Çift başlı kartal sırrını koruyor
Tarihte ve günümüzde farklı dillere, kültürlere ve dinlere mensup birçok medeniyetin simge olarak çift başlı kartal kullanmasının nedeni açıklanamıyor
Anadolu'da Selçuklular başta olmak üzere birçok Müslüman Türk beyliğinin kullandığı, dünyada ise farklı din, ırk ve dillere mensup pek çok medeniyetin hem tarihte hem de günümüzde kullandığı çift başlı kartal simgesinin ve bu medeniyetlerin aralarındaki bağın sırrı halen çözülemiyor.
İHA'nın haberine göre günümüzde halen Erzurum, Konya ve Sivas gibi Selçuklu'ya ev sahipliği yapmış bir çok kentte kullanılan bu simge aynı zamanda, İspanya, Arnavutluk, ABD, Almanya gibi bir çok ülkede kullanılıyor. Simge en belirgin şekilde Arnavutluğun, Karadağ ve Sırbistan'ın bayraklarında, Yunanistan'ın AEK futbol takımının armasında, Girne Amerikan Üniversitesi'nde kullanılıyor. Çift başlı kartal, polis teşkilatımızın armasında da kullanılıyor.
NEDENİ BİLİNMİYOR
Konuyla ilgili açıklama yapan Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdullah Kaya, çift başlı kartal simgesinin bu toplumlara yayılmasının nedeninin bilinmediğini söyledi. Kaya, "Çift başlı kartal geçmişte Mezopatamya, Anadolu, İran, Avrupa, Amerika hatta uzak doğuda bile kullanılan ekinografilerden bir tanesidir. Simge ve işaret olarak kullanılmıştır.
Bununla ilgili birçok değişik görüşler var ama kesin bir cevap veremiyoruz. Çift başlı kartalın bu toplumlarda nasıl yayıldığı net olarak bilinmemektedir. Çünkü dil veya din olarak da bağlantı olmamasına rağmen bütün bu toplumların hepsinde hemen hemen çift başlı kartal simgesinin kullanıldığını görmekteyiz.
Bu toplumların günümüze olan uzantılarında da bu çift başlı kartalı görüyoruz. Amerika'da ya da Bizans döneminde, bugün Yunanistan'ın bazı bölgelerinde yine çift başlı kartala ait bayraklar görmekteyiz. Almanya'da yine bazı takımlarda, birçok şirketlerde sembol olarak bu çift başlı kartalın kullanıldığını görmekteyiz" dedi.
TÜRKLERDE GÜCÜ SİMGELİYOR
Kaya, çift başlı kartalın Müslüman Türklerde gücü simgelediğine dair kayıtlar bulunduğunu ifade ederek, "Ömer Hayyam Nevruzname adlı eserinde çift başlı kartaldan bahsetmiştir.
Çift başlı kartaldan muhteşem bir hayvan olarak bahsetmiştir. Kartal büyük bir hayvandır. Mesela çift başlı kartalın kargadan bir farkı olarak hal, hareket, davranışları itibarı ile gücü sembolize etmesidir. Bundan dolayı da hükümdarlık alametlerinden birisi olarak bu şekli kullandıklarını görmekteyiz.
Bu sembolün Selçuklular'da da kullanıldığını görüyoruz. Bunun Selçuklular'ın bir hükümdarlık alameti olarak sürekli kullanıldığını söylemek bir tarihi yanılgıdan ibaret olur. Çünkü hükümdarlar değiştikten sonraki alametlerde değişiklikler görmekteyiz. Her zaman aynı alametlerin sonra gelen hükümdar tarafından da kullanılmadığını görmekteyiz. Mesela Selçuklular'da geçmişte bayrakların üzerinde ok ve yayı görürken daha sonraki dönemlerde çift başlı kartalı görebiliyoruz" dedi.
TÜRK BEYLİKLERİ DE KULLANMIŞ
Kaya, çift başlı kartalı Selçuklu Devleti'nin yanı sıra Selçuklu'ya bağlı olmayan Türk beyliklerinin de kullandığının altını çizerek, "Selçukluların dışında beyliklerin yapmış oldukları eserlerde de çift başlı kartalı görmek mümkündür. Divriği'deki Mengücekli eseri olan Melik Ahmet Gazi tarafından yaptırılmış olan Ulu Cami'de de çift başlı kartalı görüyoruz. Saltuklu eseri olan Mama Hatun Türbesi'nde de çift başlı kartalı görebiliyoruz. Konya'daki İnce Minareli Medrese'de de görebiliyoruz." dedi.
ABD'DE DE KULLANILIYOR
Çift başlı kartalın günümüzde birçok ülkede olduğu gibi ABD'de de kullanıldığına dikkat çeken Kaya, "Bütün toplumlarda genellikle hükümdarlar veya başkanların kartalı bir güç sembolü olarak gördüğünü düşünmekteyiz. Çift başlı kartalın Amerika'da da bu amaçla kullanıldığını düşünüyoruz" şeklinde konuştu.
