EYT'linin eksik primi nasıl hesaplanacak?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, geçen hafta TBMM Genel Kurulu’ndaki bütçe görüşmelerinde EYT düzenlemesinin gecikme sebeplerini anlatırken, 1999 yılında kayıt sistemleri dijital ortamda olmadığı için bazı çalışanların evraklarının kaybolduğunu, bunları organize etmeye çalıştıklarını söyledi. Bilgin, ocak ayından önce çalışmaları tamamlamayı hedeflediklerini belirtti.

EYT ile ilgili yasa teklifinin yıl bitmeden TBMM’ye sunulması hedefleniyor. Bakan Bilgin daha önceki açıklamasında, yaş şartı aranmadığında prim günü ve sigortalılık süresini dolduranların emekli edilmeleri halinde 1,5 milyon kişinin hemen emekli olabileceğini söyledi. Sonraki açıklamalarında ise bu rakamın 1,8 milyona ulaştığını belirtti.

EYT’lilere kadın ve erkeklerde 48 – 50 veya 50 – 52 şeklinde yeni bir yaş sınırı konulup konulmayacağı hususundaki belirsizlik devam ediyor.

Okurlarımızdan, 18 yaşından önce sigortalı çalışmaya başlayanların durumuna ilişkin sıkça sorular geliyor. Peşinen belirtelim, 8 Eylül 1999 tarihinden önce uzun vadeli sigortaya tabi çalışmaya başladığı tarihte 18 yaşını doldurmamış kişiler EYT düzenlemesinden yararlanacak. 1999 öncesi SSK’lılar için emeklilik koşullarını hatırlayalım: 5000 prim gününü tamamlamak şartıyla kadınlar 20 yıl, erkekler 25 yıl sigortalılık süresine tabi idi.

EYT’li kadınlar için sigortalılık süresi sorunu bulunmuyor, tamamı 20 yıllık süreyi doldurdu. Sigortalı çalışmaya 1998 – 1999 yıllarında başlayan EYT’li erkekler ise 25 yıllık sigortalılık süresini 2023 – 2024 yıllarında dolduracaklar.

Sizin gibi sigortalı çalışmaya başladığı tarihte 18 yaşını doldurmamış olan kişilerin 25 yıllık sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurduğu tarihten başlayarak hesaplanacak. Doğum tarihiniz 27 Eylül 1981 olduğu için sigortalılık süreniz 27 Eylül 1999 tarihinde başlamış kabul edilecek ve 25 yılı 27 Eylül 2024 tarihinde tamamlayacaksınız. 1 Aralık 1998 ile 27 Eylül 1999 tarihleri arasındaki prim günleriniz ise boşa gitmeyecek, emekli aylığı bağlanırken dikkate alınacak.

ŞARTLARI DOLDURMAMIŞ OLANLAR EYT YASASINDAN NASIL YARARLANACAK?

1 Temmuz 1998 tarihinde sigortalı çalışmaya başladım. Prim gün sayım doldu. 25 yılımın tamamlanmasına 6 ay var. EYT yasası ocak ayına kadar çıkarsa ve benim 25 seneyi doldurmama 3 - 4 ay kala EYT’den yararlanmak için başvuru süresi dolarsa emeklilik hakkım olmayacak mı? Birkaç ay yüzünden fırsatı kaçırır mıyım? (Ahmet S. Ö.)

TBMM’ye milletvekillerince daha önce bireysel olarak sunulmuş kanun tekliflerinde genellikle 3 ay başvuru süresi konulduğu için bu soruyu sorduğunuzu düşünüyorum. EYT yasa teklifinde, yasadan yararlanmak için belli bir süre konulması söz konusu değil.

Şu an nasıl emeklilik için gerekli koşulların yerine getirildiği tarihten itibaren emeklilik başvurusu yapmak hakkı varsa aynı kural uygulanacak. EYT yasası çıktığında koşulları tamamlamış olanlar yasa yürürlüğe girdikten sonra istedikleri an emeklilik dilekçesi verebilecek. Yasa çıktığı tarihte koşulları henüz yerine getirmemiş olan sizin durumunuzdaki kişiler ise ne zaman koşulları tamamlarlarsa o tarihten itibaren emeklilik dilekçesi verebilecekler. Hakkın kaybolması gibi bir durum söz konusu değil.

EYT’LİNİN EKSİK PRİM GÜNÜ NASIL HESAPLANACAK?

Sigorta girişim 01.06.1998. Toplam 5880 gün sigortam var. Ocak ayında EYT yasası çıkarsa faydalanabilir miyim? 25 yıllık süremi 7 ay sonra dolduracağım. Prim günüm 30 gün eksik. Askerlik borçlanması yapsam olur mu? (Deniz A.)

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, daha önce yaptığı açıklamada, 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayan EYT’lilerin o tarihteki prim günü ve sigortalılık süresine tabi olacağını söyledi. Yaş şartı aranmayacağını da aynı açıklamada belirtmişti ancak sonradan yaş sınırı konulma olasılığı ortaya çıktı.

8 Eylül 1999 öncesinde SSK’lılarda normal emeklilik için 5000, Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR’lularda ise kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 prim günü aranıyordu. EYT düzenlemesinde yeni bir kural getirilmediği takdirde prim eksiği olup olmadığı söz konusu günlere göre hesaplanacak.

Şu an itibarıyla 5000 prim günü şartını yerine getirmiş bulunuyorsunuz. Erkek sigortalı olarak 25 yıllık sigorta süresini de 1 Haziran 2023 tarihinde dolduracaksınız. Yaş şartı aranmadığı takdirde 1 Haziran 2023 tarihinden itibaren EYT kapsamında emeklilik dilekçesi verebilirsiniz. Eksik olduğunu düşündüğünüz prim günü yürürlükteki mevcut kanun kapsamında gerekli olan süredir. EYT kanunu çıktığında prim eksiğiniz olmayacak.

EYT İLE BAĞ-KUR’DA PRİM GÜNÜ İNDİRİLİR Mİ?

1974 doğumluyum. SSK’lı olarak ilk işe giriş tarihim 1998, toplam 1687 günüm var. 2010 yılından geçen aya kadar 2420 gün de BAĞ-KUR’lu olarak çalıştım. Bu arada 5 yıl 6 ay sildirdiğim ihya kapsamında BAĞ-KUR günüm bulunuyor. Geçen ay BAĞ-KUR’dan SSK’ya geçiş yaptım. BAĞ-KUR yerine SSK’dan emekli olmak için 3,5 yıl SSK ödemesi yapacağım. Sizce doğru bir karar mı vermişim?

En önemli sorun, sizce asgari ücretten mi yoksa daha yüksek kazanç üzerinden mi prim ödemeliyim? Konuştuğum bazı kişiler asgari ücretin az yükseğini ödersem yeterli olacağını söylediler.

EYT yasası çıktığında BAĞ-KUR emeklilik şartları olur da 9000 gün değil de 5000 güne indirilirse, 3,5 yıl SSK ödemesi yapmaktansa eksik olan 900 günü satın alıp BAĞ-KUR’dan emekli olmam daha mı iyi olur? (Zafer K.)

8 Eylül 1999 öncesinde BAĞ-KUR’da normal emeklilik için kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 prim günü aranıyordu. Kısmi emeklilikte ise 5400 prim günü olmak şartıyla kadınlar 50, erkekler 55 yaşında emekli olabiliyordu. BAĞ-KUR’lulara ilişkin bu koşullarda indirim beklenmiyor.

Mevcut durumda 4107 gün priminiz bulunuyor. SSK’ya geçerek emeklilik koşullarını daha kısa sürede sağlamanız mümkün görünüyor. Bu nedenle doğru bir karar almışsınız.

Bir işverene bağlı olarak 4A (SSK) statüsünde çalışanlar, asgari ücret ile bunun 7,5 katı arasında değişen tutardaki kazançlarının tamamı üzerinden prim öderler. Prime esas kazancın asgari ücretten gösterilmesi ile bunun hemen biraz üzerinde gösterilmesi arasında emekli aylığı bakımından önemli bir fark bulunmamaktadır.

900 gün prim satın almaktan kastınız borç nedeniyle durdurulan sigortalılık süresi ise ihya işleminin kısmi olarak yapamazsınız. Durdurulan sigortalılık süresinin tamamının primi ödenerek ihya işlemi yapılabilmektedir.

ÜNİVERSİTELİ İŞÇİLER MEMURLUK STATÜSÜ İSTİYOR

Ben Ziraat mühendisiyim ama Tarım Bakanlığında tarım işçisi olarak görev yapmaktayım. Benim gibi bu şekilde çalışan birçok arkadaşım bulunmaktadır. Bizim ne zorluklar yaşadığımızı düşünerek statü değişikliği konusunda yardımlarınızı bekliyoruz. Eğer diplomamıza uygun çalışırsak devletimize daha yararlı olabiliriz. Diplomamızın tozlanmasına, bizim paslanmamıza izin vermeyin lütfen. Kamu kurum ve kuruluşlarında, belediyeler ve KİT'lerde 4857 Sayılı İş Kanunu’na tabi sürekli işçi statüsünde çalışan ön lisans, lisans ve yüksek lisans yapmış üniversite mezunu işçilerin yasal düzenleme ile isteklerine bağlı olarak memur kadrolarına geçirilmesini talep etmekteyiz. (Pınar L.)

Üniversiteli işçiler uzun süredir seslerini duyurmaya çalışıyorlar. Biz de HABERTÜRK olarak konuyu zaman zaman gündeme getirdik.

2015 yılında imzalanan kamu görevlileri toplu sözleşmesinde üniversiteli işçilerin memur kadrosuna alınması konusunda bir maddeye yer verildi. Ancak, bugüne kadar sonuç alınamadı.

Ziraat mühendisi olup Tarım Bakanlığında işçi statüsünde çalıştığını belirten Pınar hanım gibi yüzlerce kişi sürekli mesaj gönderiyor. (Bu arada bir ricada bulunmak istiyorum. Bu tür kampanyaların kişisel telefonlara SMS veya whatsapp mesajı atarak yürütülmesi rahatsız edici oluyor. Lütfen kampanyalarınızı elektronik posta veya sosyal medya ağları üzerinden yürütün.)

Birikmiş sorunların çözümü konusunda son yıllarda önemli mesafeler alındı. Kamuda çalışan taşeron işçiler daimi işçi kadrosuna geçirildiler, 3600 ek gösterge düzenlemesi gerçekleştirildi, sözleşmeli personel sorunu çözülüyor. Hükümetin en mesafeli olduğu emeklilikte yaşa takılanlar konusundaki yasal düzenlemede sona gelindi.

Kamuda işçi olarak çalışan üniversite mezunlarının statü değişikliği talepleri haklıdır ve devlete en az maliyetle çözülecek bir konudur. Çünkü devletten zaten bir ücret alıyorlar. Bunlardan bazıları statü değişikliği dolayısıyla belki daha yüksek maaş almaya başlayacak, bir kısmının ücreti de azalacak. Temizlik işçisi olarak istihdam edilen mühendis, yüksek lisans mezunu işletmeci; güvenlik elemanı olarak çalışan sosyolog ve daha niceleri. Kimisi fiilen memur gibi çalıştırılıyor ama yan masada çalışan memur arkadaşının yararlandığı hiçbir haktan yararlanamıyor. Bu konu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat Bilgin ve çalışma arkadaşlarının önünde, çözümü en kolay bir sorun olarak duruyor.

2008 SONRASI MEMURLUĞA BAŞLAYANLAR 5434’E TABİ OLABİLİR Mİ?

1981 doğumluyum. 2004 yılında dört yıllık üniversite mezunuyum. 2005 yılında kısa dönem askere gittim, 2006 Ocak’ta da SSK’dan 3 günlük sigorta girişim oldu. 2009 yılında polis memuru oldum ve halen çalışmaktayım. Sorum şu; 2009 yılında devlet memuru olduğum için 5010’a tabiyim, 5434’e geçebilir miyim? (İbrahim E.)

Kamu görevlerinde çalışmaya 30 Nisan 2008 tarihinden sonra başlayanlar 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na tabi bulunuyorlar. Bu kişilerden, söz konusu tarih öncesinde yedek subaylık, vekil öğretmenlik, vekil imamlık gibi hizmetleri olanlar 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olurlar. Bunlardan herhangi birinde 30 Nisan 2008 öncesi hizmetiniz yoksa 5434 Sayılı Kanun hükümlerinden yararlanamazsınız.