Elektrikte yatırım azalırsa kesinti artar mı?
Döviz kurundaki artış ve finansman sıkıntısı, elektrik sektörünü de etkiledi. 2019 yılında elektrik dağıtım ve üretim yatırımlarında frene basılacak. Bunun ilk sinyalleri gelmeye başladı. Elektrik dağıtım şirketleri, Ankara'da "yatırım" toplantısı yaptıkları enerji yönetimine, "Kurlar ve kredi maliyetleri çok yükseldi. Finansman bulmakta sorun var" dedi. Olcay Aydilek'in haberi...
Türkiye’de, 21 elektrik dağıtım bölgesi bulunuyor. Bu hizmet, özel sektör eliyle veriliyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 2016-2020 döneminde elektrikte dağıtım altyapısı için 18.4 milyar lira yatırım öngördü. Ortalama yıllık 3.7 milyar lira… Yatırım bütçesinin 17 milyarı şebeke, 1 milyar lirası teknoloji yenilemeye ayrıldı.
Şirketler, ilk yıllarda yatırım hedeflerini büyük ölçüde tutturdu. Son dönemde kurun ve finansman maliyetlerinin ciddi biçimde artması nedeniyle zorlanmaya başladılar. Bu durum, 2018 ve 2019 yılı yatırımlarına da yansıdı. Bunun somut işaretleri de gelmeye başladı.
Elektrik dağıtım şirketleri, bayram tatili öncesinde Ankara’da enerji yönetimiyle yatırım toplantısı yaptı. 2018 ve 2019 yılı yatırımları konuşuldu. Şirketler, döviz kurunun ve kredi maliyetlerinin çok yükseldiğinden yakındı. Finansman bulmakta zorlandıklarını, bunun alt yapı yatırımlarını etkileyeceğini söyledi. Şirketler, yatırımlarda frene basacakları mesajını verdi.
Bir şirket yetkilisi, “Mevzuat gereğince yıllık hedef yatırım tutarının en az yüzde 65’ini gerçekleştirmemiz gerekiyor. Önceki yıllarda yatırımlarda gerçekleşme, yüzde 90’ları buldu. Ancak bu yıl yüzde 65 sınırında kalabilir. 2019 yılı için de aynı durum geçerli” dedi.
KESİNTİ VE ARIZA OLUR MU?
Peki, yatırımlarda frene basılması özellikle büyük şehirlerde elektrik kesintilerine ve arızalara yol açar mı? Yetkili, Türkiye’nin elektrik dağıtım şebekesinin ortalama yaşının 30 yılın üzerinde olduğunu belirterek, “Bu durum kesinti sayılarını artırıyor, kesinti sürelerini uzatıyordu. Özelleştirmelerin ardından şebekenin yenilenmesi amacıyla milyarlarca lira yatırım yapıldı ve yapılmaya devam ediyor. Bu anlamda bir sorun yaşanacağını düşünmüyorum” dedi.
Santral yatırımlarında durum ne? Türkiye’nin lisanslı elektrik kurulu gücü 82 bin megavatı aştı. Bunun yüzde 32’si doğalgaz, yüzde 25’i hidroelektrik santral (HES), yüzde 11’i linyit, yüzde 10’u da ithal kömür, yüzde 8’i akarsu, yüzde 8’i de rüzgar. Bir miktar da güneş, jeotermal ve taşkömürü var. Yetkililer, elektrikte piyasa fiyatlarının düşük seyretmesi nedeniyle santral yatırımlarının uzun bir süredir önemli ölçüde azaldığını söyledi. Kurdaki artışın ve finansman zorluğunun da yatırımları daha da azaltacağını kaydetti. Yetkililer, elektrikte gelecek 10 yıl içinde arzda bir açık oluşmasının beklenmediğini vurguladı.
