10 soruda Varis

1 Hangi mevsimler varis ile ilgili müdahale veya girişim yapılması açısından daha uygun?

Yaz aylarında ultraviyole (UV) ışınları daha kuvvetli olduğu için, yapılan işlemde bir problem olmasa da sonrasında iz kalma riski bulunuyor. Bu yüzden özellikle lazer, radyofrekans ve skleroterapi gibi tedavi yöntemlerini UV endeksinin yüksek olduğu yaz aylarında kullanmaktan kaçınıyoruz. Çünkü kılcal ve orta düzey varisler ortadan kaldırılsa da, bölgede aynı şekilli kahverengi lekeler oluşuyor. Bunun yanı sıra kadın hastalarda, adet döneminden hemen sonra yapılan işlemlerde iz kalma ihtimali daha az oluyor. Cerrahi girişimlerde ise yara izleri küçük olsa da güneşin etkilerinden kurtulamıyor. En az bir yıl boyunca görünür halde kalıyorlar. Kış sezonunda veya UV ışınlarının az olduğu zamanlarda yapılan girişim ve cerrahilerde ise bu sorunlar yaşanmıyor

2. Varislerin fazla kilo ile ilişkisi var mı?

Vücudumuzda dolaşan kan, vücut ağırlığımız ile doğru orantılı olarak artıyor. Yani fazla kilo, fazla miktarda kan anlamına geliyor. Toplardamarlar arasında kalbe en uzak bölgede ayaklar ile bacaklar bulunuyor ve yerçekimine karşı içlerindeki kanı kalbe geri göndermeye çalışıyorlar. Kan miktarı arttıkça daha da zorlanıp çaplarında genişlemeler ve kalbe giden yolda duraksamalar olmaya başlıyor. Bu da varis oluşumunun en önemli nedenlerinden birini oluşturuyor.

3. Hamilelikte varisler neden artıyor?

Rahim içerisinde büyüyen fetus da, pozisyon itibari ile bacaklardan gelen toplardamarların üzerine basıyor ve kanın geri dönüşünü zorlaştırıyor. Bu sebeple geri dönemeyen kan bacaklarda birikiyor ve varis oluşumuna yol açıyor. Alınan kilo ile doğrudan ilişkili bu durum özellikle ilk doğumdan sonra neredeyse tamamen normale dönüyor. Eğer kişi çok aşırı kilo almadıysa, kılcal varisler ortaya çıkmayacağından görünüm tamamen düzeliyor. Tekrarlayan gebeliklerde normale dönme her seferinde biraz daha az oluyor. Böylece varisler kalıcı hale geliyor. Varis tedavisinin emzirmenin bittiği dönemden sonra yapılması ise hem bazı gereksiz müdahaleleri önlüyor hem de bebeğe düşük de olsa ilaç ulaşma riskini engelliyor

4. Damar içi lazer (veya radyofrekans) uygulaması nasıl yapılıyor?

Yaklaşık 10 yıldır uygulanan bu yöntemde iğne ile damarın içerisine giriliyor. Gönderilen bir kateter yardımıyla damar kendi içinden lazer ile yakılıyor. Bu yöntemde temel amaç, büyük damar için kasıkta uyguladığımız cerrahi kesiden kurtulmak ve iyileşme süresini kısaltmak. Özellikle büyük damar yapısı bozulmuş ve bacaktaki diğer damarları bozacak hale gelmiş hastalarda uygulanıyor. Uygulamanın sınırları var ve her hastaya yapılamıyor. Yine de yerinde ve gerektiği şekilde uygulandığında başarısı yüksek bir girişim olarak öne çıkıyor.

5. Skleroterapi, köpük, lazer veya radyofrekans tedavilerinden hangisi, neye göre tercih edilmeli?

Bu tedavilerin hepsi orta ve küçük varisler dediğimiz gruplarda uygulanıyor. Tedavi türü, ciltten görünen damarın yapısına göre tercih ediliyor. Lazer veya radyofrekans daha çok çizgisel olan, birbiriyle bağımsız kılcal varislerde ve seyrek yerleşimli orta dereceli varislerde etkili oluyor. Skleroterapi veya köpük uygulaması örümcek ağı gibi olmuş veya bir araya toplanmış kılcal varisler ile cilde çok yakın varislerde USG (ultrasonografi) eşliğinde kullanıldığında etkin ve kozmetik sonuç sağlıyor. Tüm bu tedavilerin öncesinde renkli doppler ultrasonografi (RDUSG) ile kılcal da olsa varislerin sebebinin araştırılması gerekiyor. Eğer kılcal varise yol açan sistem bozuklukları varsa öncelikle bu bozukluklar tedavi ediliyor. Daha sonra RDUSG ile kılcal varise sebep olan orta varislere öncelikli olarak köpük tedavisi uygulanıyor.

6. Ne zaman bir uzmana başvurmalı?

Ayaklarda ve bacaklarda özellikle dinlenirken yorgunluk hissi veya ağrı olduğunda, ayak tabanlarında yanma hissi veya gece krampları görüldüğünde kılcal varisler olsa bile toplardamar sisteminde bozukluk olabiliyor. Bu yüzden herhangi bir girişim yapılmadan önce mutlaka damar sistemlerinin RDUSG ile kontrol edilmesi gerekiyor. Hastalarımızda sıklıkla bu kontroller yapılmadan, doğrudan uygulanan kozmetik amaçlı yapılan girişimlerin olumsuz sonuçlarına rastlıyoruz. Son yıllarda çok yaygın olarak uzman olmayan kişilerce yapılan bu girişimler sonucunda birçok yanlış ve eksik tedavi, hatta olmaması gereken birçok yan etki görüyoruz. Bu nedenle yapılan uygulamayı sadece kılcal varis tedavisi olarak düşünmeyip, mutlaka tüm damar sistemlerinin uygun bir şekilde kontrol edilmesi gerekiyor.

7. Varis, ilaçla tedavi edilebiliyor mu?

Derin damarlarda bulunan bozukluklar ilaçla tedavi edilebiliyor. Ancak bu tedavinin ciltten belli olan varisler üzerine bir etkisi bulunmuyor. Kozmetik bir düzelme sağlamıyorlar. Yüzeyel varislerle birlikte derin damar bozukluğu da varsa, tedavi önce derin damar sistemine yapılıyor. Daha sonra yüzeyel varisler tedavi ediliyor. Aksi takdirde derin sistem hastalıklıyken yüzeyel sisteme girişim yapıldığında tüm bacağa zarar verilebiliyor.

8. Bu damarları köreltmekten veya çıkartmaktan başka tedavi yolu yok mu?

Varislerde, bacakta bulunan büyük ve küçük safen damarı olarak adlandırılan damarlar, yüzeyel sistemin ana damarları. Varis girişimleri sırasında bu damarları korumaya yönelik yöntemler bulunuyor. Eğer damarlar belirgin olarak bozulmamışsa ve derin sisteme zarar verebilecek hale gelmemişse, seçilmiş hastalarda cerrahi olarak tamir edilebiliyor. Bu tamir sonucunda, kılcal varislerin de ortadan kalktığını bildiren çalışmalar bulunuyor. Söz konusu yöntemin değerlendirmesini ise ancak bir kalp ve damar cerrahı yapabiliyor.

9. Yok olan bu damarlar nedeniyle daha sonra sıkıntı çekiliyor mu?

Varisler, vücut sistemine zarar veren hastalıklı damarlar. Tedavi edilmediklerinde komşu damarlardan başlayarak tüm damar sistemine zarar veriyorlar. Atardamarların tersine toplardamarlar vücutta hep yedekli bulunuyor. Bu damarların yok edilmesi uygun şekilde yapıldığında vücuda yararlı oluyor. Ancak gerekli kontroller ve uygun tedavi şekliyle yapılmazsa kişiye zarar da verebiliyor.

10. Renkli doppler ultrasonografi (RDUSG) yapılmadan, kılcal damar müdahalesi gerçekleştirilemez mi?

Varis hastalıklarının temelinde yatan sebebi öğrenmede RDUSG esas yöntem olarak öne çıkıyor. Bu sayede tüm damarların yapısı, içinden geçen kan miktarı ve yönü hakkında bilgi sahibi olunuyor. Kılcal varislere yol açan orta ölçekli varisler ve bunlara neden olan bozukluklar bu tetkikle saptanabiliyor. Ayrıca özellikle damar içi uygulanan lazer ve radyofrekans ile köpük tedavisinde de bu tetkik kullanılıyor. Bu inceleme yapılmadan herhangi bir tedavi olunmasını önermiyoruz.