Taksitli satışlarda 'tek senet' tuzağı
TÜSODER uyardı
Tüketici Sorunları Derneği (TÜSODER) Genel Başkanı Aydın Ağaoğlu, mevzuatın, taksitli satışlarda mutlaka her taksit için ayrı senet yapılmasını zorunlu kıldığını belirterek, birçok mağaza ve firma tarafından bu düzenlemelere aykırı davranılarak tüketicilerin mağdur edildiğini söyledi.
Ağaoğlu; mobilya, beyaz ve elektronik eşya, cep telefonu alışverişlerini taksitle yapan tüketicilerin, hangi haklara sahip olduğunu bilmeden senetlere imza attığını savundu.
Taksitle alışverişin yazılı düzenlenmesi, borcun taksitleri için her bir ödemeye ayrı senet yapılması gerektiğini vurgulayan Ağaoğlu, bunun aksine davranan mağaza ve firmaların tüketicileri mağdur ettiğini anlattı.
Usulüne uygun düzenlenmeyen senetler yüzünden tüketicilerin ciddi sıkıntılar yaşadığını dile getiren Ağaoğlu, şöyle devam etti:
"Taksitli satışlar, 'Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'da açıkça belirtiliyor. Taksitli satış yapan mağaza ve firmalar, tek senet düzenleyerek tüketicileri mağdur edebiliyor. İlgili mevzuat, taksitli satışlarda mutlaka her taksit için ayrı senet yapılmasını zorunlu kılıyor ancak birçok mağaza ve firma, alacağın tamamı için tek senet düzenliyor. Üstelik kırtasiyeden alınan standart senet metinleri de tüketicinin aleyhine ibareler barındırıyor. Bu senet metinlerinde yer alan 'emrine' ibaresinin mutlaka çizilerek yanına 'namına' yazılması gerekiyor. Aksi takdirde satıcı bu senedi başkasına ciro edebilir. Bu durumda tüketici, senedi alan üçüncü kişiye satılan malın bozuk ya da kusurlu olduğu gibi itirazlarını ileri süremeyecek ve senet bedelini ödeme tehdidi altında kalacaktır. Senedi alan üçüncü kişi senede dayanarak rahatlıkla icra takibine başlayabilecektir. Bu durumda tüketicinin itiraz hakkı kalmayacaktır."
ÖĞRENCİLER TEK SENET MAĞDURU
Ağaoğlu, birçok kentte özel yurtların da aynı şekilde hareket ederek öğrencilere ve ailelere tek senet imzalattıklarını belirtti.
Yurtta barınma hizmeti için öğrenciye ödeyeceği taksit sayısı kadar değil, tek senet imzalattırıldığına dikkati çeken Ağaoğlu, "Örneğin yıllık ücret 2 bin lira. Öğrenci bunu 10 taksitte ödeyecek. Tek senet imzalattırılıyor. Öğrenci 4 aylık taksiti ödedikten sonra hizmetin iyi olmadığını gerekçe gösterip ayrıldığında senedin tamamı icraya veriliyor. Son dönemlerde bu konuda derneğimize şikayetler gelmeye başladı" ifadesini kullandı.
Aydın Ağaoğlu, vatandaşlara, senet imzalarken bilinçli hareket etmeleri uyarısında bulunarak, taksitli satış işlemlerinin sözleşmeyle yapılması, bir suretinin de tüketici tarafından mutlaka alınması gerektiğini bildirdi.
Taksitli satış yapan kişilerin zaman zaman tek taksitin dahi ödenmemesi durumunda tüm satış bedelini talep ettiklerini ve bu durumun hukuka aykırı olduğunu vurgulayan Ağaoğlu, şunları kaydetti:
"Arka arkaya iki taksitin ödenmemesi ya da toplam satış bedelinin dörtte birinin, vadesi gelmesine rağmen ödenmemesi halinde sadece kalan borcun tamamı istenebilir. Kalan taksit bedelinin ödenmesi için tüketiciye en az 30 günlük süre verilmesi kanuni zorunluluktur. Tüketiciler bu süreden önce ödeme yapmaya zorlanamaz. Taksitli satışlarda kanuna ve ilgili mevzuata uyulmamasına karşı denetimler ve yaptırımlar yetersiz kalıyor. Taksitli alışverişlerde satıcı, en fazla yıllık yüzde 13,5 bileşik faiz talep edebilir. Borçlar Kanunu, satıcının yüzde 13,5'ten fazla faiz talep etmesine ve faize faiz uygulamasına izin vermiyor. Bazı mağazalar ve firmalar ise aylık yüzde 5 faiz uyguluyor. Yüksek oranda talep edilen faiz oranları kanuna göre geçersiz olacaktır."
"CİRO EDİLEMEZ KAYDI DÜŞÜLMELİ"
Tüketicilerin imza atmadan önce bononun görünür bir yerine ya da arkasına "Nama yazılıdır, ciro edilemez" şerhini düşmesini tavsiye eden Ağaoğlu, bu durumda satıcının senetleri ciro yapamayacağını, üçüncü şahıslar tarafından alacağın, senede dayalı talep edilemeyeceğini dile getirdi.
"TÜKETİCİNİN 7 GÜN İÇİNDE CAYMA HAKKI VAR"
Taksitli alışveriş yapan tüketicilerin 7 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeden cayma hakkı olduğunu hatırlatan Ağaoğlu, şöyle konuştu: "Tüketicinin cayma hakkını kullanması sonrasında satıcı tarafından herhangi bir maddi ceza talep edilemez. Çoğu zaman satıcılar, cayma hakkının kullanılmasına müsaade etmediklerini belirtiyorlar ama bu kanuni hakkın kullanımının kimsenin rızasına bağlı olmadığını tüketicilerin bilmesi gerekiyor. Tüketicilerin cayma hakkını kullanırken, daha sağlıklı olması için iadeli taahhütlü posta ile bildirim yapmaları gerekmektedir. Cayma beyanını içeren postanın 7 gün içerisinde gönderilmesi yeterli olacaktır. Satıcıya ulaştığı tarih burada önemli değildir."
