Emekli olmak için çalışmak şart değil

İsteğe bağlı sigorta primini geçmişte SSK statüsünde ödeyenler daha az primle ve daha erken yaşta emekli olabiliyordu. 2008 yılından sonra isteğe bağlı sigorta 4/b statüsünde sayılmaya başladığı için emekli olmak zorlaştı. Daha fazla prim ödendiği halde daha geç emekli olunabiliyor.

Buna rağmen isteğe bağlı sigorta çalışmadan emekli olmak isteyenler için değerli bir seçenek.

İSTEĞE BAĞLI SİGORTAYI KİMLER YAPTIRABİLİR?

İsteğe bağlı sigorta yaptırabilmek için ikâmetin Türkiye’de olması, zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışılmaması gerekiyor. Sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışanlar isteğe bağlı sigorta yaptırabilir. Part time çalışanlar, bir işverene bağlı olarak ayda on günden az ev hizmetlerinde çalışanlar bu gruba giriyor.

DUL VE YETİM AYLIĞI ALANLAR DA İSTEĞE BAĞLI SİGORTA YAPTIRABİLİR

İsteğe bağlı sigortayı 18 yaşını doldurmuş kişiler yaptırabilir. İsteğe bağlı sigorta yaptırabilmek için herhangi bir işte çalışmamak, kendi sigortalılığı nedeniyle malul aylığı veya yaşlılık aylığı bağlanmamış olmak gerekiyor.

Ölen eşinden veya anne babasından dolayı dul ve yetim aylığı alanların isteğe bağlı sigorta yaptırmasında veya isteğe bağlı sigortadan emekli aylığı almasında bir engel bulunmuyor. Bir kadın aynı anda hem dul ve yetim aylığı alıp, hem de isteğe bağlı sigorta yaptırabilir. Bu sayede, koşulları sağladığında, dul ve yetim aylığına ilave olarak isteğe bağlı sigortadan da emekli aylığı almaya başlar.

NE KADAR PRİM ÖDEMEK GEREKİR?

İsteğe bağlı sigorta primi serbestçe belirlenebiliyor. Prim, brüt asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen kazancın yüzde 32’si üzerinden ödeniyor.

Brüt asgari ücret bu yıl 3 bin 577.50 TL. 2021 yılı için 3.577.50 TL ile 26.831.25 TL arasında değişen kazancın yüzde 32’si üzerinden prim ödenebilir. Bu durumda aylık prim tutarı en düşük 1.144.80 TL, en yüksek ise 8.586 TL’dir.

İsteğe bağlı sigortalıların ödedikleri primin içinde genel sağlık sigortası (GSS) primi de yer alıyor. Ayrıca GSS primi ödemeden sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.

NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRLER?

Sigortalı bir işte hiç çalışmamış olan isteğe bağlı sigortalılar, emeklilik bakımından 4/b’li çalışanlar ile aynı koşullara tabi olurlar.

Yaşamlarının bir döneminde sigortalı çalışmış ancak prim günleri eksik olanların emeklilik yaşları ise ilk sigorta girişlerinin hangi tarihte yapıldığına göre değişir. 30 Nisan 2008’den sonra isteğe bağlı sigorta yaptıran kadınlar ve erkekler 9000 prim gününü tamamladıkları tarihteki emeklilik yaşına tabi olurlar. Daha önce hiç çalışması olmayıp ilk defa bu yıl isteğe bağlı sigorta yaptıranlar 9000 prim günüyle kadın ise 64, erkek ise 65 yaşında emekli olabilir.

İsteğe bağlı sigorta ile 5400 prim günüyle de emekli olmak mümkün. Bu durumda daha az emekli aylığı bağlanır. Bu yıl ilk defa isteğe bağlı sigorta primi yaptıran kadın ve erkekler 5400 prim günüyle 65 yaşında emekli olabilirler.

UYGUN ZAMANDA 4/A’YA GEÇEN ERKEN EMEKLİ OLABİLİR

İlk sigorta girişi 2008 yılından önce olup da birden fazla statüde çalışması bulunanların emeklilik işlemlerinin hangi statüden yapılacağı, son 7 yıldaki çalışmasına göre belirleniyor. Son 7 yıl içinde en çok hangi statüde geçirilmişse emeklilik işlemleri o statüden gerçekleştiriliyor.

İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, uygun zamanda 4/a’ya geçiş yaparak SSK statüsünde daha erken emekli olabilirler. Örneğin, isteğe bağlı sigortada devam ettiği takdirde 58 yaşında emekli olabilecek bir kadın sigortalı, son 3.5 yıl 4/a’lı olarak çalıştığı takdirde 56 yaşında emekli olabilir.

Genel olarak 4/a’ya geçiş yapmak daha kolay emeklilik imkânı vermekle birlikte, ilk defa çalışmaya 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ve “ileri yaşta” başlayanlar 4/b’den, yani isteğe bağlı sigortadan daha erken emekli olabiliyorlar. Örneğin, 45 yaşında iken 2007 yılında ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir kadın, SSK’dan ya 7000 prim gününü tamamlayarak, ya da 25 yıl sigortalılık + 4500 prim günü koşulunu yerine getirerek emekli olabilir. Ancak, 7000 prim gününü 65 yaşında, 25 yıl sigortalılık süresini ise 70 yaşında doldurabilir.

Aynı kadın 4/b statüsünden 5400 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilir. Bunun için son 1261 günlük primini isteğe bağlı sigortalı olarak ödemesi yeterli. Bu sayede en az 5 yıl daha erken emekli olabilir.

30 Nisan 2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olan kişilerin emekliliklerinde son 7 yıl kuralı uygulanmıyor. Bu kişiler, çalışma hayatları en fazla hangi statüde geçti ise o statüde emekli olacaklar. Yani son 7 yıla değil, tüm çalışma statülerinin sürelerine bakılacak.

TOPLU ÖDEME YAPILAMAZ

Gurbetçi kadınlardaki gibi topluca prim ödeyerek emekli olma hakkı yurt içinde yaşayan kadınlar için söz konusu değil. İsteğe bağlı sigorta primlerinin her ay düzenli olarak ödenmesi gerekiyor. Ancak, isteğe bağlı sigorta yaptıranlar da doğum ve askerlik borçlanmasından yararlanabilirler. Sigortalı çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar için veya askerlik süreleri için borçlanma imkânından yararlanarak prim günlerini daha hızlı tamamlayabilirler.