Türkçülük akımı nedir, ne demek ve temsilcileri kimler? Türkçülük akımı esasları ve özellikleri
Osmanlı Devleti'nde ortaya çıkan üç ana akımdan bir tanesi olan Türkçülük akımı; önceleri bir düşüncel akım olarak var olmuş fakat zaman içinde siyasal bir kimliğe bürünmüştür. Dünyada yayılan milliyetçilik akımının da etkisiyle ortaya çıkan Türkçülük nedir? Osmanlı Devleti'nin dağılmasının önlenmesi adına ortaya konan düşüncelerden biri olan Türkçülük akımı ne zaman ortaya çıktı? Türkçülük akımı temsilcileri kimlerdir? Türkçülük akımı özellikleri hakkındaki bu yazımızı sizler için hazırladık.
Çarlık Rusya bünyesinde yaşayan Türk aydınlarının da gelişmesinde büyük rol oynadığı Türkçülük akımı neden ortaya çıktı? Türkçülük düşüncesi öncüsü kimdir? İşte, tüm detaylar…
Türkçülük Nedir?
Türkçülük düşüncesi; Osmanlı Devleti’nin dağılmasını engellemek amacıyla ortaya çıkan Osmanlıcılık ve İslamcılık gibi iki temel düşüncenin başarıya ulaşmaması sonucu ortaya çıkmıştır. Özetleyecek olursak tüm Türk halkının kültürel ve dil birliğinin sağlanmasını hedefleyen Türkçülük akımı; edebiyat, ilim ve son olarak da siyasi hayatta varlığını sürdürmüştür.
Türkçülük Akımı Ne Zaman Başladı?
Türk milletinin siyasal ve kültürel birlikteliğini sağlamak amacıyla ortaya atılan; Türkçülük akımı 1880’li yıllardan itibaren Osmanlı Devleti içinde ağırlığını hissettirmeye başlamıştır. Osmanlı Devleti ve Rus Çarlığına bağlı olan Azerbaycan’daki Rusyalı Müslümanlar arasında gelişmeye başlayan Türkçülük akımı; Osmanlı’nın son dönemine damga vurmuş ve aydınlar eliyle siyasete de taşınmıştır.
Türkçülük Akımı Neden Ortaya Çıktı?
1880’lerden itibaren hız kazanan Türkçülük akımının orta çıkmasına etkili olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:
Türkçülük Düşüncesi Esasları
Türkçülük düşüncesi öncüsü olarak kabul edilen Ziya Gökalp’ın ‘’Türk ulusunu yükseltmek’’ olarak belirlediği, Yusuf Akçura’nın ise ‘’Asya ve Avrupa’ya yayılan tüm Türklerin birleşerek büyük bir siyasi milliyet kurmaları’’ olarak tarif ettiği Türkçülük düşüncesi esasları şunlardır:
Türkçülüğün Özellikleri
Ziya Gökalp; Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak ve Türkçülüğün Esasları adı eserindeki Türkçülüğün özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
Türkçülük Akımı Temsilcileri
Gaspıralı İsmail
Türkçü düşüncenin önde gelen isimlerinden olan Gaspıralı; Çarlık Rusya’da Türk ve Müslüman toplumların modernleşmeye olan ihtiyaçlarından bahsetmiş ve görüşlerini Tercüman adlı gazetesinde yaymıştır.
Yusuf Akçura
Türkçülük akımının en büyük temsilcilerinden biridir. Yazmış olduğu Üç Tarz-ı Siyaset adlı eserinde, Osmanlı Devleti’ndeki Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük akımlarını incelemiştir.
Ziya Gökalp
Türkçülüğün öncüsü olarak kabul edilen Ziya Gökalp; Türkçülüğün Esasları ve Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak adında iki büyük eser vermiştir.
Tüm bunların yanında 1911 yılında kurulan Türk Yurdu Cemiyeti kurucuları olan Mehmet Emin Yurdakul, Hüseyinzade Ali ve Ahmet Ağaoğlu dönemin Türkçü aydınlarındandır.
1912 yılında kurulan Türk Ocağı; döneminin etkili siyasi merkezlerinden birisi olmuştur. Türk Ocağı’nın kurucuları arasında Zeki Velidi Togan, Halide Edip Adıvar, Hamdullah Suphi gibi Türkçülük akımı temsilcileri bulunmaktadır.
