Bayramda poliklinikler kapalı olunca sağlık sisteminin tüm yükünü acil servisler taşıyor
Uzun bayram tatilinde poliklinikler kapalı olunca sağlık sisteminin tüm yükü yine acil servislerin üzerinde. Acil olmayan ancak zorunlu ihtiyaçları bulunan hastaların bu servislere başvurmak zorunda kalmaları acil servislerin yükünü artırmakla kalmayıp farklı gruplardan hastaların mağdur olmasına neden oluyor. Uzmanlar ise yine aynı çağrıda bulunuyor; "Bu soruna çözüm bulunsun!" Habertürk Sağlık Yazarı Ceyda Erenoğlu'nun haberi.
Bayram tatilinin 10 güne uzatılması her ne kadar kamu çalışanlarında memnuniyet uyandırıp yurt içi turizm sektörünün hareketlenmesine katkı sağlasa da çoğumuzun aklına gelmeyen sıkıntılara neden olabiliyor. Devlet dairelerinin 10 gün gibi uzun süre kapalı kalması pek çok kurum için işleyişin aksaması demek. Uzmanlar bu durumun özellikle sağlık kurumlarında ciddi ve geri dönüşü olmayan problemlere yol açtığına dikkat çekiyor.
BAYRAM TATİLİNDE POLİKLİNİK HİZMETİ YOK
Bunun en önemli nedeni, resmi tatillerde devlet hastanelerinde poliklinik hizmeti verilmemesi. Bu dönemde hastaneler dışında toplum sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, verem savaş birimleri, halk sağlığı laboratuvarları gibi gündüz açık olan birinci basamak sağlık kuruluşları kapalı oluyor. Üniversite hastanelerinde de durumun çok farklı olmadığı belirtiliyor. Bu dönemde, sadece poliklinikler değil öğrencilere ve üniversite çalışanlarına poliklinik hizmeti veren mediko sosyal birimler de kapalı oluyor.
HASTALARA NE OLACAK?
Peki bayram tatilinde hastalanan kişilere ne olacak? İ. Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İbrahim İkizceli, "Ülkemiz genelindeki tüm acil servisler 7-24 kesintisiz hizmet veriyor. Ancak bu servislerin sadece acil tedavi gerektirip hayatı tehdit edici ani gelişen durumlar için uygun olduğu unutulmamalı. Tatil sürecinde bu servisler de tam kapasite çalışmadığı için acillerde sadece nöbetçi sağlık personeli bulunuyor ve acil dışı hastaların sıkıntıları tam da bu noktada başlıyor. Çünkü acil olmayan hastaların tatil boyunca başvurabileceği devlete ait bir sağlık kurumu bulunmuyor" diyor.
ACİL OLMAYAN HASTALARA ÇÖZÜM YOK
Acil servis hastası olmamasına rağmen bayram tatilinde ilgili sağlık birimlerinden hizmet alamayan çok sayıda hasta grubu bulunuyor. İlacı biten hastalar, kronik şikâyetleri olanlar, kontrol edilmesi gerekenler, tedavileri düzenlenme aşamasında olanlar, hayati tehlike oluşturmayan basit şikâyetleri bulunanlar, tetkik ve tedavileri için özel uzmanlık dalı hekimlerine ihtiyaç duyanlar, tanı ve tedavi için uzman görüşü alması gerekenler gibi birçok hasta grubu tatilin bitmesini beklemek zorunda kalıyor. Ekonomik durumu iyi olanlar ise özel sağlık kuruluşlarına gidiyor. Çünkü özel sağlık kuruluşlarında tam kapasite çalışılmasa da tatil uzatılmadığı için poliklinik hizmetleri devam ediyor.
HASTALARA SEDYE ÜSTÜNDE TEDAVİ
Prof. Dr. İbrahim İkizceli, "sadece acil servislerin açık olması ve hastanelerin diğer birimlerinin tam çalışmaması ciddi bir hasta yığılmasına neden oluyor. Bu durumda gerek fiziksel mekân, gerek çalışan personel gerek de tıbbi malzeme açısından kapasitenin üzerine çıkılıyor. Diğer servislerde sadece nöbetçi çalışanların olması nedeniyle taburcu işlemleri gerçekleştirilemiyor ve yeni gelen hastalara yer açılamıyor. Bu durum yatış ihtiyacı olan hastaların acil servislerdeki yoğunluk nedeniyle sedye üstünde tedavi almak zorunda kalmalarıyla sonuçlanıyor. Bunun dışında ana laboratuvarlar ve görüntüleme üniteleri kapalı olduğu için hastalardan ayrıntılı tetkik ve film istenemiyor ve bu durum hastaların tanı sürecini uzatıyor. Sevk ihtiyacı olanlar ise işlemlerin devamı için ilgili kurumların açılmasını beklemek zorunda kalıyor" diyor.
TRAVMA VE TRAFİK KAZALARINDA ANLAMLI ARTIŞ
Tatil nedeniyle sosyal aktivite artışı trafik kazalarına, düşmelere (özellikle çocuklarda) kurban bayramında kesi vakalarına, ramazan bayramında şeker komaları ve kalp krizi vakaları gibi acil durum artışlarına neden olabiliyor. Prof. Dr. İbrahim İkizceli, "Yaptığımız bir çalışmada uzun bayram tatilinde, gelen hasta sayısında yüzde 32'lik bir artış olmasına rağmen hasta yatış oranında artış olmayıp minimal bir azalma olduğunu bulduk. Travma ve trafik kazası vakalarında da anlamlı artış tespit edip dahili vakalarda artış olduğunu saptadık" diyor ve devam ediyor; "Tüm bunlar zaten dolu olan acil servislerin iş yükünün yaklaşık yüzde 50 artacağına ve tüm sorunların acil servislerde çözülmeye çalışılacağının işaretidir. Durum böyle olunca acil olmayan hastaların kalabalığı, acil hastalara verilmesi gereken hizmetin aksamasına sebep oluyor" diyor."
SAĞLIK ÇALIŞANLARI TATİL YAPMASIN MI?
Peki bu sorunlar sağlık çalışanlarının tatil yapmamasını mı gerektiriyor?
Prof. Dr. İkizceli'ye göre sağlık çalışanlarının bayram tatiline gitme hakkı yadsınamaz. Buna karşın sağlık hizmetlerinin kesintisiz verilmesi konusu asla ihmal edilmemeli.
Sağlık hizmetlerinin aksaması, ölüm ve sakatlanma gibi ciddi sonuçlar doğurabileceği için tatillerin uzatılması şart ise hastanelerin poliklinik, servis, görüntüleme ve laboratuvar birimlerinin tam kapasite olmasa bile çalışır durumda tutulması ve acil servis kalabalığının önüne geçilmesi gerek.
İkizceli, "Hastaların yeterli ve kaliteli sağlık hizmeti alması ancak bu yolla mümkün olabilir" diyor.
