Kreşendo... Sayılar ne diyor?

Türkiye’de okul öncesi eğitim veren kurumların sayısıyla ilgili istatistiklere bakıldığında; 3-6 yaş arası çocukların kaydedildiği resmi ve özel anaokullarının toplamı 18 bin 866.

Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2023-2024 eğitim öğretim yılı istatistiklerine göre, bakanlığa bağlı resmi anaokulu sayısı 6 bin 300. Bunların 4 bin 253’ü ise özel statüde. İstanbul’da 4 bin 900 okul öncesi eğitim kurumunun bin 963’ü özel... Bünyesinde anasınıfı bulunan 19 bin 510 devlet okulu bulunuyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na bağlı kreş ve bakımevlerinin sayısı ise 2 bin 298 olarak kayda geçirilmiş.

BELEDİYELERİN KREŞ AÇMA YETKİSİ

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14. maddesi belediyelere okul öncesi eğitim kurumu açma yetkisi veriyordu ancak bu madde okul öncesi eğitim hizmetinin yerel değil ulusal nitelikte bir hizmet olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi bu kanun maddesini 2007 yılında iptal etti. Yasa maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Okul öncesi eğitim kurumları açabilir...” ifadesi kaldırıldı. Yani belediyelerin, doğrudan "anaokulu" veya "ilkokul" gibi eğitim kurumları açma yetkisi yok ancak kreş veya gündüz bakımevi açabilirler. Bazı belediyeler gece çalışan ebeveynler için gece bakımevi hizmeti de vermeye başladı. Yine yasa gereği; büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100 binin üzerindeki belediyelerin, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açma zorunluluğu bulunuyor.

BÜYÜKŞEHİRLERDE DURUM

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Yuvamız İstanbul Projesi kapsamında 2020-2021 döneminde açılmaya başlayan kreş sayısı 105 oldu. 34 ilçede hizmet veren Yuvamız İstanbul Çocuk Etkinlik Merkezi’nde 150 hedef konulmuş. Ankara Büyükşehir Belediyesi bünyesinde hizmet veren Çocuk Etkinlik Merkezi’nin sayısı 31 iken, İzmir'de 24-72 ay arası çocuklara yönelik eğitim veren İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne ait 18 İZELMAN Anaokulu bulunuyor.

KREŞ FİYATLARI EL YAKIYOR

Özellikle çalışan ebeveynlerin çocuklarını bırakmak zorunda kaldıkları kreş ve gündüz bakımevlerinin fiyatları da el yakıyor. Tam gün kreş fiyatları büyükşehirlerde 20 bin TL ile 70 bin TL arasında değişiyor. Belediyelerin ya da kamu kurumlarının açtığı kreş ve gündüz bakımevlerinde ise ücretler 6-10 bin TL arasında değişiyor. Daha makul ücretler söz konusu...

Öyle ki aile büyüklerinden destek alamayan ve aylık kazançları kreş fiyatlarını dahi karşılamayan anneler, işlerinden ayrılarak çocuklarına bakmayı tercih ediyor. Birçok anne, “Kazandığım bütün parayı kreşe vereceksem çalışmamın ne anlamı var” diyerek işinden ayrılıyor. Gelin çıkın bu işin içinden...

YAŞLI HUZUREVİ VE BAKIM MERKEZLERİ

Benzer bir problem yaşlı bakımevi, huzurevi ve rehabilitasyon merkezlerinde yaşanıyor. Sosyal devlet ilkesi gereği; ailelerinin yanında kalmalarının mümkün olmadığı durumlarda yaşlılara, huzurevi ile huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde hizmet veriliyor. Bu alanda da öyle büyük bir sıkıntı var ki araya tanıdık sokulduğunda bile huzurevi ve bakımevi bulunamıyor.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı özel ve diğer kamu kurumlarına ait toplam 452 huzurevi bulunuyor. Devlete ait huzurevlerinde 14 bin 535, özel huzurevlerinde 11 bin 467 olmak üzere toplam 26 bin 2 kişi kalıyor. Maddi imkânı bulunmayan ve bakanlığa bağlı huzurevlerinde kalan bakıma muhtaç yaşlıların bütün masrafları devlet tarafından karşılanıyor. Bu kapsamda 4 bin 84 kişi ücretsiz bakım hizmeti alıyor.

1720 kapasiteli 18 yeni ve 600 kapasiteli yenilenen 5 huzurevi ile toplam 2 bin 320 kapasiteli 23 huzurevinin daha hizmete açılması hedefleniyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, yaşlılarına evde bakan ancak hiçbir geliri olmayan ailelere destek veriyor. Keşke bütün aileler yaşlılarını huzurevine göndermese ve büyüklerine evlerinde baksa ancak hayatın koşulları kimi zaman buna imkân tanımıyor.

Emekli maaşlarının geldiği nokta da yaşlı bakımevi ve huzurevinde kalma konusunda sorun oluşturuyor. En düşük emekli maaşı 12 bin 500 TL... Diyelim ki güç bela uygun bir yaşlı bakımevi buldunuz ücretler o kadar yüksek ki mevcut emekli maaşınızı verseniz bile bakımevinin ücretini karşılayamıyorsunuz.

Özel Huzurevleri ve Yaşlı Bakım Merkezleri'nde 2024 yılında yüzde 10 KDV hariç olmak üzere aylık bakım ücretlerinin tabanı 4.797,59 TL, tavan 41.036,95 TL olarak belirlendi. 30-40 bin TL’ye ulaşan aylık ücretler karşılanamıyor.

ÖĞRENCİ YURDU MESELESİ

Öğrenci yurtları meselesine de değinmesek olmaz… Yüksek öğrenimdeki öğrencilerin barınma sorunu başlatılan seferberlikle nispeten giderilse de sorun devam ediyor. 2024-2025 yılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) yurt başvuru sonuçlarına göre 81 ilde bulunan 857 yurt binasına 987 bin öğrenci yerleşti.

Gençlik ve Spor Bakanı Dr. Osman Aşkın Bak, 81 il, 260 ilçe ve KKTC'de olmak üzere 822 yurt ve toplam 950 bin yatak kapasitesi ile gençlerin hizmetinde olduklarını belirterek, “İlk aşamada, yüzde 87'lik bir yerleştirme oranı ile yeni bir rekora imza attık. Bugüne kadarki en yüksek talebi almış olmamıza rağmen tarihimizin en yüksek yerleştirme oranına ulaştık. Çok kısa süre içerisinde kalan öğrencilerimizin tamamını yerleştirmiş olacağız.” dedi.

Yüksek öğrenim yurtları arasında 200 bin 342 yatakla dernek yurtları, 124 bin 694 yatakla ticari özel yurtlar, 71 bin 597 yatakla vakıf yurtları yer alıyor. Türkiye genelinde vakıf ve derneklerin toplam yurt kapasitesi ise 271 bin 939.

KREŞENDO NEDİR?

Kreşendo bir müzik eserinde gerçek anlamda seslerin daha da veya gittikçe güçleneceğini belirten harekettir. Müziği bir kenara bırakır günlük hayatta kullanımına bakarsak olayın daha da büyüyeceği, daha da ses getireceği manasında kullanılır.