Sezyum nedir, nerelerde kullanılır? Sezyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri
İnsan sağlığı için zararlı ama aynı zamanda bilim dünyası için çok faydalı olan bu element, nükleer santrallerin vazgeçilmezidir. Radyoaktif özellikleri itibariyle büyük tedbirler gerektiren element, 1860 yılında Gustav Kirchhoff ve Robert Bunsen tarafından keşfedilmiştir. Sezyum nedir, nerelerde kullanılır? Sezyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri nedir? İşte, detaylar.
Element ismini Latincede “mavi gökyüzü” anlamına gelen caesius kelimesinden almaktadır; mavi alevinden dolayı bu ismi almıştır. Polüsit ve lepidolit madenlerinde yer alan element, günümüzde pek çok alanda kullanılmaktadır. Sezyum nedir? Nerelerde kullanılır? Sezyum simgesi, sembolü ve periyodik tablodaki yeri nedir? Kullanım alanları ve özellikleri nelerdir? İşte, merak edilen detaylar.
Sezyum Nedir?
Gümüşi altın renkte yumuşak ve sünek olan bu sezyum, elektropozitifliği ve alkali özelliği en yüksek olan elementtir. Kolay dövülebilir bir yapıya sahiptir. Özellikleri bakımından rubidyum ve potasyumla benzerlik göstermektedir. Doğada nadir bulunan elementlerden biridir. Yerkabuğunda en fazla bulunan 50. elementtir. Maden sularında yer alan sezyumun başlıca minerali polüsittir. Aynı zamanda ekonomik anlamda en önemli mineraldir. Diğer önemli mineraller ise karnalit ve lepidolittir.
Oldukça reaktif bir elementtir. Havadaki oksijenle hızla birleşir; su ile şiddetli reaksiyona girer. Su ile reaksiyona girdiğinde hidrojen gazı açığa çıkar. Reaksiyonun yaydığı ısı nedeniyle hidrojen gazı hemen tutuşur. Element ayrıca asitler, halojenler, kükürt ve fosfor ile şiddetli bir şekilde reaksiyona girmektedir.
Sezyum Nerelerde Kullanılır?
Element, yüksek enerji üretme kapasitesi nedeniyle genel olarak nükleer endüstrisinde kullanılmaktadır. Organik bileşiklerin hidrojenlenmesinde ise katalizör görevi görür. Ayrıca izotopları beyin tümörleri gibi bazı kanser türlerinin tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. En önemli kullanım alanlarından biri atom saatleridir. Sezyum atom saatleri; internetin, mobil verinin ve GPS sistemlerinin düzgün çalışması bakımından oldukça önemlidir. Sezyum bazen vakum tüplerinden ve ampullerden oksijen izlerini çıkarmak için de kullanılmaktadır. Optik cam yapımında ise sezyum nitrattan yararlanılır. Çeşitli cam türlerini güçlendirmek için sezyum tuzları kullanılmaktadır.
Sezyum Simgesi
Sezyum simgesi “Cs” harfleriyle ifade edilmektedir. Element diğer alkali metallerden çok daha daz bulunmasına karşılık, arsenik, iyot ve uranyum gibi elementlerden daha yaygındır. Az sayıda sezyum minerali bilinmektedir. Dünyada sezyum bileşiklerinin üretimi yıllık 20 tondur; çoğunlukla Kanada, Zimbabve ve Güney-Beta Afrika'dan gelir.
Sezyum Sembolü
Sezyum periyodik tabloda “Cs” sembolüyle temsil edilmektedir. Hava ve gıdalarda düşük oranlarda sezyum bulunmaktadır. Bu sebeple yeme-içme ve solunum sırasında elemente maruz kalınabilir. Ancak radyoaktif sezyum bazı yeraltı sularında ve gıdalarda yer almaktadır. Bunun temel sebebi ise bir takım nükleer denemeler ve Çernobil gibi nükleer kazalardır. Bu kazaların en büyüğü olarak Çernobil olarak bilinmektedir. Nükleer tesislerde çalışanların sezyuma maruz kalma oranı da oldukça yüksektir.
Sezyum Periyodik Tablodaki Yeri
Periyodik tablonun 6. periyodunun 1. grubunda yer alan elementin atom numarası 55'tir. Elementin atom ağırlıkları 112-151 arasında değişen bilinen 39 izotopu bulunmaktadır. Tek kararlı ve yaygın izotopu ise Sezyum-133’tür. Sezyum-137 izotopu ise radyoaktif anlamda oldukça tehlikelidir. Bir diğer radyoaktif izotop olan Sezyum-135 ise, yaklaşık 2,3 milyon yıllık bir yarılanma ömrüne sahiptir. Sezyum-131 izotopu ise kanser tedavilerinde kullanılır.
