Çinli Alibaba, Silikon Vadisi’ne karşı

Stephen Hawking, “Teknoloji gün gelecek insanlardan daha üstün bir noktaya çıkacak ve insanları ortadan kaldıracak” demişti. O günleri göremeden Hawking hayatını kaybetti. Eğer onun teorisi doğruysa yapay zekâ kıyameti ilk Çin’de patlak verecek zira 2014’te Çin yapay zekâ araştırmalarında liderliği ABD’den aldı. Bunun üzerine Popular Science geçen yıl okurlarını uyardı: Yapay zekâdan korkanlar Çin’e gitmesin! Ama Çin daha yeni başlıyor... HT Pazar'dan Mete Aker'in haberi...

ZUCKERBERG BOŞUNA BİR ÇİNLİ İLE EVLENMEDİ!

“Teknoloji şirketi, yatırımları” denince akla ilk gelen Silikon Vadisi ve oradaki dijital gurular oluyor. Zira orası birbirine rakip olan teknoloji şirketlerinin üssü. Google, Facebook, Uber, AMD, Netflix, Tesla... Bir diğer yandan ABD’nin en parlak şirketi Amazon, pazardaki payını gün geçtikçe artırıyor. Bu şirketleri tüm medya yakından takip ediyor ama dünyanın öbür ucundaki Çin, Silikon Vadisi’ne kafa tutuyor. Bu potansiyelin yıllar evvel farkında olan Mark Zuckerberg, sık sık Çin’e gidiyor. Çok iyi Çince konuşuyor. İşi garantiye almaya çalışıyor. E hanımı da oradan seçti. 2009’da yasaklanan Facebook’u bu yıl Çin pazarına yeniden sokmaya çalışıyor. Onu piyasada ayakta tutacak tek şey de bu...

Zuckerberg uğraşadursun, Çin menşeli alışveriş, eğlence ve sağlık gibi hizmetler sunan Tencent Holding ve Alibaba Group’un internet kullanıcı sayısı 770 milyonu geçti. Her ikisi de 500 milyar dolara yakın piyasa değerine sahip. Çin’in Guangzhou şehrinde geçen yıl düzenlenen bir konferansta Tencent’in baş yöneticisi Pony Ma, iki şirketin çok fazla alanda rekabet ettiğini söylüyor ve şöyle devam ediyordu: “Bazen düşünüyorum şimdi de bunun için mi yarışıyoruz? Biraz sinir bozucu...”

ÇİN, ABD’Yİ 50’YE KATLIYOR

Çin geriden başladı ancak birçok teknoloji şirketinin izinden gidip onların önüne geçme şansı yakaladı. Nasıl ki Google sadece bir arama motoruyken Maps’ten tutun da müzeleri 360 derece gezmeyi sağlayan Google Art and Culture’ı yarattıysa Tencent gibi şirketler de oyun ve sosyal medya kanalları tasarlayarak büyüdü. Alibaba başta sadece bir e-ticaret sitesiydi. Ama şimdi bünyesinde mesajlaşma uygulaması, mikroblog servisi ve kuryecilik de var. Ancak burası Çin, daha bin türlü ‘made in china’ etiketli uygulamalar çıkacak. Bu iki firma en büyük rekabeti, video yayıncılığı ve dijital depolama yani bulut sisteminde yaşadı. Şimdi asıl mücadeleyi ise mobilde depolanan dijital paranın öncüsü olmak için veriyorlar. Zira mobil ödemelerin Çin ekonomisinde önemli bir yeri var. iResearch’e göre ülkede 2016’da mobil ödeme ekonomisi 5.5 trilyon doları buldu. Bu ABD’deki 112 milyar dolarlık pazarın tam 50 katı!

ABD, Çin’in ‘dayanılmaz’ yükselişinin farkında ve hatta bunun önünü kesmek için birçok yola başvurduğu düşünülüyor. Örneğin Başkan Donald Trump, Ticaret Savaşı’nın nifak tohumlarını attı ve Çin’in ABD pazarındaki durumunu etkileyecek birçok karar aldı. En büyük mağduru da ZTE telefon şirketi oldu. Ancak bu kararın ABD’ye ileride zararı olabileceğini fark eden Trump, geri adım attı ve kuralları yeniden düzenleyeceğini açıkladı ve “Sakin olun her şey yoluna girecek” dedi.

TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİ EK İŞ ARIYOR

Trump’ın aldığı kararlar yalnızca Çin’e yönelik değildi. Twitter başta olmak üzere birçok sosyal medya ağına savaş açtı. Bir danışmanlık firması olan Virtusa Corporation’ın başkanı Raj Rajagopal’a göreyse, Avrupa Birliği’nin zorlayıcı yeni gizlilik yasalarını yürürlüğe koyması ve üyesi olmamasına rağmen ABD’nin bazı kuralları uygulamak istemesiyle kullanıcı verilerini satan Google ve Facebook para kazanmanın başka yollarını bulmalı. Rajagopal, “Kazançları azaldıkça mevcut müşterilerinden başka yollarla para kazanmaları gerektiğini düşünüyorlar. Yani Çin’de gördüğümüz inovasyon, önümüzdeki 3 ile 5 yıl içinde ABD’de görülebilir” diyor.

Hal böyle olunca birçok teknoloji şirketi kendine ‘ek iş’ aramaya başladı. Onlardan biri Amazon. Yeme-içme, sağlık hizmetleri, dağıtım gibi pek çok şeyi kapsayan şirket, ticari bir evren yaratmanın en ileri noktası olarak görülebilir. Ancak o kadar kolay olmayabilir. Zira Çin’in internet devleri başka hiçbir yerde bulunamayacak kadar güçlü bir müttefike sahip: Çin Hükümeti.

GERÇEK DÜNYADA YATIRIMA DEVAM

Tüm bu kavgalar dijitalde yapıladursun, Sanford C. Bernstein’teki araştırmacılar Tencent’in 247, Alibaba’nın 156 yatırım anlaşması yaptığını söylüyor. Üstelik bu yatırımların bir kısmı dijitale değil, esnafa. Örneğin Alibaba, bir süpermarket zincirine 2.9 milyar dolar, bir alışveriş merkezi işletmesi için 2.6 milyar dolar harcadı. Alibaba’nın kardeş şirketi Ant Financial, yakında halka açılma planları yapıyor. Şirketin, ABD yatırım bankası Goldman Sachs’dan daha büyük bir pazar değerine ulaşabileceği düşünülüyor. Tencent ise kendi perakende ortaklıkları ve yatırımlarına devam ediyor. Mesela Walmart, Tencent’e olan yakınlığından dolayı, Çin’in batısındaki mağazalarında Alipay’i kabul etmeyeceğini açıkladı. Morgan Stanley bu ay yayınladığı bir raporda, 2027’ye kadar, Alibaba’nın Çin pazarından kazanabileceği paranın 19 trilyon dolar olduğunu söyledi. Bu, dünya çapında Amazon’un potansiyel pazarından daha fazla demek. Şanghay’daki 86Research’ün analisti Xiaoyan Wang, “Çin’in internet pazarı, ABD pazarından çok daha rekabetçi” diyor ve ekliyor: “Herkes, her sektörde varlığını genişletmeye çalışıyor.” Yani herkes kendi ekmeğinde...

DÜNYA KUPASI'NA ÇİNCE HAKİM

Dünya Kupası tüm heyecanıyla devam ederken, izleyicilerin en çok dikkatini çeken konulardan biri reklamlar. FIFA’nın rüşvet skandalı sonrası Sony, Johnson & Johnson ve BP’s Castrol gibi şirketler, sponsorluklarını çekmişti. Bundan dolayı Çinli firmalar kupada eşi benzeri görülmemiş bir reklam egemenliğine sahip oldu. Mengniu Group’un Moğol sütü ve içilebilir yoğurt reklamı tüm maçlarda görülüyor. Hatta marka Messi’yle bir anlaşma bile imzaladı. Diğer reklam verenlerse şöyle: Çinli cep telefonu firması Vivo, televizyon üreticisi Hisense, elektrikli scooter şirketi Yadea ve Dalian Wanda. 9 yıl önce kurulan Vivo, Rusya 2018, Katar 2022 ve Konfederasyon Kupası’nı kapsayan 6 yıllık bir anlaşma için 400 milyon Euro ödedi.

Salford Üniversitesi’nden Prof. Simon Chadwick, “Birçok Batılı şirket, FIFA’yı yan yana gelmek istemediği kötü bir marka olarak görüyor. Çin ise bu fırsatı kaçırmıyor” diyor. Bloomberg’in milyarderlik endeksine göre, Çin’in en zengin beşinci kişisi ve ayrıca Dünya Kupası’nın reklam verenlerinden Wang Jianlin “2-3 yıl önce, Çinli ve Asyalı şirketler FIFA’ya sponsor olma şansına sahip değildi. Ama bazı Batılı şirketler çekildiğinde bir fırsatımız oldu” diyor.

Çin’in 2050’ye kadar dünya futbolunun süper gücü olması için uğraştığını söyleyen Chadwick şöyle devam ediyor: “Çin Dünya Kupası’na ev sahipliği yapmayı talep ediyor, Dünya Kupası’nı kazanmak istiyor ve Çinli bir FIFA başkanı görme konusunda umutlular. Elbette bu sponsorluk anlaşmalarıyla FIFA’nın mali olarak kurtarılması, bu rüyaya ulaşmasına yardımcı olacak.”