Dubniyum nedir, nerelerde kullanılır? Dubniyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri

Adını Rusya'nın Dubna kasabasından alan süper ağır element, geçiş elementleri arasında yer alan sentetik, radyoaktif elementlerden biridir. Tamamen sentetik olup yalnızca laboratuvar ortamında elde edilmektedir. Çok kısa ömürlü olduğundan ancak özel koşullarda ve kısa süre içinde kararlı kalabilmektedir. Dubniyum nedir, nerelerde kullanılır? Dubniyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri nedir? İşte, detaylar.

Giriş: 16.10.2023 - 17:50 Güncelleme: 16.10.2023 - 17:50

1968 yılında Dubna Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsünden Georgy Flerov ve ekibi tarafından; 1970 yılında ise Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarından Albert Ghiorso ve çalışma arkadaşları tarafından keşfedilen element, aşırı radyoaktif bir metal olarak karşımıza çıkmaktadır. Dubniyum nedir? Nerelerde kullanılır? Dubniyum simgesi, sembolü ve periyodik tablodaki yeri nedir? Kullanım alanları ve özellikleri nelerdir? İşte, merak edilen detaylar.

Dubniyum Nedir?

Sentetik ve radyoaktif bir element olarak karşımıza çıkan dubniyumun görünümü ve madde hali bilinmemektedir. Oda sıcaklığında katı halde, gümüşî beyaz veya soluk gri renkte, metal formunda olduğu tahmin edilmektedir. Atomlarının her bir çekirdeğinde 105 proton bulunur. Nötron sayısı 157’dir. Atomik yarıçapı da 139 olarak tahmin edilmektedir. İzotoplarının çok kısa yarılanma ömrü sebebiyle birçok özelliği tespit edilememiştir. Özellikleri itibariyle niyobyum ve tantala benzerlik gösterdiği düşünülse de kimyasal özellikleri tam olarak doğrulanmamıştır.

REKLAM

Dubniyum Nerelerde Kullanılır?

Şimdiye kadar sadece küçük miktarlarda dubniyum üretilmiştir; izotoplarının çok kısa yarı ömürleri vardır. Bu sebeple tek kullanım alanı bilimsel araştırmalardır.

Dubniyum Simgesi

Element “Db” simgesiyle ifade edilmektedir. Kaliforniyum-249 izotoplarının azot-15 izotoplarıyla bombardımana tutulmasıyla sadece birkaç atomu elde edilebilmiştir.

Dubniyum Sembolü

Element periyodik tabloda “Db” sembolüyle temsil edilmektedir. Sadece laboratuvar ortamında elde edilebilen element doğada bulunmamaktadır. Yarılanma ömürleri bilinen 16 izotopa sahiptir. İzotoplarının hiçbiri kararlı değildir. En kararlı izotopu olan Db-268’in yarılanma ömrü 32 saatten fazladır.

Dubniyum Periyodik Tablodaki Yeri

Periyodik tablonun 7. periyodunun 5. grubunda yer alan bir elementin atom numarası 105'tir. Dubniyumun insanlar, hayvanlar ve bitkiler üzerinde bilinen herhangi bir biyolojik rolü bulunmuyor. Ancak radyoaktivitesi nedeniyle toksik olabileceği ve çevreye zarar vereceği öngörülmektedir.

REKLAM

Dubniyum Kullanım Alanları

Dubniyum yüksek miktarlarda üretilmemekte ve yerkabuğunda bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu metalin araştırma alanları dışında pratik bir uygulaması yoktur.

Dubniyum Özellikleri

En yeni dubniyum izotopu keşfi olan Dubnium-270, 2009 yılında izole edilmiştir.
Gözle görünür dubniyum izolasyonu bugüne kadar sağlanamamıştır.
Element, adını Rusya'da ilk yapıldığı yer olan Dubna'dan almıştır. Sadece nükleer bir tesiste üretilebilir. Dünya'da doğal olarak mevcut değildir.
Dubniyum, süper ağır elementtir. Yeterli miktarda üretildiğinde kimyasal özelliklerinin geçiş metallerininkine benzer olması beklenir. En çok tantal elementine benzediği öngörülmektedir.
Şimdiye kadar sadece birkaç dubniyum atomu üretilmiştir. Şu anda, özellikleri hakkında elimizde çok az bilgi vardır ve pratik kullanımları yoktur.
Metal 20°C sıcaklıkta katı gibi davranır. Doğada sentetik bir element olarak bulunur ve kaliforniyum-249'un nitrojen-1 çekirdeği ile bombardımanı sonucu yapay olarak üretilir.
Dubniyum gibi sentetik elementlerin atom ağırlıkları geçici olarak kabul edilmektedir. Çünkü doğal elementlerin atom ağırlıkları, izotoplarının doğal bolluklarının ortalaması alınarak hesaplanır. Periyodik tabloda en uzun ömürlü atomların ağırlıkları listelenmektedir.
2012 yılında Dubna’da yapılan bir hesaplamaya göre, dubniyumun sentezlenmiş veya henüz sentezlenememiş izotoplarının yarılanma ömürlerinin 1 günü aşamayacağı tahmin edilmektedir.
Rus ve Amerikalı bilim adamları tarafından eş zamanlı olarak keşfedilen yeni elementlerin keşif ve isim hakları ile ilgili 37 yıl süren tartışmalar yaşanmıştır. Bu elementler arasında dubniyum elementi de bulunmaktadır. Bu tartışmalar, transfermium savaşları olarak da adlandırılmaktadır.

Haberi Hazırlayan: Kubilay Kos

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ