Petrolün getirisi götürüsünü karşılamaz

Koronavirüsün etkisiyle dünya ekonomisinde beklenen küçülme nedeniyle petrol fiyatlarında başlayan düşüş Suudi Arabistan ve Rusya OPEC+ ülkelerinin toplantısında arzı kısıntısı için anlaşamayınca adeta çöktü. 20 doları aşan düşüşle 37 dolara inen Brent petrol fiyatının net enerji ihracatçısı olan Türkiye'ye yarayacağı konuşulmaya başlandı. Merkez Bankası çalışmasına göre petrol fiyatınınher 10 dolarlık düşüşü Türkiye'nin petrol faturasını 4 milyar dolar azaltıyor. Tabii ki tersi durum da aynı etkiyi yapar. Bu çalışmadan yola çıkarak 20 dolarlık düşüşün önümüzdeki 1 yılda Türkiye'den 8 milyar dolarlık daha az kaynak çıkışına neden olabileceğini söyleyebiliriz. Tabii fiyatların 1 yıl boyunca bu seviyede kalması durumunda faturadaki bu düşüş geçerli olacak. Ancak bir de işin diğer tarafı var. Petrol fiyatlarının bu düzeyde kalmasının anlamı virüs veya petrol savaşı nedeniyle dünya ekonomisinin belki de resesyona gireceği gerçeği. Peki bu durumda ne olacak? Ticaret küçülecek, ihracat ve ithalat azalacak.

ŞİRKET İFLASLARI BEKLENİYOR

Özellikle petrol fiyatlarının burada kalmasının bir çok şirketin iflas etmesini beraberinde getireceği korkusu da bugünlerde piyasaları olumsuz etkiliyor. Ancak biz iyimser tahminle petrol ihraç eden ülkelerin kazancının azalacağı ve dolayısıyla ticaret ve ithalatın da fren yapacağından yola çıkarsak Türkiye'nin ihracatında bir sıkıntı olacağı rakamlarla ortaya konuluyor. Türkiye zaten Türk Lirası'nın rekabetçi olmasına rağmen uzun süredir yaşlı nüfus yapısı, ticaret savaşı ve diğer etmenler nedeniyle büyümekte sıkıntı çeken Avrupa bölgesinde ihracatını artırmakta güçlük çekiyor.

35 MİLYAR DOLARLIK MAL SATIYORUZ

Şimdi petrol üretip satan ülkelerde aynı sorunun yaşanması gündemde. TÜİK rakamlarına baktığımızda Türkiye'nin OPEC ülkelerine yıllık 25 milyar dolar dolarlık ihracat yaptığı görülüyor. Ayrıca yine geliri ağırlıklı olarak petrol ve doğalgazdan oluşan Rusya'ya4.1 ve Türk Cumhuriyetleri'ne ise 5.2 milyar dolarlık ürün satıyor. Toplam tam 35 milyar dolar. Toplam ihracatımızın yüzde 20'si. Bu ürünlerin bir bölümü yaş sebze meyve gibi vazgeçmesi kolay olmayan ürünler olsa da diğer bölümün tekstilden mobilyaya, elektronikten küçük ev aletlerine kadar çok çeşitli bir özellik gösterdiğini söyleyebiliriz. Yani ekonomi küçüldüğünde kolayca almaktan vazgeçilebilecek ürünler.

44 MİLYONLUK TURİSTİN 21 MİLYONU PETROL ÜLKELERİNDEN

Türkiye'nin petroldeki fiyat düşüşü kaynaklı 8 milyar dolarlık avantajını sürdürebilmesi için bu ülkelere olan ihracatın yüzde 23'ten daha az düşmesi gerekiyor. Ancak olası bir resesyon durumunda bu zor görünüyor. Diğer yandan başta Rusya ve Türk Cumhuriyetleri olmak üzere bu ülkelerden Türkiye'ye gelen turist sayısı ise 44 milyonluktoplam turist sayısının neredeyse yarısı, tam 21 milyon. Bunun 13 milyonu Rusya ve Türk Cumhuriyetleri'nden gelen turistler. Bu ise gurbetçiler hariç turistlerin Türkiye'ye bıraktığı 25.4 milyar dolarlık gelirin yaklaşık 11 milyar dolarlık kısmının da tehlikeye gireceği anlamına geliyor. Koronavirüsün nisan mayıs aylarında tehlike olmaktan çıkmaması halinde Türkiye'nin bu gelirin yarısını kaydetmeihtimalinden söz ediliyor. Virüs alt edilsebile ihracattaki azalma ve petrol üreten ülkelerden gelecek turist sayının azalması Türkiye'yi 'karlı çıkacak' denilen bu hikayeden zararlıçıkarabilir.

DÜŞÜK FAİZ TÜRKİYE'YE YARAR MI?

Virüsün etkisinin ardından ABD Merkez Bankası FED'in 0,50 puanlık sürpriz faiz indirimi ile başlayan petrol krizi ile zirveye çıkan faizlerinsıfıra yaklaştığı ortamın global faiz oranlarını düşürüp fon ihtiyacı olan Türkiye'nin ucuz kaynak bularak kazançlı çıkacağı tezi ise uzmanlar tarafından kriz ortamında likiditenin kuruyacağı beklentisi ile reddediliyor. Koroavirüsün piyasaları etkilemesi ile başlayan ve petrol savaşı iledevam edensüreçte para piyasalarındaki gelişmeler (kurdaki değer kaybı, Borsa İstanbul'da hisselerin değer kaybı ve faizdeki yükseliş) bu görüşü destekliyor.