Askerlik ve doğum borçlanmasına dikkat!
Yeni asgari ücretin belirlenmesiyle vatandaşın devlete olan birçok ödeme ve yükümlülükleri ile devletten olan hakları değişecek. İşsizlik maaşından kısa çalışma ödeneğine, askerlikten doğum borçlanmasına kadar birçok değişiklik olacak. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, asgari ücretin neleri etkileyeceğine ilişkin merak edilenleri yazdı
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun ikinci toplantısının ardından yeni asgari ücret belli oldu. Brüt asgari ücret 13.414,50 TL, net asgari ücret de 11.402,33 TL oldu. Asgari ücretin işverene maliyeti ise 15.762,04 TL’ye yükseldi.
Yeni asgari ücret 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere uygulanacak. Asgari ücretle çalışanlar yeni tutar üzerinden ilk ücretlerini 31 Temmuz’da alacaklar.
Asgari ücret milyonlarca kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiriyor. Bunların başında devlete olan bazı ödemeler ve yükümlülükler ile vatandaşın devletten aldığı haklar geliyor.
İŞSİZLİK MAAŞI HEMEN ARTACAK MI?
İşsizlik ödeneği son 4 aylık ortalama ücretin yüzde 40’ı oranında ödeniyor ve brüt asgari ücretin yüzde 80’ini aşamıyor. En düşük işsizlik ödeneği net 3.973 TL’den 5.325 TL’ye, en yüksek işsizlik ödeneği ise 7.945 TL’den 10.650 TL’ye çıkacak.
Halen işsizlik ödeneği almakta olanlardan, işsiz kaldığı tarih itibarıyla son 4 aylık ortalama brüt ücreti 20 bin liranın altında kalanların işsizlik ödeneği değişmeyecek. Önceki belirlenmiş tutarı almaya devam edecekler.
İşsiz kaldığı tarih itibarıyla son 4 aylık ortalama ücreti 20 bin lira olan kişilerin işsizlik ödenekleri ise artacak. Örneğin, son 4 aylık ortalama brüt ücreti 30 bin lira olan kişinin hakkı 11.909 TL olduğu halde, tavan uygulaması nedeniyle 7.945 TL işsizlik ödeneği alabiliyor. Bu kişinin kalan işsizlik ödeneği, temmuz ayından sonra yeni tavan olan 10.650 TL üzerinden ödenecek.
Kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) de 12 aylık ortalama ücretin yüzde 60’ı oranında ödeniyor. Ödenek tutarı asgari ücretin yüzde 150’sini aşamıyor. Buna göre, KÇÖ tavanı 14.898 TL’den 19.968 TL’ye yükselecek.
Halen KÇÖ almakta olan kişilerden, 12 aylık ortalama brüt ücreti 30 bin liranın altında olanların ödenekleri değişmeyecek, 30 bin liranın üzerindekilerin ödenekleri ise temmuz ayından sonra yeni tavanı aşmamak şartıyla artacak.
ASKERLİK VE DOĞUM BORÇLANMASINA DİKKAT!
Askerlik ve doğum borçlanma primleri, vatandaşın kendisince belirlenen prime esas kazanç tutarı üzerinden belirleniyor. Ancak, en düşük kazanç tutarı asgari ücretten az olamıyor. Bu nedenle, asgari ücretteki artışa paralel olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan hizmet borçlanmalarında prim maliyetleri yüzde 34 oranında artacak.
Mevcut asgari ücret üzerinden 1 günlük borçlanma için en düşük prim tutarı 106.75 TL iken yeni asgari ücret üzerinden 143.08 TL olacak. Böylece 18 aylık askerlik borçlanması için ödenecek prim tutarı 57.645 TL’den 77.263 TL’ye yükselecek.
Kadınlar sigortalı çalışmaya başladıkları tarihten sonra doğan çocukları için 2 yıla kadar olan dönemde boşta geçen sürelerini borçlanabiliyorlar. Bir kadın üç çocuk için toplam 6 yıla kadar borçlanma yapabiliyor.
Bir çocuk için 720 günlük borçlanmanın maliyeti 76.860 TL’den 103.072 TL’ye çıkacak. Borçlanma maliyeti 26.212 TL artacak.
Yakın zamanda askerlik veya doğum borçlanması yapmayı planlayanlar, 30 Haziran’a kadar e-Devlet üzerinden borçlanma başvurusu yaptıkları takdirde maliyet artışından etkilenmeyecekler. Primi yeni asgari ücret üzerinden değil, 30 Haziran’a kadar yürürlükte olan mevcut asgari ücret üzerinden yapacaklar.
65 YAŞ AYLIĞI VE ENGELLİ AYLIĞINDA MUHTAÇLIK KRİTERİ
2022 Sayılı Kanun uyarınca aylık 2.604 TL 65 yaş aylığı, 1.738 TL ile 2.609 TL arasında da engelli aylığı veriliyor. Her iki aylık da memur maaş katsayısına paralel olarak artıyor.
Ancak, 65 yaş aylığı ve engelli aylığı bağlatmak için başvuru yapanların muhtaç olup olmadığını belirlemek için muhtaçlık kriterine bakılıyor. Hane içinde kişi başına düşen geliri net asgari ücretin 3’te 1’inden az olanlar muhtaç kabul ediliyor. Eski asgari ücrete göre 2.835 TL olan muhtaçlık kriteri yeni asgari ücretle 3.800 TL’ye çıkacak.
ASGARİ ÜCRETLİLERİN KIDEM TAZMİNATI ARTACAK
Kıdem tazminatı son ücret üzerinden ödeniyor. Asgari ücretle çalışanların bir yıllık hizmet karşılığı halen 10.008 TL olan kıdem tazminatları, yeni asgari ücretle 13.414 TL’ye çıkacak. Asgari ücretlilerin yeni kıdem tazminatından yararlanabilmesi için temmuz ayında çalışıp ücretlerini 31 Temmuz’da yeni asgari ücret üzerinden almaları gerekiyor.
