Diyabetli sporcular nasıl beslenmeli?
Dünyada farklı spor dallarında diyabetli pek çok profesyonel sporcunun sportif kariyerlerini başarıyla sürdürdüğünü belirten Dr. Öğr. Üyesi Hande Seven Avuk, "Doktorunuzdan ya da diyetisyeninizden antrenman veya müsabaka sırasında alınması gereken insülin dozunun ne olduğunu mutlaka öğrenin" dedi
14 Kasım Dünya Diyabet günü kapsamında diyabet hastası olan sporculara beslenme önerilerinde bulunan Beslenme ve Diyetetik Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Hande Seven Avuk, diyabetin dünyada her 12 kişiden 1’ini etkileyen, kontrol altına alınamadığı durumlarda önemli sağlık sorunlarına yol açtığını söyledi.
Diyabetin türü ne olursa olsun tedavisinin sağlıklı beslenme, egzersiz ve ilaç tedavisi olduğunu belirten Avuk, "Tip 1 diyabetli bireylerin artan kan şekerini karşılayacak insülini dışarıdan tedavi olarak alması gerekir. Bu nedenle aslında diyabetli bir birey aslında 'hasta' değildir ve herkesin dikkat etmesi gerektiği gibi sağlıklı beslenmeli ve düzenli egzersiz yapmalıdır. Dünyada farklı spor dallarında diyabetli pek çok profesyonel sporcu sportif kariyerlerini başarıyla sürdürmektedir" dedi.
DİYABETLİ SPORCULARA ÖNERİLER
Profesyonel sporcuların beslenmelerinde dikkat etmeleri gereken noktalara dikkat çeken Avuk, şu önerilerde bulundu:
- Diyabetli sporcular, öncelikle diyabeti ve kendini iyi tanımalıdır. Ne zaman kan şekeri takibi yapılmalı, ne zaman kan şekeri düştü, ne zaman kan şekeri yükseldi, yapılan antrenman ve ölçülen kan şekerine göre ne kadar karbonhidrat içeren yiyecek tüketmesi gerektiğini çok iyi bilmelidir. Bu durumda sporun doğasında başarıyı getiren unsurlardan biri olan disiplinle mümkün olacaktır.
- Diyet, insülin ve egzersiz programı değişkenlerinin diyabetli sporcular için düzenli olması en önemli kuraldır. Benzer bir egzersiz programına başlamadan önce karbonhidrat gereksinmesi ve ona uygun insülin doz ayarlamasının stabil bir şekilde yapılması gerekir. Egzersize veya antrenmana başlamadan önce mutlaka kan şekeri ölçüm yapılmalı ve kan şekeri değerlerinin normal seviyede olmasına özen gösterilmelidir.
- Doktorunuzdan ya da diyetisyeninizden antrenman veya müsabaka sırasında alınması gereken insülin dozunun ne olduğunu mutlaka öğrenin. Eğer insülin uygulaması yapılacaksa kan şekerinin hızlı düşmesini engelleyebilmek için spor branşına özgü aktif kullanılan bir bölgeden yapılmamalıdır. Örneğin, bir bisikletçiyseniz egzersiz öncesi bacak bölgesine insülin uygulamamalısınız.
- Diyabetli sporcuların günlük aktiviteleri, antrenman çeşidi, süresi ve yoğunluğu, vücut ağırlığı, kas kütlesi gibi pek çok bireysel özelliğe göre doğru enerji ihtiyacı belirlenmelidir. Bununla birlikte yapılan spora özgü günlük alınması gereken karbonhidrat miktarı hesaplanarak medikal tedavisiyle birlikte antrenman programına göre planlanmalıdır. Bu konuda mutlaka sporcu beslenmesi konusunda deneyimli diyetisyenden yardım alın.
- Hipoglisemi (düşük kan şekeri) varsa: Özellikle dağcılık, dalış vb. minimum hata payıyla yapılan bireysel sporlarda dikkat ve konsantrasyon için kan şekerinin ani düşmesinin önlenmesi önemlidir. Bununla birlikte el titremesi, çarpıntı, mide bulantısı, ani terlemeler hipoglisemi nedenidir ve kişinin kan şekerinin düştüğünü öğünde tükettiği karbonhidrat ve insülin oranını ile egzersiz şiddeti-süresini de düşünerek değerlendirmesi gereklidir. Kan şekeriniz 100 mg/dl altında ise egzersize başlamayın. Egzersiz süreniz için yeterli vakit varsa tahıllı sandviç, meyve, süt gibi besinlerden oluşan; yeterli vaktiniz yok ise basit şekerlerden oluşan bir ara öğün tüketin.
- Hiperglisemi (yüksek kan şekeri) varsa neler yapabilirsiniz: Eğer kan şekeriniz antrenman öncesi 270-290 mg/dl ise ve ayrıca idrarda keton varsa insülin etkisini gösterene kadar 1-2 saat egzersiz yapmamalısınız.
- Diyabet çantanız her zaman yanınızda olsun. İlaçlarınız, acil durumda aranacak kişi bilgilerinin, insülin iğnelerinizin yer alacağı bu çanta olmadan asla ama asla antrenmana veya müsabakaya çıkmayın.
- Antrenörlerinize durumunuzla ilgili bilgi verin. Müsabaka veya antrenman sırasında olağandan farklı bir durum hissettiğinizde mola verin ve kan şekerinizi ölçün.
- Sezon öncesinde mutlaka detaylı bir doktor kontrolünden geçin.
Profesyonel spor ve aktif yaşam diyabetli bir birey için zorlukları olsa da özveriyle davranıldığı ve titizlikle beslenme, ilaç, antrenman döngüsü planlandığında imkânsız değil. Bu nedenle, stres yapmadan kontrolün bilginizde ve sizde olduğunu bilerek davranın.
