Zenginler için çıkarılan 'Değerli Konut Vergisi ' toplam verginin yüzbinde 1'i
2015 ile 2019 yılları arasında çok tartışılan bir nevi zengin vergisi olan Değerli Konut Vergisi yapılan düzenlemelerin ardından neredeyse ortadan kalktı. İlk haliyle önemli bir tutarı ifade eden vergi hem oran indirimi hem de getirilen muafiyetler ile kadük (işlevsiz) hale geldi. 2022'de 2,7 trilyon liralık toplam vergi gelirine karşı Maliye sadece 40.5 milyon lira Değerli Konut Vergisi aldı. 2023'te 4.5 trilyon liralık vergi gelirinin sadece 75.2 milyon lirası Değerli Konut Vergisi iken bu yıl 5 ayda 2,7 trilyon liralık toplam vergi gelirine karşılık sadece 58,4 milyon liralık konut vergisi toplandı.
Vergi son günlerde Türkiye'nin ana gündem maddesi. Son olarak Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek 'vergilendirilmeyen alan kalmayacak' diyerek bu konudaki kararlılığını belirtti. Ancak Türkiye'de verginin ağırlıklı olarak kazanç üzerinden değil KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerden alınması temel vergi kuralı olan kazançtan vergi alınması ilkesini de çiğniyor. Bunu bilen devlet vergi adaletini biraz olsun sağlamak için lüks ürünlere vergi getirmeye çalışıyor. Ancak hem parlamentoda hem kamuoyunda önemli güce sahip zenginlerin baskıları zenginler için çıkarılan vergileri işlevsiz hale getiriyor.
KARŞILAŞTIRMA BİLE YAPILAMAYAN RAKAMLAR
Kadük yani neredeyse işlevsiz hale gelen vergilerden birisi de yine zenginler için çıkarılan Değerli Konut Vergisi. 2019'da çıkarılan ve ilk haliyle zengin muhitlerde villalarda oturan kesime biraz dokunan bu vergi hem oranlardaki indirim hem getirilen istisnalar ile çerez parasına döndü. Vergi ilk olarak yapılan düzenlemelerin ardından 20121'da alınmaya başlandı. Önce rakamları belirtelim. 2021'de bu verginin muhatapları sadece 23 milyon liralık vergi ödedi. 2022'de 2,7 trilyon liralık toplam vergi gelirine karşı Maliye sadece 40.5 milyon lira Değerli Konut Vergisi aldı. 2023'te 4.5 trilyon liralık vergi gelirinin sadece 75.2 milyon lirası Değerli Konut Vergisi iken bu yıl 5 ayda 2,7 trilyon liralık toplam vergi gelirine karşılık sadece 58,4 milyon liralık konut vergisi toplandı.
TEK EVDEN ALINMAMASI BAŞTA ÇOK İSTİSNA VAR
Peki toplam vergiye oranlar yüzbindeli rakamlarda kalan bu durum neden oluştu? Bu vergi adı Nitelikli Konut Vergisi olarak ilk konuşulduğunda konut değerinin yüzde 2-3'ü oranında alınacaktı. Lüks semtlerde oturanlar Boğaz'da yalı sahipleri bu vergiyi ödeyecekti ve Maliye'de buradan önemli gelir elde edecekti. Fakat tabii ki devreye lobiler girdi ve son haliyle vergi oranı binde 3 ile 10 arasına çekildi. Oda yetmiyormuş gibi başta tek evi olanların bu vergiyi ödememesi ve birden fazla evi olanların değeri düşük olanın vergisini ödememesi gibi istisnalar getirildi. Düzenlemenin ilk halinde tek ev sahibi olsanız dahi emekli aylığı hariç gelirin olmamasının belgelenmesi isteniyordu.Bu vergiyi bina vergi değeri 5 milyon lirayı aşanlar ödeyecekti. O günden sonra enflasyon düzeltmesi ile sınır 12 milyon 880 bin liraya çıktı.
İŞTE O MUAFİYETLER
Şimdi bu vergiden muaf olanları sıralayalım,
-Genel ve özel bütçeli idarelerin, belediyelerin, üniversitelerin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığının maliki veya intifa hakkına sahip olduğu mesken nitelikli taşınmazlar
-Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmazı olanlar ile birden fazla mesken nitelikli taşınmazı bulunanların, değerli konut vergisi konusuna giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazı (intifa hakkına sahip olunması hâli dâhil) (Belirtilen kişilerin tek meskene hisse ile sahip olmaları hâlinde hisselerine ait kısım hakkında da uygulanmaktadır)
-Yabancı devletlere ait olup elçilik ve konsolosluk olarak kullanılan mesken nitelikli taşınmazlar ile elçilerin ikametine mahsus mesken nitelikli taşınmazlar ve bunların müştemilatı (karşılıklı olmak şartıyla) ve merkezi Türkiye'de bulunan milletlerarası kuruluşlara, milletlerarası kuruluşların Türkiye'deki temsilciliklerine ait mesken nitelikli taşınmazlar
-Esas faaliyet konusu bina inşası olanların işletmelerine kayıtlı bulunan ve henüz ilk satışa, devir ve temlike konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazlar (arsa karşılığı inşaat işlerinde sözleşme gereği taahhüt işini üstlenen müteahhide kalan mesken nitelikli taşınmazlar dâhil) (bu taşınmazların kiraya verilmesi veya sair surette kullanılması hâlleri hariç)
