Enflasyonist dönemde en zengin yüzde 20'nin kazancı arttı, harcaması zirve yaptı

TÜİK'in açıkladığı veriler, Türkiye'de pandemi sonrası uygulanan ekonomi politikalarının gelir dağılımını ne kadar bozduğunu net bir şekilde ortaya koydu. Verilere göre en zengin yüzde 20'nin tüketimden aldığı pay pandemi öncesi yüzde 43.5'ken bu rakam yüzde 48'e fırladı. Buna karşılık ortadireğin harcaması dramatik şekilde düştü. Parasız kalan orta direk ve en fakir yüzde 20 yerine zenginlerin ulaştırma, sağlık ile bilgi ve iletişim harcamalarındaki payı 2011'den bu yana 10 puanın üstünde artı. Mobilya ve eğlence harcamalarında da en zengin yüzde 20'nin harcama payı sırasıyla 6,8 ve 5,6 puan tırmandı.

Rahim Ak

rak@cyh.com.tr

Giriş: 13.06.2024 - 08:00 Güncelleme: 13.06.2024 - 08:13

ABONE OL

ABONE OL

Pandeminin ardından uygulanan düşük faiz politikası enflasyonu patlatırken bu durumdan zenginlerin olağanüstü karlı çıktığı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri ile perçinlendi. Öyle ki enflasyon ile bir yandan geliri bir yandan serveti artan zenginler artan refah seviyelerini fırsat bilip harcama gazına sonuna kadar bastı. Buna karşın doğal olarak toplumun diğer kesimleri özellikle de orta direk nominal olarak öyle görünse de reel anlamda enflasyona karşı kazanamadı ve dolayısıyla harcayamadı.

TÜİK'in açıkladığı Hanehalkı Bütçe Araştırması'nın 2023 yılı sonuçları böylece Türkiye'de pandemi sonrası uygulanan ekonomi politikalarının gelir dağılımını ne kadar bozduğunu net bir şekilde ortaya koydu. Verilere göre en zengin yüzde 20'nin tüketim harcamalarından aldığı pay pandemi öncesi yüzde 43.5'ken bu rakam yüzde 48'e fırladı. Buna karşılık orta direğin harcaması dramatik şekilde düştü. En fakir yüzde 20 pandemi öncesi toplam harcamaların yüzde 6,8'ini yaparken rakam önce 6'ya ardından 5.6'ya indi. Tam ortadaki yüzde 20'lik kesimin harcamadan aldığı pay 15.9'ken bu rakam da 3 yılda 1 puan gerileyerek 14.8'e indi. Zenginlerin dışındaki tüm kesimlerin harcama payı 1'er puanın üstünde gerileme kaydetti. Onların yerine tabii ki zenginler harcadı.

REKLAM

	12 YILDA TÜKETİMDEN ALINAN PAY NASIL DEĞİŞTİ?
	1. %20	2. %20	3. %20	4. %20	5. %20
Toplam tüketim harcaması	-1,6	-1,7	-1,4	-0,8	5,4
Gıda ve alkolsüz içecekler	-0,3	0,1	0,5	0,7	-0,9
Alkollü içecekler, tütün ve tütün ürünleri	-2,1	1,2	-0,3	0,5	0,8
Giyim ve ayakkabı	-0,9	-0,9	0,4	0,4	0,9
Konut ve kira	-2,1	-1,3	0,6	1,6	1,1
Mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetleri	-1,7	-3,3	-1,9	0,1	6,8
Sağlık	-3,4	-3,8	-4,1	-0,1	11,3
Ulaştırma	-1,4	-2,2	-3,4	-4,6	11,6
Bilgi ve iletişim	-0,2	-2,0	-5,3	-4,9	12,4
Eğlence, spor ve kültür	-1,0	-2,5	-1,1	-1,0	5,6
Eğitim hizmetleri	-1,3	-2,1	-2,5	3,7	2,1
Lokantalar ve konaklama hizmetleri	-2,1	-1,5	-1,5	1,5	3,6

Türkiye'de ekonominin iyi olduğu 2011 ile karşılaştırdığımızda durum daha da net ortaya çıkıyor. Son 12 yılda parasız kalan orta direk ve en fakir yüzde 20 yerine zenginlerin ulaştırma, sağlık ile bilgi ve iletişimde harcama payı 2011'den bu yana 10 puanın üstünde arttı. Toplam tüketim harcaması zenginlerde 5,4 puan artarken orta kesimde 1,6-1,7 puan düştü. Mobilya ve eğlence harcamalarında da en zengin yüzde 20 sırasıyla 6,8 ve 5,6 puan tırmandı. Buna karşın orta direğin bilgi ve iletişim harcamaları 5 puanın üstünde, mobilya ve sağlık harcamaları 3 puanın üstünde eridi. Orta direğin eğitim harcamalarından aldığı pay da 2 puanın üstünde düştü.

Tüketim harcaması türlerinin gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplara göre baktığımızda da durum çok değişmiyor. Bu kez en zengin yüzde 20'nin tüketimden aldığı pay 2023'te dramatik şekilde artıyor ve 37,4 puandan 40.1'e çıkıyor.