Kimler işsizlik maaşı alabilir?
Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), iş akdi sona eren işçiye işsizlik maaşı ödenip ödenmeyeceğine Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirilen işten çıkış koduna göre karar veriyor. Peki kimler işsizlik maaşı alabilir? İşsizlik maaşı başvurusu ne zaman ve nasıl yapılmalı? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, işsizlik maaşı ile ilgili merak edilenleri yazdı
İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödemelerin yapılmaya başlandığı 2002 yılından bu yana 16 milyon 730 bin kişi işsizlik maaşı başvurusunda bulundu. Bunlardan 9 milyon 336 bin kişi işsizlik maaşı alabildi.
İşsizlik maaşı alabilmek için son 3 yılda en az 600 gün prim ödemek ve son 120 gün hizmet akdi ile çalışmak gerekiyor. Son 3 yıldaki prim günü 600 – 900 arasındakilere 6 ay, 900 – 1080 gün arasındakilere 8 ay, 1.080 günden fazla olanlara 10 ay işsizlik maaşı veriliyor.
Ancak bu koşulları sağlamak yetmiyor. Kanuna göre, işsizlik maaşı ödenebilmesi için işçinin herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş olması gerekiyor. Kanunda genel bir ifade kullanılıyor.
Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), işsizlik maaşı başvurusunda bulunan kişinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) hangi çıkış kodu ile bildirildiğine bakıyor.
İşten çıkış kodlarına ve iş akdini fesih nedenlerine göre işsizlik ödeneğini alma hakkı şöyle:
01 Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi - Alamaz
02 Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi - Alamaz
03 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) - Alamaz
04 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi - Alır
05 Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi - Alır
08 Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle - Alamaz
09 Malulen emeklilik nedeniyle - Alamaz
10 Ölüm - Alamaz
11 İş kazası sonucu ölüm – Alamaz
ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN ÇIKAN KİŞİ ALIR
12 Askerlik - Alır
13 Kadın işçinin evlenmesi - Alamaz
14 Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması - Alamaz
15 Toplu işçi çıkarma - Alır
16 Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli - Alamaz
17 İşyerinin kapanması - Alır
18 İşin sona ermesi - Alır
19 Mevsim bitimi (Bu kod, iş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
20 Kampanya bitimi (Bu kod iş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
21 Statü değişikliği - Alamaz
22 Diğer nedenler – Alamaz
SAĞLIK NEDENİYLE İŞ AKDİNİ FESHEDEN İŞSİZLİK MAAŞI ALIR
23 İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih - Alır
24 İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih - Alır
25 İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih - Alır
26 Disiplin Kurulu kararı ile Fesih - Alamaz
27 İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih - Alır
28 İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih - Alır
29 İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih - Alamaz
30 Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
31 Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih - Alır
32 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi - Alır
33 Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi - Alır
34 İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih - Alır
35 6495 Sayılı Kanun nedeniyle devlet memurluğuna geçenler - Alamaz
36 KHK ile işyerinin kapatılması - Alır
37 KHK ile kamu görevinden çıkarma - Alamaz
38 Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma - Alamaz
39 696 KHK ile (taşerondan) kamu işçiliğine geçiş - Alamaz
40 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış - Alır
41 Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler – Alamaz
AHLÂK VE İYİ NİYET KURALLARINA AYKIRILIK NEDENİYLE İŞTEN ÇIKARTILAN ALAMAZ
42 İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması - Alamaz
43 İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması - Alamaz
44 İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması - Alamaz
45 İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması - Alamaz
46 İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması - Alamaz
47 İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi - Alamaz
48 İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi - Alamaz
49 İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi - Alamaz
50 İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması - Alamaz
BAŞVURU SÜRESİNE DİKKAT!
İşsizlik maaşı alma hakkı bulunanların, başvurularını 30 gün içinde yapmaları gerekir. Geçerli bir mazereti olmayanların başvuruyu 30 gün doldurduktan sonra yapması halinde, geciktikleri süre işsizlik maaşı haklarından indirilir. Otuz günlük süre, iş akdinin fiilen sona erdiği tarihten değil, fesih bildiriminin yapıldığı tarihten başlar.
