Su döngüsü nedir? Su döngüsü aşamaları neler ve nasıl oluşur?
Suyun yerküre ile atmosfer arasında sürekli bir şekilde yer değiştirmesi olarak tarif edilebilen su döngüsü ya da bir diğer ifadeyle hidrolojik döngü; yağış, buharlama ya da terleme yöntemleriyle gerçekleşen bir harekettir. Atmosferde yoğunlaşan suyun yağışlar ile yeryüzüne dökülmesi ve yeryüzü üzerinde bulunan suların buharlaşma ya da terleme yöntemiyle yeniden atmosfere yükselmesi anlamına gelen su döngüsü başlangıç noktası olmayan bir hareket olarak dikkat çekmektedir. Toplamda 6 aşamadan meydana gelen su döngüsü nedir ve nasıl oluşur? Su döngüsü şeması nasıldır? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Güneşin yönlendirmesiyle karada bulunan suların buharlaşarak yükselmesi ve yükselen suyun daha sonra dünyaya yağış olarak dönmesi olarak ifade edilen su döngüsü aşamaları nelerdir? Su döngüsü ne demek? İşte, tüm detaylar…
Su Döngüsü Nedir?
Dünya yüzeyinin hem altında hem de üstündeki suların sürekli ve durmaksızın hareketini tanımlayan su döngüsü ya da hidrolojik döngü; atmosferde yoğunlaşan suyun yağış olarak yeryüzüne ulaşması ve ardından da yağış olarak dökülen bu suyun tekrar buharlaşarak atmosfere dönmesi anlamına gelmektedir.
Su Döngüsü Nasıl Oluşur?
Herhangi bir başlangıç noktası olmayan su döngüsü hava ile kara arasında suyun sürekli olarak yer değiştirmesi halidir. Okyanuslarda ya da denizlerde olan suyu güneş tarafından ısıtılması neticesinde suyun bir kısmı buhar olarak atmosfere ulaşır. Atmosfere yükselen ve atmosferin üst tabakalarından yoğunlaşan su ise yağış olarak yeryüzüne geri döner.
Yeryüzü üzerindeki karaların üzerine düşen suyun bir kısmı bitkiler tarafından gerçekleştirilen terleme vasıtasıyla atmosfere geri dönerken; bir kısmı da yer altı suyu olarak nehir ya da göllere ulaşırlar. Buralara ulaşan su da ilk etapta bahsettiğimiz güneş aracılığıyla buharlaşarak yeniden atmosfere geri döner.
Yağış, buharlaşma ve terleme yoluyla gerçekleşen sonsuza dek süren su döngüsü toplam da 6 aşamadan meydana gelmektedir. Şimdi gelin, su döngüsünün aşamalarına hep birlikte bir göz atalım.
Su Döngüsü Aşamaları
Suyun, atmosfer ile yeryüzü arasında sürekli hareket etmesini anlamına gelen su döngüsü temelde 6 aşamadan meydana gelmektedir:
⦁ Suyun Okyanuslarda Depolanması: Yeryüzünde bulunan suyun yaklaşık olarak %97’si okyanuslarda yer almaktadır. Dünyanın en büyük su depoları olan okyanuslar, dünya üzerindeki yağışların yaklaşık olarak %80’inin, buharlaşmanın ise %86’sının sebebi konumundadır. Bu özellikleri ile okyanuslar su döngüsünün gerçekleşmesinin en önemli paydaşı olarak görülmektedir.⦁ Suyun Okyanuslarda Depolanması: Yeryüzünde bulunan suyun yaklaşık olarak %97’si okyanuslarda yer almaktadır. Dünyanın en büyük su depoları olan okyanuslar, dünya üzerindeki yağışların yaklaşık olarak %80’inin, buharlaşmanın ise %86’sının sebebi konumundadır. Bu özellikleri ile okyanuslar su döngüsünün gerçekleşmesinin en önemli paydaşı olarak görülmektedir.
⦁ Suyun Buharlaşması: Suyun güneşten gelen ısı aracılığıyla buharlaşarak yükselmesidir. Bir önceki ara başlığımızda da belirttiğimiz üzere özellikle okyanuslardaki suyun buharlaşarak atmosfere yükselmesi, dünya üzerinde gerçekleşen yağışların büyük bir bölümünü meydana getirmektedir.⦁ Suyun Buharlaşması: Suyun güneşten gelen ısı aracılığıyla buharlaşarak yükselmesidir. Bir önceki ara başlığımızda da belirttiğimiz üzere özellikle okyanuslardaki suyun buharlaşarak atmosfere yükselmesi, dünya üzerinde gerçekleşen yağışların büyük bir bölümünü meydana getirmektedir.
⦁ Terleme: Tahmin edileceği üzere dünya üzerinde gerçekleşen yağışlar yalnızca okyanuslara değil karalara da düşmektedir. Bu yağışlar neticesinde karalara düşen suların bir kısmının bitkiler tarafından emilerek yeniden atmosfere salınması işlemine terleme adı verilmektedir.⦁ Terleme: Tahmin edileceği üzere dünya üzerinde gerçekleşen yağışlar yalnızca okyanuslara değil karalara da düşmektedir. Bu yağışlar neticesinde karalara düşen suların bir kısmının bitkiler tarafından emilerek yeniden atmosfere salınması işlemine terleme adı verilmektedir.
⦁ Erime: Yeryüzünde yer alan tatlı suların yaklaşık olarak %75’ini meydana getiren buzulların bir kısmı bahar aylarında erirler ve eriyerek suya dönüşen bu buzullar da buharlaşarak atmosfere yükselirler.⦁ Erime: Yeryüzünde yer alan tatlı suların yaklaşık olarak %75’ini meydana getiren buzulların bir kısmı bahar aylarında erirler ve eriyerek suya dönüşen bu buzullar da buharlaşarak atmosfere yükselirler.
⦁ Yoğunlaşma: Buharlaşma ya da terleme sebebiyle atmosfere yükselen su buharının yağışa dönüşmesinin ilk aşamasıdır. Atmosfere yükselen bu su buharları, atmosferin üst katmanlarında yoğunlaşarak yenide sıvı hale geçerler. Buharlaşmanın tam tersi olan bu yoğunlaşma hareketi sonrasında ise yenide sıvı hale geçen su buharı, bulutlar aracılığıyla su olarak yeryüzüne geri döner.⦁ Yoğunlaşma: Buharlaşma ya da terleme sebebiyle atmosfere yükselen su buharının yağışa dönüşmesinin ilk aşamasıdır. Atmosfere yükselen bu su buharları, atmosferin üst katmanlarında yoğunlaşarak yenide sıvı hale geçerler. Buharlaşmanın tam tersi olan bu yoğunlaşma hareketi sonrasında ise yenide sıvı hale geçen su buharı, bulutlar aracılığıyla su olarak yeryüzüne geri döner.
⦁ Yüzey akışı: Yeryüzüne dökülen suların bir kısmının toprak tarafından emilmesi neticesinde ortaya çıkan yüzey akışları ile emilen bu sular eğime bağlı olarak hareket ederler ve en sonunda büyük göl, nehir ya da okyanus gibi büyük bir su deposuyla ile birleşerek yeniden atmosfere doğru buharlaşır.⦁ Yüzey akışı: Yeryüzüne dökülen suların bir kısmının toprak tarafından emilmesi neticesinde ortaya çıkan yüzey akışları ile emilen bu sular eğime bağlı olarak hareket ederler ve en sonunda büyük göl, nehir ya da okyanus gibi büyük bir su deposuyla ile birleşerek yeniden atmosfere doğru buharlaşır.
