Gelir testini yenilemek için fırsat
Asgari ücretteki yüzde 26'lık artış, genel sağlık sigortası (GSS) primini kendisi ödeyen gençler için gelir testinde yeni fırsat yarattı. Geçen yıl yaptırdığı testte hane içindeki geliri limite yakın seviyelerde çıkan ve bu nedenle prim ödemek zorunda kalan gençler, yeniden test yaptırdıkları takdirde prim ödemekten kurtulabilirler. Gelir testini yenilemek, 65 yaş aylığı ve engellilere evde bakım başvurusu reddedilenler için de avantaj sağlayabilir. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, gelir testini yenilemenin kime ne tür avantaj sağlayacağını yazdı.
Herhangi bir işte çalışmayanlar genel sağlık sigortası (GSS) primini kendileri ödemek zorunda. GSS primini ödemek isteğe bağlı değil, zorunlu. Aylık GSS primi geçen yıl 60.89 TL iken, bu yıl ocak ayından itibaren 76.74 TL’ye çıktı.
GSS primini ödeme gücü olmadığını belirtenler gelir testine giriyor. Geçen yıl gelir testine girenler, hane içindeki fert başına geliri 676.50 liranın altında ise prim ödemekten kurtuldular. Ancak, test sonucunda hane içindeki fert başına geliri 676.50 lira ve üzerinde çıkanlar kendi primlerini ödemek zorunda kaldılar.
Asgari ücretin, bu yılki gibi yüksek oranlı arttığı yıllarda gelir testini yenilemek, GSS priminden kurtulmak konusunda avantaj sağlayabiliyor. Bu yıl gelir testine girenler, hane içinde fert başına gelir 852.67 TL ve altında çıkarsa, prim ödemekten kurtulacaklar. Örneğin, net 3 bin 400 lira geliri bulunan 4 kişilik ailede fert başına gelir 850 lirada kalacağı için, bu ailenin liseyi ya da üniversiteyi bitirdiği halde işsiz kalan oğlu GSS primi ödemekten kurtulabilir.
Aksi takdirde, 18 yaşından büyük çocuklar için GSS primi ödemek gerekiyor. Yaş sınırı lise ve dengi okul öğrencilerinde 20, yükseköğrenim görenlerde 25 yaşına kadar uzatılıyor. Okuldan yeni mezun olanlara 2 yıl prim muafiyeti tanınıyor. Ancak söz konusu yaşları dolduran gençler için öğrenci veya 2 yıl muafiyeti uygulanmıyor. Örneğin, yüksek lisans yapmakta olan bir öğrenci 25 yaşı doldurmuşsa primini kendisi ödemek zorunda. Üniversiteyi 24 yaşında bitiren genç de en fazla 25 yaşını dolduruncaya kadar muafiyetten yararlanabiliyor.
ENGELLİ VE 65 YAŞ AYLIĞINDA AVANTAJ
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına, muhtaçlık hâli devam ettiği müddetçe aylık bağlanıyor. Bu kapsamda 65 yaş aylığı alanlara geçen yıl 543 lira aylık ödeniyordu. Yeni yılda bu tutar artacak.
Yapılan gelir testinde, kişinin kendisine ve eşine ait her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle kişi başına düşen aylık gelir tutarı 483 TL’yi aşanlara geçen yıl 65 yaş aylığı bağlanmadı. Yeni yılda yapılacak gelir testinde ise 609 TL kriteri aranacak. Kendisi ve eşinin toplam geliri bin 218 lira ve altında olanlar veya eşi yoksa geliri 609 TL’nin altında kalanlar, bu yıl 65 yaş aylığı bağlatabilecek. GSS priminde olduğu gibi, geçen yıl yaptırdıkları gelir testinde sınıra yakın oldukları için aylık bağlatamayanlar, bu yıl tekrar test yaptırdıkları takdirde aylık bağlatabilirler.
Geçen yıl bu konuda önemli bir düzenleme yapıldığını da hatırlatmakta fayda var. Önceki yıllarda 65 yaş aylığına ilişkin gelir testinde, anne ya da baba çocukları ile yaşıyorsa çocuklarının, hatta torunlarının geliri de dikkate alınıyordu. Çoğu kişi de bu nedenle aylık bağlatamıyordu. Yeni düzenleme uyarınca, yanında yaşadıkları çocukları varlıklı olsa da kendi gelirleri kişi başına 609 liranın altında kalanlar, aylık bağlatabilecek.
Engelliler için evde bakım maaşı bağlanması amacıyla yapılan gelir testinde ise hane içindeki fert başına düşen gelire bakılıyor. Hanenin fert başına geliri 2019 yılında yapılacak testte bin 218 liranın altında çıkarsa engelli maaşı ve evde bakım parası ödenecek.
GELİR TESTİ NASIL YENİLENEBİLİR?
Gelir tespiti yapılan genel sağlık sigortalısı kişiler, gelir durumlarının değişmesi sonucunda gelir tespitinin yenilenmesini isteyebilirler. Kişinin, gelir değişikliği olduğunu bildirmesi veya bu değişikliğin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’nca tespit edilmesi halinde, bildirim veya tespit tarihinden itibaren bir ay içinde testin yapılması gerekiyor.
SGK, GSS tescilini re'sen yapıyor. Bu nedenle pek çok kişi GSS primi ödemesi gerektiğini bilmiyor. GSS prim borcu bulunduğunu da ancak tedavi için hastaneye gitmek zorunda kaldıklarında öğreniyorlar. Hastanelerde, GSS prim borcu bulunanlara SGK üzerinden sağlık hizmeti verilmiyor. GSS prim borcu olup olmadığını e-devlet üzerinden öğrenmek mümkün.
