Yumurta fiyatlarında yem ve dolar etkisi
Dünyada artan fiyatlara Dolar/TL'deki yükseliş de eklenince yumurtalık tavuk yemi fiyatları 2022'de yüzde 201 yükseldi. Yumurta üretimi maliyetinin yüzde 68'ini oluşturan yem fiyatlarındaki yükselişe, elektrikteki yüzde 140'lık, motorindeki yüzde 125'lik ve işgücü maliyetlerindeki ortalama yüzde 80'lik artışlar eklenince yumurta satış fiyatındaki yüzde 180'e yakın zam kaçınılmaz hale geldi. Ortalama yumurta fiyatı bu yıl 0.92 liradan 2.5 liraya yükseldi. Bugünkü fiyatlarla yılda ortalama 191 yumurta tüketen vatandaşların bu temel gıda için yaptığı yıllık harcama 302 TL yükseldi
Temel gıda fiyatlarındaki artışlar vatandaşın cebini yakarken son dönemde özellikle yumurta fiyatları sıkça tartışılmaya başlandı. Bugün itibarıyla ortalama yumurta adet fiyatı 2.5 liraya çıktı. Organik yumurtalarda ise fiyat 4.5 lirayı aşıyor.
2021 sonunda 0.92 lira olan yumurta fiyatları yaklaşık 10 ayda yüzde 177 yükseldi.
ÜRETİMDE HAFİF ARTIŞ
Bu artışın nedeni ise üretimdeki düşüş değil maliyetlerdeki yükseliş oldu. TÜİK verilerine göre temmuz ayında tavuk yumurtası üretimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3.5 artarak 1.57 milyara çıktı.
Tavuk yumurtası üretim miktarı, Temmuz 2022:
Ocak-Temmuz döneminde ise üretim geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.6 artarak 11.16 milyar adedi buldu.
Eylül itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 83.45'e ulaşırken, yumurta fiyatlarının bu oranın çok üzerinde artmasının nedeni olarak yem ve enerji fiyatlarına işaret ediliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü verilerine göre tavuk yumurtası üretiminde maliyetin yüzde 68'ini yem, yüzde 15.87'sini civciv ve yüzde 11.74'ünü civciv fiyatları oluşturuyor.
EMTİA FİYATLARI SAVAŞLA TIRMANDI
Yumurtalık yem fiyatları 2021 sonunda ton başına 3.312 lirayken eylül sonu itibarıyla 9.980 liraya yükseldi. Yem fiyatlarında soya fasulyesi, mısır gibi emtia fiyatlarındaki değişimler önemli rol oynuyor. Bu ürünlerde küresel olarak dolar bazında yüzde 30'u aşan yükselişler yaşandı. Rusya-Ukrayna savaşı odaklı emtialar yanında enerjide de maliyetler artınca küresel yem fiyatlarında sert artışlar kaydedildi.
KURDAKİ YÜKSELİŞ EK YÜK BİNDİRDİ
Türkiye'de ithal yem kullanıldığı için dolar/TL'deki yükseliş de yem fiyatlarına ek yük bindirdi. Küresel yem fiyatları yüzde 100'ün üzerinde artarken dolar/TL de bu yıl şu ana kadar yüzde 38 yükseldi. Böylece yem fiyatlarında TL bazında artışlar yüzde 200'ü aştı. Yani yumurta fiyatları yüzde 177 artarken aslında maliyet artışının önemli bir kısmı sadece yem fiyatlarından geldi.
ENERJİ MALİYETİ ARTTI
En önemli maliyet kalemlerinden birisi olan enerjide de hem uluslararası fiyatlar hem de kur artışı kaynaklı önemli yükselişler yaşandı. Elektrik fiyatları yıl genelinde yüzde 140 arttı.
Taşımada kullanılan motorinin fiyatı da 2022 genelinde yüzde 125 yükseldi. Taşımadaki maliyet artışı sebebiyle üretici-raf fiyatı arasındaki farkın oran olarak çok değişmese de bedel olarak 42 kuruştan 1 TL 22 kuruşa çıkmasında katkıda bulundu.
CİVCİV VE İŞ GÜCÜ MALİYETLERİ DE KATKIDA BULUNDU
Bunun yanında civciv fiyatları ise yüzde 40 ile enflasyonun altında bir yükseliş kaydetti. Asgari ücret artışlarına paralel bir biçimde şu ana kadar iş gücü maliyetleri de ortalama yüzde 80-85 yükseldi. Tüm bu maliyet artışları hesaba katıldığında
FATURA 302 TL KABARDI
Peki bu artış ortalama vatandaş için ne anlama geliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre geçen yıl Türkiye'de kişi başı ortalama yıllık yumurta tüketimi 191 oldu. Bu tüketimden yola çıkıldığında vatandaşın ortalama yumurta harcaması şu ana kadar 2022'de 301.8 lira yükseldi.
