İsveç ve Finlandiya'dan 'tarihi NATO üyeliği' kararı

İsveç'te Sosyal Demokrat Parti yönetiminin yaptığı toplantıdan NATO'ya üyelik başvurusu yapılması kararı çıktı.

Partiden yapılan açıklamada, "15 Mayıs'taki parti toplantısından çıkan karara göre, NATO üyeliğine başvuru yapılmasını destekliyoruz." ifadesi kullanıldı.

İsveç Başbakanı Magdalena Andersson, yaptığı açıklamada, bunun İsveç'in güvenliği için en iyi karar olduğunu belirtti.

İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde de Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, partisinin aldığı kararı "tarihi karar" olarak nitelendirdi.

Linde, "Bugün, İsveç Sosyal Demokrat Partisi, NATO savunma ittifakına üyelik başvurusuna 'evet' diyerek, tarihi bir karar aldı. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali bir bütün olarak İsveç ve Avrupa'nın güvenlik durumunu kötüleştirdi." değerlendirmesinde bulundu.

Kararın Pazartesi günü İsveç parlamentosunda tartışılmasının ardından İsveç ve Finlandiya'nın birlikte en geç çarşamba gününe kadar NATO'ya üyelik için başvuru yapacağı belirtildi.

FİNLANDİYA HÜKÜMETİ, NATO ÜYELİĞİNE BAŞVURMAYA KARAR VERDİ

Finlandiya hükümeti, NATO üyeliğine başvurmaya karar verdiğini bildirdi.

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve Başbakan Sanna Marin düzenledikleri ortak basın toplantısında, Niinistö ile Dış ve Güvenlik Politikaları Bakanlık Komitesinin, ülkenin NATO üyeliği başvurusunu onayladığını açıkladı.

Cumhurbaşkanı Niinistö, toplantıda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği konusunda olumlu düşüncede olmadıkları açıklamasına ilişkin soruya Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmeye hazır olduğu yanıtını verdi.

Finlandiya'nın NATO üyeliğine Türkiye'nin olumsuz bakması karşısında şaşkın olduklarını dile getiren Niinistö, "Şimdi çok net bir cevaba ihtiyacımız var. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile gündeme getirdiği sorunlar hakkında yeni bir görüşmeye hazırım." dedi.

"TARİHİ BİR GÜN"

Cumhurbaşkanı Niinistö ayrıca ülkesinin NATO üyeliği başvurusunu Dış ve Güvenlik Politikaları Bakanlık Komitesi ile onayladığını ifade etti.

Finlandiya'nın yeni bir çağa girdiğini vurgulayan Niinistö, bugünü "tarihi bir gün" olarak niteledi.

Başbakan Marin de NATO'ya başvurma kararının ülkenin güvenliğini güçlendireceğine dikkati çekti.

Finlandiya parlamentosunun yarın NATO'ya başvuru kararını onaylaması bekleniyor.

FİNLANDİYA VE İSVEÇ NATO'YA KATILIRSA NE OLUR?

Rusya'nın Ukrayna'ya açtığı savaşın ardından bölge ülkelerinden Finlandiya'nın muhtemel NATO üyeliği ve bunun "Demirperde"ye yapabileceği katkılar gündeme geldi.

Uzmanlar, Finlandiya ve İsveç'in NATO ittifakına olası katılımının muhtemel sonuçlarını AA muhabirine değerlendirdi.

Uzun süredir NATO'nun genişlemesinden şikayetçi olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'ya açtığı savaşa da bu şikayetini gerekçe gösterdi.

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve Başbakanı Sanna Marin'in "gecikmeden NATO üyeliğine başvurulması gerektiğini" bildiren ortak açıklamasının ardından Rusya'nın genişlemesini durdurma girişiminin boşa çıktığı hatta tam tersine batı sınırında bir "Demirperde" ile sonuçlandığı düşünülüyor.

Ancak soru değişmiyor: Finlandiya, NATO'ya katılırsa NATO, Rusya ile Finlandiya arasındaki sınırı nasıl koruyacak? İki ülkenin 1300 kilometrelik sınırı, Doğu ile Batı arasındaki sınır olabilir mi?

Rusya ile uzun kara sınırı bulunan Finlandiya, halihazırda gayrisafi yurt içi hasılasının (GSYH) yaklaşık yüzde 2'sini savunmaya harcıyor. Ordusunda 23 bin 800 etkin ve 216 bin yedek personeli bulunan Finlandiya'nın 600 topçu silahı ve 100 ana muharebe tankı var. İskandinav ülkesi, yılda 20 bin asker yetiştiriyor.

Bu arada GSYH'sinin yüzde 1,4'ünü savunmaya harcayan, yaklaşık 14 bin 600 etkin askeri personeli olan İsveç'in de NATO üyeliği konusunda Finlandiya ile aynı şekilde davranması bekleniyor. Finlandiya ve İsveç, haziranda İspanya'nın başkenti Madrid'de yapılacak NATO zirvesinde İttifak'a katılmak için başvurabilir.

Öte yandan Rusya, Baltık ülkelerini NATO'ya katılmalarının "askeri ve siyasi sonuçları"nın olacağı konusunda uyardı.

İKİ ÜLKENİN NATO'YA KATILIMLARI, DEMİRPERDE'YE DAHA DA KATKI SAĞLAYABİLİR

Finlandiya'nın NATO'ya üyeliğinin "Demirperde"yi destekleyeceği ihtimaline dair endişeler de var.

Cenevre Güvenlik Politikaları Merkezi (GCSP) Başkanı Thomas Greminger, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılma olasılığının "iki ucu keskin bıçak" olduğunu söyledi.

Eski Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Genel Sekreteri Greminger, iki ülkenin katılması durumunda NATO'nun kuzey kanadının açıkça güçleneceğini ifade etti.

Greminger, Finlandiya ve İsveç'in birliğe deniz ve hava desteği getirebileceğini kaydetti.

Ancak konuya iş birlikçi bir güvenlik bakış açısıyla da bakılması durumunda olabilecekleri ele alan Greminger, şu değerlendirmede bulundu:

"İki ülkenin NATO'ya katılımları, Avrupa kıtasının tamamı boyunca Demirperde'ye daha da katkı sağlayabilir. Bu bakımdan bir diğer önemli unsur da söz konusu ülkelerin isteklerinin bizi bir çeşit Soğuk Savaş'a götürebilecek olması. Bunu Soğuk Savaş 2.0 olarak adlandırabilirsiniz."

"YANLIŞ YÖNDE ATILAN BİR ADIM"

Diğer taraftan bazı uzmanlar, Finlandiya'nın NATO'ya katılımını "yanlış yönde atılan bir adım" olarak değerlendirdi.

Uluslararası Barış Bürosu İcra Direktörü Reiner Braun, "bağımsız haber programı" "Democracy Now"a (Şimdi Demokrasi) verdiği röportajda, Finlandiya'nın NATO'ya üye olmasının, Baltık ülkelerinin sınırına daha çok nükleer silah getireceği uyarısında bulundu.

Alman aktivist Braun, "Her iki tarafta da insanlar acı çekecek." dedi.

Bu arada Yeşil ve sol partiler de İsveç ile Finlandiya'nın NATO üyeliğine karşı çıkıyor.

İsveç meclisindeki 349 koltuktan 16'sına sahip bulunan Yeşiller Partisinin Sözcüsü Marta Stenevi, Finlandiya NATO üyesi olmaya karar verse bile İsveç'in bundan kaçınması gerektiğini vurguladı.

Bu arada Finlandiya'da ülkenin NATO üyeliğine dair yapılan anketlere göre, Finlerin yarısından fazlası bunu destekliyor.

İsveç'te yapılan benzer bir anket de ülkede NATO üyeliğini destekleyenlerin daha fazla olduğunu ortaya koydu.

Söz konusu anketlerin sonuçlarını değerlendiren Greminger, Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliklerinin ülke içinde kabul edildiğini belirtti.

Greminger, bu bakış açısıyla bakıldığında bu ülkelerin NATO üyeliklerinin olacağına dikkati çekti.

MUHTEMEL NATO - RUSYA KARŞILAŞMASI

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesinde güvenlik ve savunma alanında çalışmalar yürüten Öğretim Üyesi Murat Aslan, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üyelik sürecine ilişkin, "Eğer bu iki ülke NATO'ya üye olursa askeri operasyonlar bölgesine bu ülke alanlarının da dahil edileceği yeni bir acil eylem planı olacak." dedi.

Bu arada iki ülkenin askeri güçlerinin bir kısmını acil müdahale gücü için NATO'ya tahsis etmesi gerektiğine dikkati çeken Aslan, NATO'nun savunma bölgesinin Kuzey Kutup sınırlarına ulaşarak Ruslarla olası gerilimleri artıracağını söyledi.

Aslan, Rusya'nın da bunun sonucu olarak Baltıklar ve Kutuplar boyunca "karşı önlemler" alacağına işaret etti.

Bu yaklaşımın NATO'yu sadece doğu kanadında değil, kuzey kanadında da varlığını güçlendirmeye iteceğini kaydeden Aslan, hazirandaki zirvede yeni stratejik konseptler kabul edileceği için stratejik öncelikler ve NATO'nun varlık dağılımının gelecek yıllarda değişeceğini belirtti.

Öncelik verilen stratejik hedefler nedeniyle ABD'nin Yunanistan'daki varlığının anlamsız hale geldiğini vurgulayan Aslan, "Yunanistan Başbakanı, bu nedenle Türkiye'yi ima ederek 'tehditlere' karşı Yunanistan'ı savunması için ABD'nin önemini her yerde anlatıyor." dedi.