Bakü-Tiflis-Ceyhan'da tarihi görüşme
Azeri petrolünün Türkiye üzerinden uluslar arası pazarlara transfer edilmesinde kritik öneme sahip olan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı'nda, varil başına Türkiye'ye kalan ancak "verimli ve etkin işletmecilik" için son derece yetersiz bulunan 55 centlik "geçiş ücreti"nde tarihi dönemeç… Ankara, söz konusu ücretin artırılması için kolları sıvadı. BTC'nin işletmecileri arasında yer alan en büyük ortak olarak öne çıkan İngiliz BP ile görüşmelere başlandı. Türkiye, geçiş ücretinin artırılmasında kararlı… Dünyada, benzer hatlarda ödenen geçiş ücretinin 1.5-2 dolar düzeyinde olduğuna dikkat çekilerek, bu ücretin düşük kaldığı ve her geçen gün maliyetler karşısında eridiğine işaret edildi. Olcay Aydilek'in haberi...
BTC Petrol Boru Hattı üzerinden Hazar Bölgesi’nde üretilen petrol Ceyhan’a taşınıyor ve tankerlerle uluslararası pazarlara ulaştırılıyor. Hattın kapasitesi yıllık 50 milyon ton, günlük 1 milyon varil. BTC boru hattı, toplam bin 76 kilometre uzunluğa sahip. Türkiye bölümünün uzunluğu, bin 74 kilometre.
Hattın, Türkiye bölümünü BOTAŞ gerçekleştirdi. Bu bölümün işletmesini, BOTAŞ International Limited (BIL) yürütüyor. Hattan, 4 Haziran 2006 tarihinde petrol akmaya başladı.
55 CENT ALIYOR
Hattan, akan her varil petrol için Türkiye 55 centlik “geçiş ücreti” alıyor. Bunun, 28-29 centi BIL’e, kalan bölümü de vergi olarak devlete aktarılıyor.
Yıllardır tartışma konusu olan bu ücret, “etkin-verimli işletmecilik” ve yıllar içinde oluşan maliyetlerin karşılanmasında yetersiz kaldı. Zaman zaman bu ücretin artırılması için görüşmeler yapıldı. İstenen sonuç bir türlü alınamadı.
TÜRKİYE KARARLI
Türkiye, geçiş ücretinin günün koşullarına uygun ve işletmeciliğin rasyonel olarak sürdürülmesi çerçevesinde artırılması konusunda girişimlerine başladı. Ankara, geçiş ücretinin artırılması için bastırıyor.
Bu amaçla, söz konusu hattın işletmecileri arasında yer alan en büyük ortak İngiliz BP ile görüşmeler başladı. Enerji yönetimi,
Azeri milli petrol şirketi SOCAR’la da bir araya geliyor.
Türkiye, geçiş ücretinin artırılmasına ilişkin talebini somut gerekçeleri ile iletti. Bu ücretin artırılmasının ekonomik ve teknik gerekliliğini anlattı. Dünyada, benzer hatlarda ödenen geçiş ücretinin 1.5-2 dolar düzeyinde olduğuna dikkat çekildi. Bu ücretin, düşük kaldığı ve her geçen gün oluşan maliyetler karşısında eridiği ifade edildi.
Peki, görüşmelerden bu aşamada çıkan sonuç ne? Taraflar, görüşmelerini sürdürüyor. BP’nin, Ankara’nın talebini “not” ettiği ancak pozitif bir mesaj olarak algılanabilecek pozisyon sergilemediği belirtiliyor. Türkiye’nin, bu konuda sonuç alınıncaya dek girişimlerini sürdüreceği kaydediliyor.
