ABD'de yazı tura seçimi

GAZETE HABERTÜRK

ABD’de 8 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimi öncesi partilerin adaylık yarışının zorlu geçeceği ilk sınavda belli oldu. Sadece 3 milyon nüfuslu olmasına rağmen ABD’de başkanlık yarışında sembolik önemi büyük olan Iowa Eyaleti’nde yapılan parti kurultaylarında iddialı adaylar arasında oy oranı farkı sınırlı kaldı. Cumhuriyetçi Parti’de Ted Cruz, kamuoyu yoklamalarının aksine Donald Trump’tan 4 puan fazla alarak birinci sırada yer aldı.

Cruz oyların yüzde 28’ini Trump ise yüzde 24’ünü aldı. Mark Rubio da Trump’ın sadece 1 puan gerisinde üçüncü olarak seçimin güçlü adaylarından biri olduğunu gösterdi. Diğer 9 Cumhuriyetçi aday ise yeterli oy oranından uzaktılar. Bunlardan biri olan eski Arkansas Valisi Mike Huckabee yarıştan çekildiğini açıkladı.

Demokrat Parti’de ise ilk seçim soluk soluğa geçti. Oyların yüzde 99’u sayıldığında Hillary Clinton ile rakibi Bernie Sanders arasındaki fark birkaç yüz oydan ibaretti. Clinton oyların yüzde 49.8’ini, Sanders ise yüzde 49.6’sını aldı. Clinton, “Zafer benim” açıklaması yaptı ama Demokrat Parti Iowa’da seçimi kimin kazandığını henüz açıklamadı. Iowa’da oyların yüzde birinden azını alabilen Demokrat başkan aday adayı Martin O’Malley ise yarıştan çekildi.

IOWA seçimlerinde ilk kesin galibiyetini alan Ted Cruz (46), yaptığı zafer konuşmasında “Tanrı Iowa’yı korusun. Zafer Tanrı’nındır. Bu gece zafer halkın ve cesur Iowa’lı muhafazakârlarındır” dedi. Küba göçmeni bir Evanjelik rahibin oğlu olan Cruz’un bu açıklaması kimseyi şaşırtmadı. Baba Ted Cruz, Küba’da işkence gören bir siyasi muhalif olarak ABD’dye göç etmiş ardından Kanada’ya geçmişti. Kendisi gibi bilgisayar programcısı Elanora Cruz ile evlenen baba Cruz, oğlu Ted Cruz’un doğumundan sonra ABD’nin Teksas Eyaleti’ne taşınmış ve bir Evanjelik Kilisesi’nde papaz olarak göreve başlamıştı.. Oğul Ted Cruz Teksas’ta büyüdü ve Princeton ve Harvard’da hukuk okudu. Üniversitedeyken iyi bir hatip olduğunu münazara şampiyonluklarıyla kanıtlayan Cruz, siyasete atılarak Teksas Senatörü oldu. Cumhuriyetçi Parti’nin en tutucu kesimini oluşturan “Çay Partisi” grubuna katılan Cruz, eşcinsel evlilikler, kürtaj ve bireysel silahlanmanın sınırlanmasına karşı tavrı ile sivrildi. Cruz’un delege sayısı yüksek güney eyaletleri de kazanarak Cumhuriyetçilerin başkan adaylığına erişebileceği belirtiliyor.

ABD’nin ilk kadın başkanı olmak için yola çıkan eski ABD Dişişleri Bakanı Hillary Clinton, 2008’de Barack Obama’ya karşı yaşadığı hayal kırıklığını tekrar yaşayabilir. Iowa seçimi, rakibi Bernie Sanders’ın kampanyanın başındaki 13-15 puanlık farkı kapattığını gösterdi. Iowa’da oylar öylesine birbirine yakındı ki 5 seçim çevresinde seçimin sonu para atışı belirledi. Clinton büyük bir talih eseri bütün yazı tura atışlarını kazandı. Sonuçlar netleşmemekle birlikte Iowa’da Clinton 22, Sanders ise 21 delege kazandı. Bernie Sanders ise “Iowa seçiminin sonucu gerçek bir beraberliktir” dedi ve gelecek hafta New Hempshire Eyaleti’nde yapılacak seçim için çalışmalara hemen başladı.

-ABD’de partilerin başkanları ve merkez yürütme kurulları bulunmuyor.

-Başkan adayları atamayla değil önseçimle belirleniyor.

-2 türlü önseçim var: ‘Caucus’ veya ‘Primary’. Kızılderili dilinde “kabile şefleri toplantısı” anlamına gelen Caucus bir tür parti kurultayı ve sadece parti üyeleri oy kullanabiliyor. ‘Primary’de ise eyaletteki herkes dilediği partinin adayına oy verebiliyor ancak herkesin 1 oy hakkı var.

-Aday seçimleri 50 eyalet ve başkent Washington’da haziran ayına kadar sürecek. Adaylar her eyalette bir rakamdan ibaret olan ‘delege’ toplamaya çalışacak. Nüfusuna göre eyaletlerin delege sayıları farklı. Sonunda toplanan delege sayısı partinin adayını ortaya çıkaracak. Partiler adaylarını temmuz ayında açıklayacak.