Ekonomi Reform Paketi'nde ne var, neler vadediyor?
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, kamuoyunda Ekonomi Reform Paketi olarak bilinen 'Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019' programını açıkladı. Peki paketin içinde neler var? İşte bankacılıktan kıdem tazminatına, gıdadan lojistiğe adım adım 2019 programı ve iş dünyasındaki yankıları
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıklamalarına göre reform adımlarının başında finansal sektör geliyor.
Bankacılık sektörünün güçlü yapısını sürdürmesinin bu reform paketinde çok önem taşıdığını kaydederek "Geldiğimiz noktada bankacılık sektörünün kredi hacmi, tahsili geçmiş alacaklar hariç 2 trilyon 513 milyar TL’dir. Geri ödemelerinde sorun beklenmeyen birinci gruptaki kredilerin toplam krediler içindeki oranı yüzde 89 seviyesindedir. İkinci gruptaki yakın izlemedeki kredilerin payı ise 276 milyar TL yani toplam oran içindeki payı yüzde 11 seviyesindedir." dedi
Bu rakamın 107 milyar TL’lik kısmının bugüne kadar yapılandırıldığını belirten Bakan Albayrak, "Tahsili gecikmiş ya da takip hesabında izlenen alacakların miktarı Mart sonu itibariyle 106 milyar TL’dir. Bu tahsili gecikmiş alacakların toplam kredilere oranı yüzde 4,2’dir. 106 milyar TL tutarındaki tahsili gecikmiş alacaklar için 72 milyar TL seviyesinde tüm bankacılık sisteminde özel karşılık ayrılmıştır. Tahsili gecikmiş alacakların bankacılık sektörü için bir risk oluşturmayacağını öngörüyoruz" diye konuştu.
Sektörün daha dirençli hale getirilmesi ve sermaye yeterlilik oranının güçlendirilmesinin önemsediklerini söyleyen Bakan Albayrak, bu kapsamda atılacak önemli adımları şöyle açıkladı:
Ulusal Veri Merkezi kurulacak
Bakan Albayrak, özel bankalar tarafında ise TBB koordinasyonunda BDDK ile sermayelerini güçlendirmek için 2018 yılı karlarının dağıtılmaması ve buna benzer adımlar içeren stratejinin devamlılığını da sağlayacağız. Mali sistemin gözetim ve denetiminin güçlendirilmesi, veriye dayalı iktisadi politikalar geliştirilmesi amacıyla Ulusal Veri Merkezi’ni de kuracağız. Bu merkez ile risk ve potansiyelleri çok erken ve etkili analiz edilmesi sağlanacak" şeklinde konuştu.
Bakan Albayrak, bankaların aktif kalitesinin artırılması yönünde; borç yeniden yapılandırılmaları ve icra-iflas işlemlerini daha hızlı ve etkin hale getirmek için yeni bir yasal ve kurumsal çerçeve oluşturulacağını kaydederek, "Bu yeni yasal çerçeve ile yeniden yapılandırma ve alacak tahsil süreçlerini hızlandıracak özellikle borç ödeme kabiliyetini yitirmiş şirketlerin hızlı şekilde tasfiyesini sağlayacak bir çerçeve oluşturulacak" dedi.
Enerji Girişim Sermaye Fonu ve Gayrimenkul Fonu kurulması
Bir diğer adımın sorunlu krediler noktasında atılacağını anlatan Bakan Albayrak, TBB öncülüğünde kamunun olmadığı bir yapıda bazı sorunlu kredilerin bankaların ve ulusal-uluslararası yatırımcıların iştiraki olan bilanço dışı fonlara devredileceğini kaydederek, bunun için Enerji Girişim Sermaye Fonu ve Gayrimenkul Fonu’nun kurulmasını gündeme alındığını söyledi.
Bakan Albayrak’ın açıklamalarına göre tasarruf ve sigortacılık alanında yeni adımlar şöyle olacak:
Bakan Albayrak, "Vatandaşlarımızın kazançlarına göre, azdan az çoktan çok, belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sistemini yani tamamlayıcı emeklilik sistemini yeniden ele alacağız. Bu sistemle birlikte Kıdem Tazminatı Reformunu da hayata geçireceğiz. Tüm paydaşlarımızın katılımı ile tıpkı çalışanlardan olduğu gibi iş verenden de yapılacak kesintiler BES ile entegre Kıdem Tazminatı Fonu’nda toplanacak." diye konuştu.
Albayrak, "Bu yeni yapıyla birlikte 5 yılda, burada sistemde biriken fonların milli gelirin yüzde 10'unun üstüne çıkacağını öngörüyoruz. Oluşturacağımız sistem tüm ana paydaşlara, yani çalışanlara, işverenlere ve devletimize katma değeri en yüksek olacak şekilde oluşturulacaktır. Finansal sektördeki bir diğer değişim alanımız sigortacılık sektörü olacak." ifadelerini kullandı.
“Milli Reasurans şirketi ile birlikte sigorta şirketlerimizi destekleyeceğiz”
“Sigortacılık, BES ve Kıdem Tazminatı sonrasında hepimiz için çok önemli bir yeni finansman kaynağı olacak” diyen Albayrak, “Sigortacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu kurarak sektörü izlenmesi ve denetlenmesini daha yakından takip edeceğiz. Sektörün çok daha hızlı bir şekilde güçlenmesine destek olacağız. Ayrıca Milli Reasurans şirketi ile birlikte sigorta şirketlerimizi destekleyecek, sigortalanmayan sektörlerin sigortalanmasına imkan sağlayacağız" ifadelerini kullandı.
100 milyon TL ve üzeri riski olan şirketlere mali denetim raporu sunma zorunluluğu
Finansal sektörün daha sağlıklı işleyişini sağlamak için reel sektör alanında da bazı adımlar atılacağını açıklayan Bakan Albayrak, “BDDK 2019 başında 500 milyon ve üzeri riski bulunan gruplar için bir düzenleme hayata geçirmişti. Bunu bir adım ileriye taşıyoruz. Bankacılık sektöründe toplam 100 milyon TL ve üzeri riski olan şirketlerin, mali yılın kapanmasının ardından 120 gün içerisinde bankalarına bağımsız denetimden geçmiş finansal tablolarını ve borç ödeme kapasitesi, likidite riski, kur riski, ve karlılık gibi unsurları da içeren bir mali denetim raporu sunmak zorunda olacak. Aksi halde sektörden ek kredi alamayacak” diye konuştu.
Ayrıca, BDDK koordinasyonunda, mali şeffaflığın artırılması, kurumsal yönetim standartlarının yükseltilmesi, finansal yönetim kalitesinin artırılması için gerekli tedbirleri de hayata geçireceklerini vurgulayarak, "Daha önce duyurmuş olduğumuz ulusal kredi derecelendirme kuruluşu işlemlerini bu yıl içinde tamamlayacağız. Bu şekilde reel sektörün kredi taleplerinde çok daha gerçekçi ve sağlıklı değerlendirme imkanı sağlanmış olacak” açıklamasında bulundu.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “yeni bir vergi mimarisi oluşturulacak. Bu çerçevede istisna ve muafiyatler azaltılacak. Kurumlar vergisi kademeli olarak düşürülecek” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, bir diğer adımın ise bütçe disiplininde atılacağını söyledi. Bakan Albayrak, sıkı maliye politikasının en temel politikaların başında geldiğini vurgulayarak, “YEP’te 76 milyar TL’lik tasarrufu ve gelir artırıcı önlemleri devreye alacağımızı ifade etmiştik. Şuana kadar 2019 bütçesinde bu rakamın 44 milyar TL’lik kısmını uygulamaya aldık. Bütçe hedeflerini tutturacak tasarruf adımlarımız devam edecek” dedi.
Vergi Dönüşümü ve Yeni Vergi Mimarisi
Albayrak, yüksek gelir gruplarının daha adil vergilendirilmesini sağlayacak, enflasyona etkisinin minimum olacak bazı adımlar atılacağını kaydederek, “2019 yılı içinde hayata geçireceğimiz en önemli reformlardan biri de Vergi Dönüşümü olacak. Vergi Konseyi gibi toplumun tüm kesimlerini içinde çok kapsamlı bir ekiple bu reformun çalışmaları devam ediyor” dedi.
Bakan Albayrak Vergi Dönüşümü reformunun temel detaylarını verdi. Buna göre yeni bir vergi mimarisi oluşturulacak. Bu çerçevede istisna ve muafiyatler azaltılacak. Kurumlar vergisi kademeli olarak düşürülecek. Gelire göre artan vergilendirme daha etkin hale getirilecek. Beyanname yaygınlaştırılarak gelir artışlarının sağlayacağı potansiyel ile dolaylı vergiler azaltılıp dolaysız vergileri artırarak verginin daha da fazla tabana yayılması sağlanacak.
Gıda Reformu
Albayrak, enflasyon konusunda yapısal reformlarımızın en önemli ayağı gıda alanında olacağını söyleyerek, “Gıda enflasyonu ile mücadele için en önemli yapısal reformumuz Tarımda Milli Birlik Projesi olacak. Bu kapsamlı strateji, Mayıs ayında tüm kamuoyumuzla paylaşılacak. Bölge ve ürün bazında makro, arz, talep ve ticari planlama süreçlerinin kurumsal altyapıları tesis edilecek. Tohumdan sofraya daha hakkaniyetli bir değer zinciri dizayn edilecek” dedi.
SERA A.Ş. kurulacak
Bakan Albayrak, bu kurumsal altyapı ürün ve bölge bazında sözleşmeli tarımın daha da yaygınlaştırılmasını sağlayacağını söyleyerek, bu noktada bir diğer adım olan SERA A.Ş. ile ilgili bilgi verdi.
Albayrak’ın açıklamalarına göre; taze meyve ve sebze pazarında dengeleyici unsur olması amacıyla Tarım Kredi Kooperatifi ortaklığıyla SERA A.Ş.’nin kurulacak. SERA A.Ş. bünyesinde 2019 yılında ilk etapta 2 bin hektar teknolojik sera inşa edilecek. Orta vadede 5 bin hektar üretim alanına ulaşılırken uzun vadede örtü altı sebze üretiminin yüzde 25’inin karşılanması hedeflenecek.
Hayvancılık ve hal yasası adımları
Bakan Albayrak’ın yaptığı açıklamalara göre küçükbaş hayvancılık alanından atılacak adımlarla 47 milyon olan küçükbaş hayvan varlığının 4 yıl içinde 100 milyona ulaştırılması amaçlanıyor. Hal yasası kapsamında üretici kooperatiflerinin haller içindeki payının artırılması hedeflenerek toptan, perakende ve lojistik alanlarında daha rekabetçi bir yapının oluşturulması sağlanacak.
Turizm Master Planı
"Turizm Master Planı ile 4 yıl içerisinde 70 milyon turist, 70 milyar dolar turizm gelirine ulaşma hedefi gerçekleştirilecek" diyen Albayrak, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın reformları gerçekleştirirken diğer bakanlıklar ve kurumlarla farklı stratejik dönüşümleri de eş zamanlı gerçekleştireceklerini söyledi.
"Yargı Reformu'nun vizyonu, ‘güven veren ve erişilebilir bir adalet sistemi’ olacak”
Bakan Albayrak, bir diğer reform alanının "Yargı Reformu" olduğunu, kapsamlı bir katılımla hazırlanan bu reform paketinin "Yargı Reformu Strateji Belgesi" ile Adalet Bakanlığı tarafından yakın bir süreçte kamuoyu ile paylaşılacağını söyleyerek, ekonomik refahın sağlanması ve toplumsal tabana yayılmasında hukuk ve ekonominin birbirini tamamlayan iki önemli çalışma alanı olduğunu kaydetti.
Albayrak, "Güçlü ve sürdürülebilir bir ekonomik kalkınmayla, adil ve etkin işleyen bir hukuk sistemi arasındaki ilişki açıktır. Uzun vadeli yatırımlar, öngörülebilir, sonuçları kestirilebilir bir hukuk pratiğine yakından bağlıdır. Yargı sisteminin kalitesi, hızı, ihtiyaçlara cevap verme kapasitesi yatırım ortamını geliştirmenin temel şartları arasındadır. Bugüne kadar, ülkemize üretim ve istihdam katkısı sunan, piyasa kural ve koşullarında faaliyet yürüten her yatırımcıya desteğimizi sunmaktan geri durmadık.
Yatırımcının, hukuki güvence ve istikrar beklentisini, mümkün olan en yüksek seviyede karşıladık. Hukukun kolaylaştırıcı, teşvik edici ve güvence verici imkânlarını geliştirme irademizi koruduk. Bu iradenin bir tezahürü olarak Adalet Bakanlığımız da yargı alanında önemli reformlara imza attı. Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin güncellenmesi çalışmaları devam ediyor. Yakın zamanda Adalet Bakanımız tarafından bu yıl içerisinde paylaşılacak." şeklinde konuştu.
Lojistik Master Planı
Bakan Albayrak, diğer bir reform alanının ‘Lojistik Master Planı’ olduğunu açıklayarak şu bilgileri verdi: "Taşımacılıkla ilgili tüm hizmetlerin tek bir merkezden ve etkin bir şekilde verildiği ve birden fazla taşımacılık moduna erişim imkanı sağlayacak lojistik merkez planlaması sayesinde, taşıma modları arasındaki tüm bu rekabetin artırılması başta olmak üzere, mevcut lojistik alt yapısının karayolu, denizyolu ve havayolu eksenlerinde etkin bir şekilde incelenmesi, lojistik ihtiyaçların belirlenmesi, rekabet ve güvenliği esas alarak stratejik önceliklerin saptanması, belirlenen ihtiyaçlar ve önceliklere göre kamu lojistik varlıkları arasındaki potansiyel sinerjilerin ortaya çıkartılarak etkin bir model mimarisinin oluşturulması, planlanan hedeflerin gerçekleştirilmesi için yerli ve yabancı tüm paydaşlara kazan-kazan modeline dönük iş birliklerinin gerçekleştirilmesi kurumsal ve uluslararası kamusal iş birlikleri ile hayata geçirilecektir."
İhracat Master Planı
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, bir diğer adımın, "İhracat Master Planı" hakkında da şunları söyledi: "Ağustos ayında açıklanacak bu plan ile katma değeri yüksek ürün ihracatının arttırılması amacıyla, etki analizleri yapılarak ihracatta devlet yardımlarını yeniden düzenlemek, hedef ürün ve pazarlara odaklanmış bir bakış açısıyla, birim ihraç fiyatlarının yükseltilmesini sağlayacak."
Albayrak, İstihdam Bazlı Eğitim Planlaması reformundan da bahsederek, kurumlardaki eğitim ve istihdam verileri entegre edilerek, eğitim programı ve meslek bazında arz talep dengesi oluşturulacağını, böylece eğitim ve istihdamın uzun vadeli perspektifle planlanacağını söyledi.
PISA 2021 uygulamasında ortaokullar lehine farkın yüzde 20, bölgeler arası farkın yüzde 10 azaltılmasının hedeflendiğini vurgulayan Albayrak, Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu programı Eylül ayında açıklayacağı bilgisini verdi.
