Dünya'nın antik kalıntısı: Theia! Dünya'da başka bir gezegenin enkazı mı var?

AY VE DÜNYA’YA DAİR BİRÇOK ÖZELLİĞİ AÇIKLIYOR

Bilim insanları, "Theia" adlı eski bir gezegenin milyarlarca yıl önce oluşurken muhtemelen Dünya'ya çarptığı ve bugün gece gökyüzünü süsleyen aya birleşen enkazları püskürttüğü konusunda yaygın olarak hemfikir. “Dev çarpışma hipotezi” adı verilen teori, Ay ve Dünya'nın birçok temel özelliğini açıklıyor.

THEIYA’YA NE OLDU?

Ancak bu hipotezin merkezinde göze çarpan bir gizem varlığını sürdürüyor: Theia'ya ne oldu? Varlığına dair doğrudan kanıt bulunması zor. Güneş sisteminde gezegenden kalan hiçbir parça bulunamadı.

Ve birçok bilim adamı, Theia'nın Dünya'da geride bıraktığı enkazın, gezegenimizin iç kısmındaki magmaya karıştığını varsayıyordu.

Ancak yeni bir teori, antik gezegenin kalıntılarının kısmen sağlam kaldığını ve ayaklarımızın altında gömülü olduğunu öne sürüyor.

AY NEREDEN GELDİ?

“Dev Çarpma Hipotezi” olarak bilinen önde gelen teori, Ay’ın 4,5 milyar yıl önce, Mars büyüklüğünde bir gezegenin hala oluşmakta olan Dünya'ya çarpmasıyla yaratıldığıdır.

Ortaya çıkan çarpışma Theia'yı yok etti, Dünya'yı eritti ve sonunda iki cisim arasında karışan bazı malzemelerin Ay'a yayılmasına neden oldu; Ay, bazı tahminlere göre 40 yıl gibi kısa bir sürede oluştu. Çarpma anında güneş sistemi yaklaşık 50 milyon yaşındaydı. (Şu anda 4,5 milyar yaşında.)

THEIA DÜNYANIN İÇİNDE!

Nature dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, Theia'nın erimiş parçaları, çarpmanın ardından katılaşmadan önce kendilerini Dünya'nın mantosuna gömmüş olabilir ve antik gezegenin malzemesinin bir kısmını, Dünya'nın çekirdeğinin üzerinde, yüzeyin yaklaşık 2.900 kilometre altında bırakabilir.

BİLİM İNSANLARININ SORULARINI CEVAPLIYOR

Teorinin doğru olması durumunda bu sadece dev çarpışma hipotezini doldurmak için ek ayrıntılar sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda jeofizikçiler için kalıcı bir soruyu da cevaplayacak.

İKİ KİTLE BULUNUYOR

Bilim insanları zaten Dünya'nın derinliklerine gömülü iki büyük, farklı “damlanın” olduğunun farkındaydılar. “Büyük düşük hızlı bölgeler” veya “LLVP'ler” olarak adlandırılan kitleler ilk olarak 1980'lerde tespit edildi. Biri Afrika'nın altında, diğeri Pasifik Okyanusu'nun altında yer alıyor.

QIAN YUAN'IN ARAŞTIRMASI

Dr. Qian Yuan için, LLVP'lere ilişkin anlayışı, mezun olduğu Arizona Eyalet Üniversitesi'nde 2019 yılında devin ana hatlarını çizen bir seminere katıldığında sonsuza kadar değişti. İşte o zaman, muhtemelen milyarlarca yıl önce Dünya'ya çarpan gizemli mermi Theia hakkında yeni ayrıntılar öğrendi.

Ve eğitimli bir jeofizikçi olarak Dünya'nın mantosunda saklı olan gizemli damlacıkları biliyordu. Hemen bilimsel çalışmaları incelemeye başladı ve başka birisinin LLVP'lerin Theia'nın parçaları olabileceğini öne sürmüş olup olmadığını araştırdı. Ama konu hakkında yapılmış bir araştırma bulamadı.

"DELİ OLDUĞUMU DÜŞÜNMELERİNDEN KORKTUM"

Yuan, başlangıçta danışmanına sadece teorisinden bahsettiğini söyledi. Yuan, "Başkalarına bundan bahsetmekten korkuyordum çünkü başkalarının benim çok deli olduğumu düşünmesinden korkuyordum" dedi.

“THEİA DÜNYADA BİR ŞEY BIRAKTI”

Yuan, Theia'nın "Dünya'da bir şey bıraktığını ve bunun Dünya'nın sonraki 4,5 milyar yıllık evriminde rol oynadığını" söyledi.

İskoçya'nın Stirling Üniversitesi'nden hem yer bilimi hem de gezegen araştırmaları alanında uzman olan Christian Schroeder, AFP'ye teorinin "birkaç kanıt dizisine uyduğunu" söyledi.

Araştırmaya dahil olmayan Schroeder, "Bu çok önemli ve heyecan verici bir bulgu" dedi. Ay'ın oluşumunun sırrının çözülemediğini vurguladı.

Ancak araştırma, Theia çarpma teorisine daha fazla ağırlık veriyor ve "aynı zamanda çekirdek-manto sınırındaki bu anormallikler için güvenilir bir açıklama" sağlıyor dedi.

Schroeder, potansiyel olarak altımızda korunan Theia kalıntılarının "Dünya üzerinde bugüne kadar devam eden önemli süreçlerden sorumlu olabileceğini" ekledi.

Kaynak: CNN, CBS News, Astronomy