde yayınlanmaktadır.

TÜİK'in ürettiği her türlü istatistiğe ilişkin metodolojik bilgiye TÜİK web sayfasından ulaşılabilmektedir. Kamuoyunda Başkan Yardımcılığına ilişkin alınan idari karar nedeniyle spekülasyon konusu edilen tüketici fiyat endeksi, Avrupa Birliği ve dünya genelinde kullanılan uluslararası tanım, kavram ve yöntemlerle hesaplanmaktadır. Söz konusu kavram ve yöntemler ile uygulama sonuçları yerli ve yabancı kurum ve kuruluşlardaki uzmanların değerlendirmelerine açık olduğu gibi, en ayrıntılı düzeyde de kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

TÜİK'te kritik atama

'TÜİK DÜNYADA EN ŞEFFAF İSTATİSTİK KURUMLARI ARASINDA'

TÜFE hesaplamalarında kullanılan ağırlıklar, madde sepeti ve fiyatlar şeffaflık politikası gereği Türkiye İstatistik Kurumu internet sayfasında da yayımlanmaktadır. Bu alanda Türkiye İstatistik Kurumu dünyada en şeffaf istatistik kurumları arasında yer almaktadır. 2003=100 temel yıllı TÜFE zincirleme endeks olarak hesaplanmakta, bu nedenle endeks madde sepeti ve ağırlıklar her yıl güncellenmektedir. TÜFE sepetinde yer alan madde ve madde çeşidi sayısı her yıl değişim gösterebilmektedir.

2018 yılında TÜFE'de 407 madde, 895 madde çeşidi kapsanmakta olup, 28 015 işyeri ve 4 274 konuttan her ay yaklaşık 415 000 fiyat derlenmektedir. TÜFE kapsamında 81 il merkezinin tamamını da içeren toplam 221 ilçeden fiyat derlenmektedir. 26 Bölge bazında yaklaşık 250 personel ile tabletler kullanılarak derlenen fiyatlar online olarak veri tabanına aktarılmaktadır. Tüketici fiyat endeksi hesaplamaları farklı programlar ve kodlama dilleri (SAS, SQL, Excel vb.) kullanılarak yapılmaktadır ve aynı sonuçların alındığı teyit edilmektedir.

Tüketici fiyat endeksi kapsamında bugüne kadar derlenen tüm fiyatlar veri tabanlarında saklanmaktadır. TÜFE hesaplamalarında kullanılan geçmişe yönelik tüm ağırlıklar ve hesaplamada kullanılan kodlar (SAS, SQL vb.) tutulmaktadır. Tüketici fiyat endeksine ilişkin olarak geçmişe ait herhangi bir hesaplama yapılmak istendiğinde daha önce yayımlanan sonuçlara ulaşılacaktır.

Kısaca TÜFE kurumun ürettiği tüm diğer istatistikler gibi uluslararası yöntemlerle hesaplanmaktadır. TÜFE kapsamında alandan fiyat derlenmesi ve hesaplama sürecinde yaklaşık 300 personel görev almaktadır. Tüm veriler ve kodlamalar saklanmaktadır. TÜİK, TÜFE dahil bütün istatistiklerini uluslararası normlar çerçevesinde üretmek için gerekli kurumsallaşmayı gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla TÜİK tarafından hesaplanan TÜFE kişilerden ve makamlardan bağımsız olarak hesaplanmaktadır ve hesaplanmaya devam edecektir.

Kurumumuzun uzman personeli tarafından uluslararası standart yöntemlerle üretilen istatistiklerin alınan bir idari karar ileri sürülerek itibarının sorgulamasının kamu yararına hizmet etmeyeceği değerlendirilmektedir.