Yersiz ödenen kısa çalışma ödeneği geri alınır

YERSİZ ÖDENEN KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ GERİ ALINIR

Soru: İşveren kısa çalışma başvurusunda bulundu. Listede benim adıma da yer verdi. Ancak en son işsizlik maaşı aldıktan sonra 450 günüm dolmadı, yaklaşık 300 günüm var. Bu durumda benim devletten herhangi bir ödeme alma hakkım var mı? Bir yere başvurmalı mıyım, yoksa çalıştığım firmanın mı başvuruda bulunması gerekiyor? Şayet yanlışlıkla kısa çalışma ödeneği verilirse ileride sıkıntı yaratır mı? (Hakan S.)

Hakan Bey, işsizlik maaşı hakkının tamamını kullanmış olanların kısa çalışma ödeneği alabilmesi için, sonraki çalışmalarında 450 prim gününü doldurması gerekiyor. Bu koşulu yerine getiremeyenler kısa çalışma ödeneğinden yararlanamaz. Bu durumda aylık 1.168 TL tutarındaki nakdi ücret desteğinden yararlanabilirsiniz. Nakdi ücret desteği almak için sizin bir şey yapmanıza gerek yok. İşveren zaten isminizi İŞKUR’a bildirmiş olduğu için ücret desteği alırsınız.

İŞKUR görevlileri ile Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı çalışma müfettişleri bu dönemde olağanüstü yoğunlukta çalışıyorlar. Normalde kısa çalışma ödeneklerinin de müfettişlerin değerlendirmesinin ardından yapılması gerekiyordu. Yasa değişikliğinin ardından işverenin beyanı esas alınarak ödeme yapılacak. Bu yoğunlukta gözden kaçan durumlar olabilir. Daha sonra yapılacak incelemede hak etmediği halde kısa çalışma ödeneği aldığı tespit edilenler olursa bu tutar işverenden tahsil edilir. İşveren de çalışandan isteyebilir. Dolayısıyla, hak etmediği halde kısa çalışma ödeneği bağlananların işvereni bilgilendirmesi gerekir.

İŞVEREN KISA ÇALIŞMA SIRASINDA EVDEN ÇALIŞMA YAPTIRABİLİR Mİ?

Çalıştığım firma mart sonu itibarıyla kısa çalışma ödeneği başvurusunda bulundu. Diğer taraftan evden çalışmaya başladık ve vardiyalı şekilde çalışmaktayız. Vardiyalı çalıştığımız halde sadece kısa çalışma ödeneğinden gelecek olan ücret dışında ücret verilmeyeceğini ilettiler. Kanunen bunu yapabilirler mi? Hakkım varsa hakkımı nasıl arayabilirim? (Umut K.)

Umut Bey, kısa çalışma için iş yerindeki çalışma süresinin en az 3’te 1 oranında azaltılması veya faaliyetin en az dört hafta durdurulması gerekiyor. Firmanız bir yandan kısa çalışmadan yararlanırken, bir yandan da evden çalışma yaptırabilir. Örneğin, çalışma süresi evden çalışma yoluyla yarıya indirildi ise çalışma sürenizin yarısına karşılık kısa çalışma ödeneği verilir, yarısını da işveren öder. Evden çalışma dolayısıyla işveren ücrette hiçbir kesinti yapamaz.

Geçen hafta cuma günü yürürlüğe giren kanun uyarınca, üç ay süreyle işten çıkarma yasağı uygulanacak. İşten çıkarma yasağı döneminde işveren işçiyi ücretsiz izne çıkartabilecek. Ücretsiz izne çıkartılan işçi, bu gerekçe ile iş akdini fesheder ise haklı sebep sayılmayacak. Fakat, sizin durumunuz farklı. Siz ücretsiz izne çıkartılmış değilsiniz, çalışma süreniz azaltılarak evden çalışıyorsunuz. Evden çalışmanızın karşılığı olan ücret ödenmediği takdirde sizin açınızdan iş akdini fesih hakkının ortaya çıktığını değerlendiriyorum. Bu gerekçe ile iş akdinizi feshettiğinizde kıdem tazminatınızı alabilirsiniz.

PART TİME ÇALIŞANLAR ÜCRET DESTEĞİNDEN YARARLANABİLİR Mİ?

1 Ocak’ta part-time çalışmaya başladığım iş yeri, koronavirüs dolayısıyla 31 Mart’ta kapatıldı. Benim de işten çıkışım verildi. Şu anda işsizim ve hiçbir gelirim de bulunmuyor. Acaba bu 1.170 TL yardımdan faydalanabilir miyim? Faydalanırsam tamamı mı ödenir yoksa sigortam az yattığından dolayı kesinti mi yapılır? Başvuruyu nereye yapmalıyız? (Zübeyr K.)

Zübeyr Bey, yeni kanuna göre, 15 Mart’tan sonra işten çıkartılmış olanlar işsizlik ödeneğinden yararlanamazlar ise aylık 1.168 TL nakdi ücret desteği alacak. Ücret desteğinden yararlanmada aranan tek kriter, iş akdinin işsizlik ödeneği alacak şekilde sona ermesidir. Yani, işverenin ahlak ve iyi niyet kuralları dışında bir nedenle iş akdini sona erdirmiş olması, ücret desteği almak için yeterli. Prim günlerinizin az, çalışma sürenizin kısa olması nedeniyle nakdi ücret desteğinde kesinti olmaz. İşten çıkartılmadan önce bir gün sigortalı çalışması olanlar dahi aynı destekten yararlanır.

İşten çıkartılmış olanlar ücret desteğinden yararlanmak için kendileri başvuruda bulunacaklar. Ücret desteği başvuruları için e-Devlet üzerinden bir modül açıldı. Ücret desteği modülü üzerinden başvuru yapılabilecek.

KISA ÇALIŞMA ÖDEMELERİ NE ZAMAN BAŞLAYACAK?

Çalışmış olduğum şirket ithalatçı özel bir firma ve otel, restoran, eğlence mekanları, cafe tarzı yerlere ürün tedarik ediyor. İlk vakanın görüldüğü tarihten bu yana faaliyetleri durdurdu. Mart ayında yıllık izinlerimiz kullandırıldı ve ücretlerimizi tam olarak aldık. 1 Nisan itibarıyla ise İŞKUR’a başvurulduğu ve ücretsiz izne çıkartıldığımız tebliğ edildi. Son üç senede 450 günden fazla sigortam ve son üç ayım eksiksiz. Fakat henüz bir netice yok. İş yeri ise incelemelerin devam ettiğini, yoğunluk olduğunu söylüyor. Bu ödemelerden 5 Mayıs’ta faydalanabilir miyiz? (Birol D.)

Birol Bey, normal koşullarda kısa çalışma incelemeleri uzun sürüyor. Koronavirüs tedbirlerinin uygulanmaya başlandığı ilk günlerde çıkartılan kanunla süre 60 güne indirildi ancak bu sürenin de uzun olacağı görüldüğü için ikinci bir değişiklik yapıldı. Önce işverenin beyanı esas alınarak ödeme yapılacak, daha sonra inceleme gerçekleştirilecek. Bu değişiklik yapılmasaydı nisan ayında kısa çalışma yapanların mayıs ayında ödenek alması çok zordu. Ancak, değişiklik sonrası 5 Mayıs’ta ödemelerin yapılması bekleniyor. Mart ayında kısa çalışma yapanlara ödemeler ise bu hafta başladı.

ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİNE İŞÇİ Mİ İŞVEREN Mİ BAŞVURACAK?

17 Nisan’da ücretsiz izne çıkartılan biri günlük 39.24 TL destekten faydalanabiliyor mu, yoksa 18 Nisan’dan itibaren mi geçerli? Ücretsiz izin desteğine işçi mi başvuruyor işveren mi? (Mehmet)

Mehmet Bey, üç aylık işten çıkarma yasağı 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren başladı. İşveren, işten çıkarma yasağı döneminde işçiyi ücretsiz izne çıkartabilecek. Ücretsiz izne çıkartılanlar günlük 39.24 TL’lik nakdi ücret desteğinden yararlanabilecek. Nakdi ücret desteğinden, 15 Mart’tan sonra faaliyetine ara veren işletmelerde çalışıp da kısa çalışma ödeneği alamayan herkesin yararlanması öngörülüyor. İş akdi devam edenlerin nakdi ücret desteği başvurusu işveren tarafından, işten çıkartılmış olanların ücret desteği başvurusu ise kendilerince yapılacak. Sizin iş akdiniz devam ettiğine göre, başvurunuzu işveren yapacak.

İŞSİZLİK MAAŞI ALMIŞ OLANLAR KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALABİLİR Mİ?

Kaç gündür düşünmekten uyuyamıyorum. Son 3 yılda 900 günden fazla primim var. 8 Ocak 2020 tarihinde işten çıkartıldım, 5 hafta işsizlik ödeneği aldım ve aynı firmada 15 Şubat 2020’de tekrar işe başladım. İşveren 26 Mart’ta kısa çalışmaya başvurdu. İşsizlik ödeneğinden kalan sürem olduğu için kısa çalışma ödeneği alabilir miyim? (Sezai)

Sezai Bey, üzülmenize gerek yok, kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilirsiniz. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için gerekli prim günü koşulu 600 günden 450 güne, hizmet akdi süresi de 120 günden 60 güne indirilirken, bu koşulları yerine getiremeyenlerin daha önce işsizlik sigortasından artan süreleri var ise bu süre kadar kısa çalışma ödeneği alabilecekleri düzenlendi. Dolayısıyla, 5 hafta işsizlik maaşı aldığınıza göre, kısa çalışma ödeneğinden yararlanma hakkınız bulunuyor.

KÇÖ İÇİN İŞSİZLİK MAAŞINDAN SONRA KAÇ GÜN GEÇMİŞ OLMALI?

“İşsizlik maaşı alanlar kısa çalışmadan yararlanabilecek mi?”başlıklı yazınızı okudum. Birçok soruya cevap buldum. Ancak bir konuda yönlendirmenize ihtiyacım var. İşsizlik maaşı almış olma koşulu ne kadar süreyi kapsıyor cevabını bulamadım. Örneğin, 2016 Haziran-2017 Şubat arasında işsizlik maaşı almış, 2017, 2018, 2019, 2020 yıllarında toplam 1.050 gün prim ödemesi olan biri kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilir mi? İşsizlik maaşı konusunda ne kadar geriye gitmek gerekiyor. (Osman K.)

Osman Bey, işsizlik maaşı hakkının tamamını aldıktan sonra en az 450 gün primi bulunanlar kısa çalışma ödeneğinden yararlanabiliyorlar. Siz işsizlik maaşı aldıktan sonraki çalışmalarınızla yeniden 10 aya kadar işsizlik maaşı almaya hak kazanmış bulunuyorsunuz. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmanızın önünde hiçbir engel bulunmuyor.

ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞAN MÜHENDİS SORUNU DA ÇÖZÜLMELİ

Vakıf üniversitelerinde görev yapan öğretim görevlilerinin maaşının devlet üniversitelerindeki emsallerinden düşük olamayacağı ile ilgili haberinizi okudum. Bu konuda ülkede kanayan yara olduğunu düşünüyorum. Bir mühendis olarak söylüyorum. İşverenlerin asgari ücretle çalıştırdığı birçok arkadaşım var. Özel sektörde emeği sömürülen, asgari ücretle çalıştırılan mühendislerin durumunu da yazmanızı istirham ediyorum. Hala elden para alıyoruz. Benim gibi binlerce mühendis var. (Mevlüt B.)

Mevlüt Bey, İş Kanunu’na göre 5 kişi ve daha fazla işçi çalıştıran işveren, her türlü ödemeyi banka aracılığıyla yapmak zorunda. İşverenin elden ücret ödemesi kanuna aykırı bir durumdur. Son yıllarda her ilde önce bir, sonra birden fazla üniversite açılması dolayısıyla mühendislik dahil her meslekten mezun olan gençlerin sayısında büyük artış oldu. İstihdam aynı oranda artmayınca maalesef ücretler düştü. Özel üniversite öğretim görevlileri için yapılan bu düzenlemenin özel okullardaki öğretmenler ve mühendisler başta olmak üzere diğer meslekler için de yapılması gerekir.

İŞSİZLER ÜCRET DESTEĞİ İÇİN NEREYE BAŞVURMALI?

İşsizlik maaşı alamayanlara verilecek nakdi ücret desteğinden yararlanmak için başvuruları nereden, nasıl yapabiliriz? (Ramazan S.)

Ramazan Bey, 15 Mart 2020 tarihinden sonra işsiz kalan ve işsizlik maaşından yararlanamayanlar, daha önce işsizlik maaşı için bir başvuru yapmışlarsa ücret desteğinden yararlanabilmek için ayrıca başvuru yapmaları gerekmeyecek. Ancak, 15 Mart’tan sonra işten çıkarılan ve işsizlik ödeneğine başvurmamış olanlar, https://esube.iskur.gov.tr adresinden işsizlik ödeneğine başvuruda bulunacaklar. Ücret desteği ödemeleri bu başvuruya dayanarak yapılacak.