Tazminatsız işçi çıkarmak mümkün müdür? İşverenin derhal fesih hakkı

İşçi çıkarmada çalışılan yıla göre kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesi zorunludur. Sadece 4857 Sayılı İş Kanunu'nda düzenlenmiş 'işverenin derhal fesih hakkı' kısmında yazılı sebeplerden dolayı çıkarılanlar hiçbir hak iddia edemezler. Bu sebepler nelerdir? Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan durumlar hangileridir? İşveren derhal fesih hakkını ne kadar saklı tutabilir?

DERHAL FESİH HAKKI NE KADAR SÜRE KULLANILABİLİR?

İşveren haklı bir sebepten dolayı işçi çıkarması yaparsa örneğin; ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan sebeplerden sonra işçi çıkararsa davranışın öğrenildiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz.

İşçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.

İŞVERENİN HAKLI SEBEPTEN İŞÇİ ÇIKARMASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR

İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı için aşağıdaki maddelerden birinin gerçekleşmiş olması gerekir,belirli ya da belirsiz süreli iş sözleşmesi olması durumu değiştirmez;

SAĞLIK SEBEPLER: İşverenin sağlık durumları nedeniyle işçileri belirli haklardan mahrum ederek işten çıkarmasını sağlayan durumlar şöyledir;

- İşçi eğer kasıtlı olarak yaşam kalitesine dikkat etmiyor ya da alkol bağımlılığından doğan hastalıklara yakalanırsa işveren işçinin çıkışını verebilir. Yine aynı sebeplerden doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi işverene derhal fesih hakkı verir.

-İşçinin yakalandığı hastalık nedeniyle çalışamayacak olması Sağlık Kurulu tarafından tespit edilirse işverenin derhal fesih hakkı vardır.

- Çalışan yasal olarak verilen doğum ya da hastalık iznini yine kanuna göre belirlenen gün sayısını geçerek devamsızlığa devam ederse işveren kanuna göre iş sözleşmesini derhal fesih edebilir.

AHLAK VE İYİ NİYET KURALARINA UYMAYAN HALLER

4857 Sayılı İş Kanunu'na göre ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan durumlar şunlardır;

- İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.

- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

- İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu

maddeleri kullanması.

- İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.

- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.