Eksik ödenen AGİ’yi alabilirsiniz

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) emekli aylığı hesaplama robotuna bilgilerini girenler, emekli olduklarında ne kadar aylık alabileceklerini görebiliyorlar. Çalışanların bu robotu oldukça aktif olarak kullandığı anlaşılıyor.

Malum, 4/a ve 4/b emekli aylıklarına ocak ayında yüzde 6.49 oranında artış yapıldı. Ocak ayının ilk günlerinde sisteme verilerini girenler, gelecekte bağlanacak aylıklarının yüzde 6.49 oranında arttığını gördüler. Sonraki günlerde tekrar sisteme girdiklerinde ise yüzde 6.49 yerine yüzde 2.49 oranında artış yansıtıldığını belirten çok sayıda okurumuzdan son günlerde mesajlar geldi. SGK yetkilileri, maaş hesaplama robotunun sadece fikir verme amaçlı olduğunu, gerçek aylığın emekli aylığı bağlanırken hesaplandığını vurguladı. Yetkililer, teknik sebeplerle emekli aylığındaki artışın aylık hesaplama robotunda düşük göründüğünü, 15 Şubat’tan sonra normal artışların görülebileceğini ifade ettiler.

EKSİK ÖDENEN AGİ BEŞ YIL GERİYE DÖNÜK ALINABİLİR

Soru: Asgari geçim indirimi ile ilgili yazınız üzerine bordrolarımda yaptığım kontrolde 5.5 yıldır asgari geçim indirimi (AGİ) rakamının eksik olduğunu gördüm. Ancak, benim aile bildirimini güncellememem veya kurumun benden aile bildirimi talep etmemesi nedeniyle eksik ödenen AGİ’nin iadesi mümkün mü? Vergi dairesinden iade talebinde bulunmam halinde kurumuma ceza gelir mi? (Okan N.)

Yanıt: Okan Bey, verginin eksik veya fazla hesaplandığının sonradan fark edilmesi halinde düzeltme başvurusunda bulunmak mümkün. Hata mükellefin müracaatı ile de ortaya çıkartılabilir. AGİ’nin eksik olması, sizin adınıza gelir vergisinin hatalı olarak daha yüksek ödenmesi anlamına gelir. Vergi hatalarında düzeltme başvurusunda beş yıllık zaman aşımı uygulanıyor. 2020 yılında, 2016 ve sonraki yıllara ilişkin vergi düzeltme başvurusu yapılabilir. Vergi düzeltme başvurusu posta ile taahhütlü olarak gönderilebilir. Vergi dairesinden iade talebinde bulunmanız dolayısıyla kurumunuza herhangi bir cezai işlem yapılması söz konusu olmaz.

İKİNCİ ŞİRKET İÇİN GENÇ GİRİŞİMCİ TEŞVİKİ ALINABİLİR Mİ?

Soru: 04.02.1992 doğumluyum. 2015 yılında yüzde 50 hissedarı olduğum bir limited şirket kuruluşunda yer aldım. Ardından 2017 yılında tamamı kendime ait bir limited şirket kurdum. Bu şirketim özelinde geriye dönük olarak genç girişimci teşviklerinden yararlanabilir miyim? (Uğur B.)

Yanıt: Uğur Bey, tüm koşulları yerine getirmiş olup da zamanında yararlanmamış olanlar 5 yıl geriye dönük genç girişimci teşvikinden yararlanabilir.

Ancak, genç girişimci teşvikinden yararlanacak kişinin kendi işini kurduğu tarihte 18-29 yaş arasında bulunması, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle “ilk defa” gelir vergisi mükellefi olması gerekiyor. 2015 yılında vergi mükellefi olduğunuz için, ilk defa gelir vergisi mükellefi olma koşulunu sağlayamıyorsunuz. Dolayısıyla, 2017 yılında kendi adınıza kurduğunuz şirket için genç girişimci teşvikinden yararlanamazsınız.

EMEKLİ AYLIĞIMI YÜKSELTMEK İÇİN NE YAPABİLİRİM?

Soru: Doğum tarihim 20.11.1969. Halk Eğitim merkezi’nde ücretli usta öğretici olarak çalışıyorum. İlk işe giriş tarihim olan 01.11.1988’den 2001 yılına kadar çalıştım. 2001, 2003 ve 2005 yıllarında 3 çocuğum dünyaya geldi. 2010 yılına kadar çalışamadım. 2010 ve 2011 yıllarında 681 gün BAĞ-KUR primi yatırdım. 2013 yılında tekrar ücretli usta öğretici olarak başladığım görevime devam ediyorum. 2019 yılında 631 gün geriye dönük prim ödemesi ve 720 gün de doğum borçlanması yaptım. Toplamda 5160 günüm oldu. Ne zaman emekli olurum? Maaşımın yüksek olması için ne yapabilirim? Kursa ara verip kalan günümü borçlanmak mı, yoksa eksik günleri çalışmak mı daha avantajlı olur? Kursun bitiminde kalan günü satın alıp emeklilik dilekçesi versem ne kadar sürede sonuçlanır? (Sebile A.)

Yanıt: Sebile Hanım, işe başlama tarihiniz itibarıyla SSK’dan 20 yıl sigortalılık, 5300 prim günüyle 45 yaşında emekli olabilirsiniz. Sigortalılık ve yaş koşullarını yerine getirmiş bulunuyorsunuz. Geriye prim gününü doldurmak kalıyor. Prim gününü tamamlamak için de 140 güne ihtiyacınız var.

Verdiğiniz bilgilerden, 2001, 2003, 2005 yıllarında doğan çocuklarınızdan sonra her birinde 2 yıl herhangi bir işte çalışmadığınız anlaşılıyor. Sadece 720 gün doğum borçlanması yaptığınıza göre, kalan 140 gün için doğum borçlanması yaptığınızda hemen emeklilik dilekçesi verebilirsiniz.

Maaşınızın yüksek olabilmesi için usta öğreticilere tanınan hak çerçevesinde, geriye dönük (özellikle 1999 öncesine ait) prim ödemesini yüksek tutar üzerinden yapabilirdiniz. Anladığım kadarıyla o hakkınızı kullanmışsınız.

Şu durumda, 140 gün eksik prim gününüzü doğum borçlanmasıyla tamamlayıp, emeklilik dilekçesi verdiğinizde aylığınız bağlanır. Eksik primlerinizi en düşük tutar üzerinden tamamlamak isterseniz 4 bin 395 lira ödemeniz gerekir.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

Soru: Annem 01.01.1967 doğumlu. İlk defa sigortalı çalışmaya 12 Mayıs 2000 tarihinde başladı. 1985, 1988, 1991 ve 1995 doğum tarihli dört çocuğu bulunuyor. Toplam prim gün sayısı 1739. Halen çalışmaya devam ediyor. Bu durumda annem nasıl emekli olabilir? (Ercan G.)

Yanıt: Ercan Bey, anneniz 7000 prim günüyle SSK’dan, 9000 prim günüyle de BAĞ-KUR’dan 58 yaşında emekli olabilir. Yaşı dolayısıyla bu prim günlerini doldurması zor.

Anneniz ayrıca SSK’dan 25 yıl sigortalılık süresini doldurmak şartıyla 4500 prim günüyle 58 yaşında emekli olabilir. 25 yıl sigortalılık süresini 2025 yılında, prim gününü ise hiç ara vermeksizin çalışarak 2028 yılında tamamlayabilir. BAĞ-KUR’dan eksik prim günüyle emeklilikte 5400 prim günü gerektiği için daha uzun sürede emekli olabilir.

Çocuklarının dördü de sigortalı çalışmaya başlamadan önce doğmuş. Dolayısıyla doğum borçlanması yapamaz. Şayet, daha önce SGK’ya staj sigortası primi bildirilmiş ise o durumda doğum borçlanması yapabilir.

Sonuç olarak, doğum borçlanması yapma imkânı bulunmadığına göre, ara vermeksizin 4/a’lı (SSK) çalışmaya devam etmesi gerekir.