Çalışanların mazeret izin hakları nelerdir?

Özel sektörde çalışanların mazeret izinleri 4857 sayılı İş Kanunu’nda, devlet memurlarının mazeret izinleri ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenleniyor. İş Kanunu’na tabi çalışanlar, evlendiklerinde, anne babaları öldüğünde, eşini, çocuğunu veya kardeşini kaybettiğinde 3 gün mazeret izni kullanabilir. İşçi eşi doğum yaptığında 5 gün, evlat edinmesi halinde de 3 gün mazeret izni kullanır.

İşçilerin en az yüzde 75 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak bir yıl içinde 10 güne kadar ücretli izin verilir. Bu izni, çalışan ebeveynden sadece biri kullanabilir. İznin toptan kullanılması şart değil, toptan veya bölümler halinde kullanılması mümkün. Engelli çocuğu bulunan işçilere tanınan bu haktan memurlar da aynı şekilde yararlanır. Memurlarda da çalışan eşlerden sadece biri bu izni kullanabilir.

İşçiler ile memurların diğer mazeret izin hakları arasında ise büyük farklar bulunuyor. İşçiler 3 gün evlenme izni kullanabilirken, memurların evlenme izni yedi gündür. Memurlar, çocukları evlenirken de 7 gün izin kullanabilir. İş Kanunu’na tabi çalışanlar çocukları evlenirken mazeret izni kullanamaz. Yıllık izin kullanmaları gerekir.

İşçiler sadece kendi anne baba ve kardeşlerinin ölümünde mazeret izni kullanma hakkına sahip bulunuyor. Memurlar ise eşinin anne baba ve kardeşlerinin ölümünde de 7 gün mazeret izni kullanır. Kayınpederi, kayınvalidesi veya kayınbiraderi ölen işçinin, izin kullanması gerekirse yıllık ücretli izninden düşülür.

MEMURUN BABALIK İZNİ 10 GÜN

Eşi doğum yapan memur on gün babalık izni kullanır. İşçilerin babalık izni süresi beş gündür. İşçi, bir çocuğu evlat edindiğinde ise 3 gün mazeret izni kullanır.

İşçilerin bir yıl içinde kullanabilecekleri toplam mazeret izin sürelerinde sınırlama bulunmuyor. Toplu iş sözleşmesi imzalanan iş yerlerinde mazeret izin süreleri sözleşmeyle artırılabiliyor.

Memurlar ise babalık, evlenme ve ölüm dışında bir yılda en fazla 10 gün mazeret izni kullanabiliyor. Zaruret halinde, on gün daha mazeret izni verilebiliyor. Ancak, ikinci kez verilen mazeret izinleri yıllık ücretli izinden düşülüyor.

ANALIK İZNİ 16 HAFTA

Doğum yapan işçi ve memurlara doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere 16 hafta analık izni veriliyor. Çoğul gebelik halinde doğum öncesi süreye 2 hafta ekleniyor.

Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler hem işçide hem de memurda babaya kullandırılıyor.

Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen işçi ve memurlar da 8 hafta izin yapabiliyor.

Analık izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması şartıyla kadın işçi ve memur ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçi/memurlara istekleri hâlinde birinci doğumda 2 ay, ikinci doğumda 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde izin süresi üç yüz altmış gün olarak uygulanır.

BİR YIL SÜT İZNİ

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1.5 saat süt izni veriliyor. Süt izni, analık izni ve doğum sonrası 2 aydan 6 aya kadar çıkan yarım çalışma döneminin bitiminden sonra başlıyor. Bu dönemlerde ayrıca süt izni verilmiyor.

Kadın memurlar da analık izin süresinin bitiminden itibaren ilk altı ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda ise günde 1.5 saat süt izni kullanabiliyor.