Yüzde 30 daha fazla aylık alacaklar
Emeklilik dilekçesinin verildiği tarihteki güncelleme katsayısı ömür boyu alınan emekli aylığı miktarını etkiliyor. Geçen yılın ilk yarısında emekli olanlara 2022 yılının ikinci yarısında emekli olanlara göre daha düşük aylık bağlanmıştı. Bu kez de 2024 yılında emeklilik dilekçesi verenlere 2025 yılında verenlere göre daha yüksek aylık bağlanacak. Emekliliği hak edip de dilekçesini bu yıl vermeyenler düşük aylıktan ömür boyu etkilenecekler. Merkez Bankası'nın enflasyon hedefi tutarsa fark yüzde 30'u aşacak. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, emeklilik dilekçesini 2024 yılında verenlerin elde edeceği avantajı yazdı
Emekli aylığının miktarı, çalışma hayatı boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime esas kazanç tutarına ve çalışma süresine (prim gün sayısına) göre değişiyor. Prime esas kazanç tutarının yüksek olması daha yüksek tutarda prim ödendiği anlamına geldiği için emekli aylığının da yüksek olmasını sağlıyor. Bunların yanı sıra, son yılın kazançları için uygulanan güncelleme katsayısı da emekli aylığı bakımından önem taşıyor. Güncelleme katsayısı emeklilik dilekçesinin verilme tarihine göre değişiyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
İkisi de 10.000 prim gününe sahip ve prime esas kazançları asgari ücretin iki katı olan kişilerin emekli aylıkları, dilekçe verdikleri tarihe göre değişebiliyor. 2022 yılının aralık ayında dilekçe verenler ile 2023 yılının ocak ayında dilekçe verenler arasında yüzde 17’ye yakın fark ortaya çıkmıştı. 2024 yılında dilekçe verenler ile 2025’te verenler arasındaki farkın yüzde 30’u aşması bekleniyor.
Aslında emeklilik dilekçesinin aralık ayında mı yoksa ocak ayında mı verilmesinin daha avantajlı olduğunu söyleyebilmek için genellikle kasım – aralık aylarına kadar beklenirdi. Ancak, bu yıl enflasyonun düşüş sürecine girmesi nedeniyle daha erken tarihte tahmin yapmak mümkün oldu.
2024’TE DİLEKÇE VERENLERİN AYLIĞI NASIL HESAPLANACAK?
Bu yıl SSK ve BAĞ – KUR emekli aylıklarına ocak ayında yüzde 49,25, temmuz ayında ise yüzde 24,73 oranında zam yapıldı. 2024’ün temmuz – aralık döneminde emeklilik dilekçesi verenler ocak ve temmuz aylarında yapılan söz konusu maaş zamlarından yararlanacaklar.
Çalışmakta olanlar artık e-Devlet’ten bugün emekli olsalar ne kadar emekli aylığı alabileceklerini görebiliyorlar. Örneğin, 2023 yılı ocak ayında aylığı 10.000 TL olan kişi 31 Aralık 2024 tarihine kadar emeklilik dilekçesi verdiği takdirde, 10.000 TL’lik tutar önce 2023 yılı güncelleme katsayısı olan 1,6612 ile çarpılacak. Bu şekilde 16.612 TL’ye çıkan aylığa önce ocak ayında yüzde 49,25’lik, sonra da temmuz ayındaki yüzde 24,73’lük zam oranları yansıtılacak. Böylece 30.925 TL aylık bağlanacak.
2025’TE DİLEKÇE VERENLERİN AYLIĞI NASIL HESAPLANACAK?
Emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2025 tarihinden sonra verenler bu yıl ocak ve temmuz aylarında yapılan zamdan yararlanamayacaklar. Onların emekli aylıkları 2024 yılındaki enflasyon oranı + milli gelirdeki artış hızının yüzde 30’una göre ortaya çıkacak güncelleme katsayısı ile hesaplanacak. Merkez Bankası’nın 2024 yılı enflasyon tahmini yüzde 38, Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi’ndeki enflasyon tahmini ise yüzde 43,52. Orta Vadeli Program’da 2024 yılı büyüme tahmini ise yüzde 4 olarak öngörüldü.
Bu durumda 2024 yılı güncelleme katsayısı Merkez Bankası’nın enflasyon tahminine göre 1,3920, Piyasa Katılımcıları Anketi’ndeki enflasyon tahminine göre ise 1,4472 olacak.
Yukarıdaki örnekten devam edersek, 2023 yılı ocak ayında aylığı 10.000 TL olarak görünen kişi 1 Ocak 2025 tarihinden sonra emeklilik dilekçesi verirse 10.000 TL’lik tutar önce 2023 yılı güncelleme katsayısı ile 16.612 TL’ye çıkacak. Sonra bu tutar 2024 yılı güncelleme katsayısı ile çarpılacak. Merkez Bankası’nın enflasyon tahmini tutarsa 23.124 TL, Piyasa Katılımcıları Anketi’ndeki enflasyon tahmini tutarsa 24.040 TL emekli aylığı bağlanacak.
FARK YÜZDE 34’E KADAR ÇIKABİLECEK
Buna göre, Merkez Bankası’nın enflasyon tahmini tutarsa emeklilik dilekçesini 31 Aralık 2024 tarihine kadar verenler 1 Ocak 2025 tarihinden sonra verenlere göre yüzde 34 oranında daha fazla aylık ile emeklilik hayatına başlayacak.
Piyasa Katılımcıları Anketi’ndeki enflasyon tahmini doğru çıkarsa bu durumda bile yüzde 29 oranında fark olacak. Bu farklar, ömür boyu alacakları emekli aylıklarına yansıyacak. Bu yıl emekli olanlar tüm hayatları boyunca daha fazla aylık alırken, prim günü aynı, prime esas kazancı aynı olan bir başka kişi gelecek yıl emeklilik dilekçesi verdiğinde tüm hayatı boyunca daha az aylık almak zorunda kalacak.
Emekliliği hak etmiş olup da dilekçesini bekletenler veya emekli olmaya bu yılın ikinci yarısında hak kazanacak kişilerin 31 Aralık 2024 tarihine kadar emeklilik dilekçesi vermeleri kendilerine büyük avantaj sağlayacak. Emekliliği hak etmiş olduğu halde emeklilik dilekçesini gelecek yıla erteleyenler ise büyük bir kayıpla karşı karşıya kalacaklar.
2024’TE AYLIKLAR YÜZDE 86,16 ARTTI
2024 yılında SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıkları yıllık bazda yüzde 86,15 oranında arttı. 2025 yılında emeklilik dilekçesi verenlerin zararlı çıkmaması için 2024 yılındaki enflasyon ile milli gelirdeki artış hızının yüzde 30’unun toplamının bu oranda olması gerekiyor.
Başka bir ifadeyle, 2025 yılında emekli olanlar ile 2024 yılında emekli olanlar arasında fark olmaması için 2024 yıl sonu enflasyonu yüzde 85, GSYH büyüme hızı ise yüzde 4 olmalı.
KAMU İŞÇİLERİ ACELE ETMESİN
Kamu işçileri emeklilik dilekçesini bu yıl içinde vermek için acele etmemeli. Kamu işçilerinde 14 Ocak 2025 tarihine kadar dilekçe verenler, 2024 yılı avantajından yararlanabilecekler.
Diğer taraftan, kamu işçilerinin brüt ücretleri genellikle kıdem tazminatı tavanının üzerinde bulunuyor. Emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2025 tarihinden sonra verdiklerinde yeni yılın kıdem tazminatı tavan artışından yararlanabilecekleri için daha yüksek kıdem tazminatı alabilirler.
