14 sağlıklı baharat ve özellikleri
Geleneksel Türk mutfağının dünyada bu kadar popüler olmasının birçok nedeni var. Pişirmede kullanılan malzemeler, pişirme teknikleri, sosları gibi detaylar Türk yemeklerini herkes için lezzetli yapan nedenler. Ancak Türk mutfağının en büyülü yanı gizli baharatları.
Mutfaklarımızda kullandığımız otlar ve baharatlar yemeklere sadece harika bir aroma vermekle kalmaz, aynı zamanda şifalıdır. İşte Türk yemeklerinde bulabileceğiniz en popüler ot ve baharatlar.
Kekik
Yemeklerde tuz yerine kekik tercih edebilirsiniz. Kekik, solunum yolu hastalıklarına iyi gelir. Hazmı kolaylaştıran kekik aynı zamanda kan şekerini de düşürür. Böbrekte ve bağırsaklarda bulunan mikroplarını öldürür. Anadolu'nun hemen her yerinde yetişen kekik, genellikle dağlardan toplanır. Türk mutfağında yaygın olarak kullanılır, kurutulur veya ufalanır. Keskin bir aromaya sahip olan kekik, özellikle et yemeklerinde tercih edilir. Türk mutfağında kekik kullanımı, yemekle sınırlı değildir. Sıcak suda demlenen taze kekik genellikle çay olarak tüketilir. Aynı zamanda antiseptik etkiye de sahiptir ve yüksek tansiyondan kalp hastalıklarına, sindirim sorunlarına kadar geniş bir yelpazede fayda sağlar.
Nane
Nane, en çok antioksidan gücüne sahip baharatlardan birir. Aynı zamanda stres giderici özelliği var. Mide bulantısına ve midedeki gazın azalmasına da yardımcı oluyor. Yoğun özü ve ferahlatıcı aromaları ile salatalarda, mezelerde, soğuk meyve sularında, dolma ve sarmalarda, yoğurtlu yemeklerde, çorbalarda kullanılan sevilen bir bitki.
Pul biber
Yemeklere hafif acılık, lezzet ve aroma katan en popüler baharatlardan biri kırmızı pul biberdir. Acı ya da tatlı ama taze biberlerin ezilmeden önce güneşte kurutulmasıyla yapılır. Çorbalardan yemeklere, kızartmalardan güveçlere kadar her türlü pişirmede kullanılır. Doğal bir ağrı kesici olduğu da bilinen pul biberin C vitamini bakımından zengin olması nedeniyle bağışıklık sitemini güçlendirdiğine de inanılıyor.
Karabiber
Tüm dünyada yaygın olarak kullanılan karabiber bizde de her yemeğe lezzet katar. Yaygın şekilde kuru olarak tüketilir. Genellikle siyah taneler ya da tanelerin toz olarak çekilmesiyle kullanılır. Karabiberin aromalı ve acı tadı hem yemekte hem de servis aşamasında serpme olarak kullanılır. Karabiber, antioksidan etkisinden dolayı sindirimi ve yağ yakımını kolaylaştırır. Bağışıklığı güçlendirdiği için soğuk algınlığı çekenler tarafından sıklıkla tüketilir.
Kimyon
Kimyonun tohumları; protein, karbonhidrat, mineraller ve yağ asitleri açısından yaklaşık 100 farklı kimyasal bileşen içermektedir. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kalp-damar sağlığını korur. Mutfaklarımızın vazgeçilmez baharatıdır ve köfte yemeklerinde ve et yemeklerinde çokça kullanılır. Toz halinde tüketilir. Anadolu'da yetişen kimyonun yoğun aroması özellikle et kokusunu bastırmak için kullanılır. Kimyon ayrıca sucuk yapımında da kullanılır. Sağlığa birçok faydası vardır; özellikle astıma çok iyi gelir, bağışıklığı artırır, sindirimi kolaylaştırır, hücre yaşlanmasını geciktirir ve kansızlığa birebirdir. Emziren anneler, bebeklerindeki gazı çıkarmak için kullanırlar.
Tarçın
Beyinde biriken proteinler Alzheimer hastalığını tetikler. Tarçında bulunan iki madde bu birikimi engeller. Tarçın nöronları korur, motor işlevlerini iyileştirir ve Parkinsonlu hastaların nöro-taşıyıcı (sinir sinyallerini bir sinir kavşağının öteki tarafına ileten bir madde) seviyelerini normalleştirir. Kendine özgü tatlı aromalı bir baharattır. Kokusu ve aroması, yemeğin tüm tarzını değiştirecek kadar güçlüdür. Türk mutfağında çubuk ve toz halinde kullanılır. Tatlıların da vazgeçilmez aromasıdır. Türk mutfağına özgü boza, salep gibi içeceklere tarçın eklenir. Polifenol antioksidan kaynağıdır, kolesterolü düşürmeye, kan basıncını düzenlemeye, vücut direncini artırmaya ve mantar enfeksiyonlarını tedavi etmeye yardımcı olur. Tarçın ayrıca yağ yakımına olan etkilerinden dolayı kilo verme özelliğine de sahiptir.
Biberiye
Vücutta oluşan iltihapların iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıca birçok kronik hastalığın riskini azaltmaktadır. Baş ağrısını azaltacağı gibi, konsantrasyonun artmasına da yardımcı olmaktadır. Kalp sağlığınız için de oldukça faydalıdır. Biberiye, Akdeniz'de yetişen bir bodur ağacın yapraklarından elde edilir. Bu ağacın yaprağı hoş bir kokuya sahiptir ve her zaman yeşildir. Türk mutfağında çokça kullanılır. Küçük ince dikenli yapraklar hem taze hem de kurutulmuş olarak kullanılır. Hoş kokusu nedeniyle biberiye yaprağı yağı hem yemeklerde, hem bitkisel ilaçlarda hem de kozmetikte kullanılmaktadır. Taze biberiye çay olarak da tüketilir. Et yemekleri ve sos yapımında kullanılır. Aynı zamanda sağlık açısından da faydalıdır. Stresi azaltır ve gevşeme etkisi yaratır. Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller açısından zengindir.
Adaçayı
Beyin dostu olan adaçayı, aynı zamanda depresyon karşıtı bir etkiye sahiptir. Sinirlerinizi yatıştırmaya ve sizi gevşetmeye yardımcı olacağı gibi ruh hali üzerinde de olumlu bir etki yaratmaktadır.
Zencefil
Antioksidan açısından zengin olan zencefil, soğuk algınlığına iyi gelir. Balgam söktürür, bulantı giderir. Aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirir.
Sumak
Sumak, limon kadar ekşi ve keskin olarak bilinen ve Türk Mutfağında çokça kullanılan bir baharattır. Türkiye'nin güneydoğusunda yetişen sumak, bodur ağaçlardan toplanır. Yapraklar kurutulur ve toz haline getirilir. Sadece kebaplarda değil, soğanlı salatalarda, çiğ köftelerde, balıklarda ve mantılarda da kullanılır. Bu baharat ayrıca sindirimi kolaylaştırmak ve vücudun şeker seviyelerini dengelemek için de iyidir.
Keten tohumu
Omega 3 yağ asitleri açısından zengin olan keten tohumu, sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.
Karanfil
Karanfil, karanfil çiçeğinin koyu renkli küçük tırnak şeklindeki tomurcuklarının kurutulmasıyla elde edilir ve mutfaklarımızda sıkça kullanılır. Yoğun tadı ve baskın kokusu ile özellikle şerbetlerde ve kompostolarda kullanılır. Kek ve tatlı yapımında da kullanılan karanfil, bitki çaylarına da ilave edilebilir. Karanfil, yüzyıllardır tıp endüstrisinde kullanılan bilinen en güçlü doğal antiseptiklerden biri olmuştur. Ödemi artırır, boğaz ve mide rahatsızlıklarına iyi gelir. Ağız sağlığına iyi geldiği için çiğnenerek de tüketilebilir. Karanfilin kokusu, diş ve diş eti ağrılarına iyi gelir. Ayrıca nefesi tazelerler. Soğan ve sarımsak yedikten sonra koku giderici olarak ağza bir tane atılabilir.
Zerdeçal
Yapılan araştırmalara göre, zerdeçalın beyin sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu gözlenmiştir. Ayrıca iltihap giderici özelliği bulunmaktadır. Karaciğeri kuvvetlendirir ve kalp hastalıklarını da önler.
Defne yaprağı
Defne ağacından toplanır ve kurutulur. Hoş aromasıyla tüm yemeğin tadını değiştiren defne yaprağı yenilebilir bir bitki değildir. Sadece koku olarak kullanılan bir baharattır. Genellikle domates soslu yemeklerde, özellikle balık, dana, kümes hayvanları ve av hayvanlarından yapılan et yemeklerinde kullanılır. Antiseptik olduğu için hastalıklara karşı koruyucu etkisi vardır.
