Rusya ile gaz sözleşmesi uzatılmayacak mı?
Avrupa'nın, başta Polonya olmak üzere Türkiye'ye göre yarı yarıya daha düşük fiyatla doğal gaz tüketmek üzere gerçekleştirdiği devrim, kamu ve özel sektörü hareketlendirdi. Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) Başkanı Yaşar Arslan, Polonya'nın Rusya ile olan sözleşmelerini yenilememe kararı aldığını anımsatarak, Türkiye'nin de Rusya ile imzalanan doğal gaz sözleşmelerini gözden geçirmesi gerektiğini vurguladı. Bu sözleşmelerden bazılarının süresinin 2021 yılında dolacağına işaret eden Arslan, sözleşmeyi yenilememe opsiyonunun da gündeme gelebileceğini, Enerji ve Bakanlığı'nın bu kritik süreci ülke çıkarlarına uygun olarak müzakere ettiğini söyledi. Arslan, "Türkiye; gerek gaz fiyatı, gerek al ya da öde, gerekse de sözleşmeler konusunda Avrupa'nın gerçekleştirdiği gaz devrimini tekrarlayacak biçimde kamu ve özel sektörüyle pozisyon almalı. Bu yönüyle tarihi bir uğrakta bulunuyoruz" dedi. Olcay Aydilek'in haberi
Türkiye, Rusya’dan, Karadeniz’in altına döşenen ve TürkAkım adı verilen boru hattı üzerinden doğal gaz almak üzere geri sayıma başladı. Rus gazını, Türkiye ve Avrupa'ya taşıyacak TürkAkım doğal gaz boru hattı, her biri yıllık 15.75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki hattan oluşuyor.
Projeyle ilgili peş peşe açıklamalar geldi. İlk olarak TürkAkım Sözcüsü Aslı Esen konuştu. Esen, Rusya kıyısındaki tesisin yüzde 100 tamamlandığını belirterek, “Deniz hatları yüzde 100 tamamlandı. Artık Kıyıköy'deki tesis de bitmek üzere. Bütün parçalar birbirine bağlanmış durumda ve aslında doğalgaz vermeye hazır sayılırız. Yılsonu itibarıyla akışın başlaması ön görülüyor” dedi.
Ardından Gazprom bir açıklama yaptı. Açıklamada, Russkaya Kompresör İstasyonu'ndan, Türkiye'nin Trakya kıyısındaki Kıyıköy'de yer alan alım terminaline kadar uzanan iki boru hattının doğal gaz dolum işleminin tamamlandığı kaydedildi.
TÜRKİYE TARİHİ UĞRAKTA
Türkiye’nin, 2020’den itibaren Ukrayna transit hattı yerine TürkAkım üzerinden gaz almaya başlayacak olması başta gaz fiyatı olmak üzere bir dizi konunun yeniden gündeme gelmesine yol açtı. Sektörde bu durum, “tarihi bir uğrak” olarak nitelendiriliyor. Çünkü, bu kritik dönemde alınacak pozisyon ve atılacak adım, milyonlarca tüketicinin cebini ve Türk ekonomisinin geleceğini doğrudan ilgilendiriyor.
UZUN DÖNEMLİ SÖZLEŞME SANCISI
Türkiye, Rusya’dan uzun dönemli, petrol ve türevlerine bağlı formülün uygulandığı, piyasa dinamiklerine çoğu zaman kapalı üçer ay aralıklarla yeniden belirlenen bir fiyat üzerinden gaz ithal ediyor. Avrupa’da, tam tersi bir süreç yaşanıyor. Avrupa, “serbest piyasa” koşulları ve boru gazına göre fiyatı belirgin şekilde düşen LNG etkisiyle Türkiye’nin yarısına yakın bir maliyetle doğal gazı tedarik ediyor. Türkiye’de halen 1000 metreküp doğal gazın fiyatı, 270 dolar düzeyinde bulunuyor.
Avrupa Birliği (AB) hublarında (gaz ticaret merkezleri) ve ABD’deki Henry Hub’da oluşan gaz fiyatları, Türkiye ithalatçılarının maliyetinin çok altında seyrediyor. Yarı yarıya daha düşük maliyetler söz konusu.
GAZPROM DA HAREKETLİ
Rus Gazprom da boş durmuyor. Gazprom, LNG’de ortaya çıkan düşük fiyat üzerine “hub”larda rekabetçi bir boru gazı fiyatı oluşumuyla ilgili yeni bir strateji uyguluyor. Özellikle ABD kaynaklı bol ve ucuz LNG arzına karşı Avrupa doğal gaz pazarına avantaj sağlayacak rekabetçi bir hub fiyatı da oluştu.
POLONYA RUSYA İLE İPLERİ KOPARIYOR
Avrupa’da, doğal gazda serbest piyasa dinamiklerinin belirlediği fiyat devrimi, kamu ve özel sektörü hareketlendirdi. GAZBİR Başkanı Yaşar Arslan, HABERTÜRK’ün sorusu üzerine, son dönemde Polonya’da yaşanan gelişmelere işaret ederek, Polonya’nın yıllık doğal gaz tüketiminin 19 milyar metreküp düzeyinde olduğunu anımsattı. Polonya’nın, Rusya’nın en büyük doğal gaz müşterilerinden biri olduğunu kaydeden Arslan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Polonya, Gazprom ile 2022 yılında bitecek olan doğal gaz alım kontratını yenilemeyeceğini açıkladı. Bu amaçla önce Baltık Denizi altından geçen ve bir ucu Polonya’ya diğer ucu Norveç’e uzanan bir doğal gaz boru hattı yapımına başladılar. Bu hattın 2022 yılında bitmesi bekleniyor. Polonya, Rus gazına bağımlılığını azaltmak için LNG alımlarını da artırdı. Polonya, yıllık doğal gaz ihtiyacının yüzde 11’ini LNG olarak farklı ülkelerden (Katar ve ABD) temin ediyor. Ülke, bu yolla gaz maliyetlerini önemli ölçüde azalttı.”
“TÜRKİYE, BU DEVRİMİ İZLEMELİ”
Arslan, Polonya’nın Rusya ile olan gaz alım-satım sözleşmelerini yenilememe kararı aldığını anımsatarak, Türkiye’nin de Rusya ile imzalanan doğal gaz sözleşmelerini gözden geçirmesi gerektiğini söyledi. Bu sözleşmelerden bazılarının süresinin 2021 yılında dolacağına işaret eden Arslan, “Sözleşmeyi yenilememe opsiyonunun da gündeme gelebileceğini, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın bu kritik süreci ülkemiz çıkarlarına uygun olarak en iyi şekilde müzakere etmekte olduğunu memnuniyetle takip ediyoruz. Türkiye; gerek gaz fiyatı, gerek al ya da öde, gerekse de sözleşmeler konusunda Avrupa’nın gerçekleştirdiği gaz devrimini tekrarlayacak biçimde kamu ve özel sektörüyle pozisyon almalı. Bu yönüyle tarihi bir uğrakta bulunuyoruz” dedi.
Türkiye’nin, Rusya’dan Batı Hattı’ndan aldığı 8 milyar metreküplük gaza ilişkin sözleşme 2021 yılında dolacak. Bu gazın yarısını BOTAŞ, diğer yarısını da özel sektör ithal ediyor. BOTAŞ ile Gazprom arasında bu sözleşmeye ilişkin görüşmelerin devam ettiği biliniyor. Bu sözleşmenin yenilenip yenilenmeyeceğini zaman göstercek.
