Emre Kurttepeli Bloomberg HT'de soruları yanıtladı

Mynet'in kurucusu Emre Kurttepeli'nin Arzu Maliki ile yaptığı söyleşinin satır başları şöyle;

2018’in ilk yarısı bitti. Önce bir genel sektöre bakalım girişimcilik çok önemli öyle değil mi? Hem finansman gerektiren hem bir ülkenin prestiji açısından yenilik teknoloji startup'lar diyoruz. Sizin nasıl başladı bu sene?

Emre Kurttepeli: Şöyle bir şey var ben bunu sık sık tekrarlıyorum: Gençliğine sahip olmayan ülke geleceğine de sahip değildir. O yüzden de girişimciliğin özünde yatan bütün şey aslında Türkiye’nin elinde çok büyük bir silah olan, çok büyük bir güç olan gençleri ekonomiye katıp katma değer yaratması, o yüzden bence zaten girişimcilik son beş on sene Dünya olarak gündeme çok oturdu. Kanada, tutucu Fransa bile geleceğimiz girişimcilik, bu gençleri nasıl buraya çekeriz diye düşünüyor. Türkiye’nin dertleri çok fazla ama bir şekilde bu gençleri üreten katma değer yaratan bi duruma sokmak zorunda. Türkiye’nin geleceğini yaratacak insanların bir şekilde sahnenin üzerine oturması gerekiyor. O yüzden biz Endeavor olarak ben girişimci olarak dernekler ekosistemler hep yapmaya çalıştığımız bu. Girişimcilikte baktığımızda Dünya'da konjonktür olarak bir düşüş yok. Amerika’ya baktığınız zaman ilk yüz firmanın altmışbeşi son on yılda kurulmuş hızla büyümüş firmalar, yani aslına baktığınız zaman yeni ekonomi dediğimiz ekonomi çok hızlı büyüyor ve bunu yapabilenlerin dinamosu bu. Bugün Çin'de bile buna baktığınız zaman büyük çoğunluğu "Alibaba" gibi yeni kurulup yeni ekonomi ile büyüyen firmalar. Haftaya bir şey değişmez ama beş on senelik planda en önemli nokta olması gerekiyor. En son iki üç yıl Türkiye de olan talihsiz olaylardan sonra girişimcilik sektöründe bir durağanlık oldu. Türkiye ye girişimlere gelen para tarafında sıkıntı var şu anda. Bu para genellikle Batı Dünyası'ndan geliyor, Batı Dünyası'nın fonlaması büyük. Bütün bu olaylar Türkiye’nin bölgesinden kaynaklı kendi elinde olmayan olaylar, tabi tedirgin ediyor. Bekleyelim yatıracaksak yarım yatıralım gibi şeylere neden oluyor. Girişimcinin en büyük savaşı işten çok zamanla, bi fikir Apple cep telefonunu bulan değil en iyi yapan firma zamanla yarıştığı için ben bir sene hiçbir şey yapmayayım seneye yaparım diyemiyor. Girişimcinin bunu yapmaya devam etmesi için aracına benzin koyması lazım bu benzinde para. Paranın daralmasından kaynaklanan girişimcilikte bir daralma görüyorum. Her şeyde bir hayır vardır ben de şunu görüyorum Endeavor'da da bunu gördüm. Yerelde iş yapanlar yüzlerini yurtdışına çevirdiler, globalde iş yapalım. Sadece burası haricinde yurtdışında aynen Türk girişimciler bunu yapıyor. Malını burada nasıl satıyorsa Avrupa da nasıl satarım. Asya da nasıl satarım Avrupa da nasıl satarım gibi bence bu iyi bir taraf. Global olmak her firmaya nasip olmuyor ama global olmanın ilk gerekliliği Globale çıkmak gerekiyor. Türkiye'de iki sene iş yaparız üç sene sonra komşu ülkeye çıkarız beş sene sonra diğer ülkelere geçeriz diyenler bu planı hızlandırdılar. Endeavor'da Insider diye bir firma var, Endeavor girişimcisi dört sene önce kurulan, şu an 14 ülkede ofisi var. Müşterileri Türkiye ilk başında satışının yüzde 95'i idi şimdi yüzde onu civarında. Bu müşteriler Tokyo'dan başlayın Asya'dan başlayın Singapur bilmemneden başlıyor Avrupa'daki bisürü ülke ve Amerika'ya açılıyorlar. Bunları yaptıkları için Dünya’nın en önemli fonlarından büyük bir fonlama aldılar. Oradaki adam da ne diyor, tamam Türkiye’de tek boyutlu kalmayacak bu firma, bütün dünyaya hizmet sunduğu için de nasıl konumlanıyor bu firma, 50 katı 100 katı büyüyebilir diye o da yatırım yapmak istiyor.

Finansman sıkıntısı var dedik di mi?

Emre Kurttepeli: Aynen. Bir kere bence insan, kalifiye insan ülkenizde girişiminizde varsa para bulmanız çok kolaydır. İklimi çok girişimci dostu hale getirebilmek gerekiyor. Fransa en son yaptı mesela. Amerika ülkeyi kapatmaya başlayınca Kanada dedi ki akıllı adam varsa kapım açık dedi. Çünkü Silikon Vadisi'ne baktığınız zaman bugün yüzde sekseni yabancı Hintli, Çinli vb. Türkiye’de ne var? Gençlik var. Geçmiş nesillere göre iyi eğitilmiş bir gençlik var. Burada Türkiye’nin biraz daha bu adamları koruyan bu adamları ileriye iten mekanizmaları oluşturması gerekiyor. Herkes şeye dönüyor hemen devlet para versin. O işin de pek olmayacağına inanıyorum ben. A. Devlet zaten bir yere kadar finansman yapabilir. B. Bürokrasi çok zor işliyor. Her sektör istiyor. Karşılığında hükümetin istediği şeyler başka yatırımcıyı da ürkütüyor. Ben yarın o şartları istemem diyor. Tüm bunları toplayınca devlet ekosistemlerde evi hazırlayan, evi veren değil. Evi iyi hazırlamayı becermesi lazım. Şirket koşullarından tut vergisel olarak bilmem ne olarak bunun düzelmesi lazım.

Bu konuda çalışmalar oluyor mu Endeavor olarak?

Emre Kurttepeli: Ankara olsun vb. paralel büyüyor çalışmalar. Belki bu gelen Cumhurbaşkanlığı sistemi daha iyi, geçenlerde bir toplantıda da bulundum. Bu stratejinin tek elden yönetilmesi lazım bu her bakanlığın ayrı ayrı yapacağı bir iş değil, Türkiye’yi bir on senede kuvvetli alanlarım nedir? Ben turizmde güçlüyüm, tarımda güçlüyüm, otomotivde güçlüyüm o zaman benim otomotiv sektöründe çalışan firmalara destek olmam lazım. Onun için tüm aktörleri bir havuzda toplayıp burada girişim kurulmasına özellikle teşvik edeyim, ortam da oluştuğu zaman bir sürü firma ve yatırımcı buraya gelmeye başlıyor. Girişim yapalım girişim iyinin sözden çıkıp şunu yapıyoruz, ben mesela şunu çok zararlı buluyorum. Booking.com'u kapıyoruz, onu kapıyoruz, bunu kapıyoruz. Tabiki vergisini ödemek zorunda da kardeşim sende adamla git vergisel anlaş buna kapama gibi bişey yaptığın zaman adam zaten orda bu gibi büyük bir firma burada bisürü firmaya yatırım yapıp girişimlerde sağlar. Bu burada ufak bir haberken yurt dışında devasa bir haber oluyor. Para diyor ki yarın benim şirketimi kapatırlarsa nasıl bu riski göze alayım diyor. O yüzden biraz kozmetik tarafla da uğraşmak lazım. Paranın geleceği kaynağa ne duruyoruz? Bilmem ne nasıl duruyoruz? O yüzden böyle çok ileriyi düşünmeden pat diye karar almak çok kolay, o zaman kardeşim şartlarım bu çalışıyor musun de ama mahkemeye verdim yarın kapat dediğin zaman aslında herkes bindiği dalı kesiyor. Çok kötü o gün için belki kendi işine fayda sağlıyor ama günün sonunda bütün gelişmeyi engelliyor. Ha bir grup vardır biz gelişmeyelim diyen ama gelişmek isteyen bir Türkiye varsa burada gelin ne yapıyorsanız yapın kurallarım bu uyun demesi gerekiyor.

Kurların geldiği seviye belli, startup yatırımları özellikle startup yatırımlarında bir düşüş var di mi? 2017 yılında biraz daha iyi miydi sizden dinleyeceğim ve bu mevcut ekonomik konjonktürde yatırımlar nasıl etkilenecek?

Emre Kurttepeli: Girişimciliği biz Endeavor'da da ikiye ayırıyoruz. Neticede bakkal da açsanız eczane de kursanız girişimcisiniz. KOBI ile bizim anladığımız girişimci hep birbirine geliyor. Türkiye’nin ihtiyacı olan Samsung, Apple, Chobani, Starbucks gibi etkin girişimci. Etkin Girişimci nedir? İşgücü yaratmak yanında ezber değiştirdiği için aslında bütün ekonomiksel görsel tarafıyla büyük etki yapan firmalar. Samsung mesela G. Kore’nin imajını düzeltmiştir. Otomobil mesela Alman mühendisi iyidir imajını yarattılar. Bugün nasıl THY dünyaya yayıldıkça Türkiye yayını yapıyor. Türkiye'de etkin girişimcinin artması gerekiyor. Her girişimci eşit değil. O yüzden kobilere verilen destekle etkin girişimci arası desteğin ayrılması lazım. Ayrı dozajda olması lazım. Bizim Endeavor’da yaptığımız bu. 65 tane desteklediği firma var. Çoğu Yemeksepeti gibi Gram Games gibi daha satıldığı zaman duyuyor. 65 firma bunların aktif olarak desteklenenleri 5 yıl içinde mesela 2 milyar dolar üzerinde bir değer yaratmışlar bunların hepsi beş yıl içinde kurulmuş.

Emre Kurttepeli: Türkiye’nin yaşadığı konjönktürden dolayı para akışında bir duraklama var. İlkte daha çok şahsi girişimci melek yatırımcılar giriyor. Karşınızda üç insan oturuyor elinde bir kağıt var. Kalkıp buna çok ciddi bir yatırım yapmanız için gerçekten kurumsal açıdan yatırımcılara uyacak bir portföy o yüzden bunu işi bilen şahsi insanlar yapıyor yani mesela Chobani mesela gıda olduğu için kahveye teknolojici de teknolojiye yapıyor. Arkadan gelen nedir fonlar gelmesi lazım girişim fonları, Türkiye’de benim de kurucusu olduğum 212 fonu gibi onlar artamadı. Yurtdışından gelecek fonlar konjönktürden dolayı bekleyelim diyor.

Maaliyetler de biraz pahalı belki Melek Yatırımcılar da eskisi kadar girişimlere girmiyor.

Emre Kurttepeli: Bence girme isteği var ama her yere yatırım konusunda problemi olduğu için biraz daha böyle çekimser davranıyorlar. Ama o tamamen ekosistemin bakış açısında mesela aynı adam silikon vadisine gidip on katı yatırım yapıyor. Diğer yerlerde artarak gidiyor Türkiye olarak o bilmeceyi çözmemiz lazım. Hepimiz 90 yaşında olsak tamam ama genç nüfusumuz var uçuyo gidiyor. Hükümet de önemli değil demiyor Cumhurbaşkanı herkes değişik seferlerde gündeme getiriyor.

Hisseleri geri aldınız kısa bir zaman önce nasıl bu kararı verdiniz?

Emre Kurttepeli: Bir girişimci herkesin yaptığını değil herkesin yapmadığını yapar. Mynet'te yeni bir ekip ve yeni bir hedef koyduk onun için de büyük bir bölüm globale açılma işte hem oyun tarafı hem blockchain teknolojisi orda yaptığımız işler açıkcası açılım için daha biraz uzun dönemli düşünmek gerekiyordu. O yüzden fonla da ben bunu düşünürüm deyince bu fırsatı kaçırmayayım dedim. Ama şu an son alımımdan sonraki dönemde bile ekip olsun çok iyi yönde gidiyor. Bir hayalim var Mynet'teki globale açılmış ve halka açık ilk internet firmasını yaratmak çünkü Türkiye’de hala öyle bir olgu olmadı. Teknoloji firmaları var ama daha geleneksel ama şu an facebook gibi o gibi bu gibi açılmış borsaya kote olan bir internet firması yok. Ama yaptığım 3 yıllık 20 yıllık planda oraya gelmeyi planlıyor. Türkiye için de büyük bir adım olacağını düşünüyorum.