Prim günü eksik olanlar nasıl emekli olabilir?
Çalışma hayatına geç giren, düzenli bir işte çalışamayan, sigortasız çalışan, işyerini kapatmak zorunda kalan kişiler yaşları ilerlemiş olduğu halde prim günleri yetersiz olduğu için normal emeklilik hakkından yararlanamıyorlar. Ancak, bu kişiler belli koşulları yerine getirdiklerinde daha düşük aylıkla emekli olabiliyorlar. 1999 yılından önce işe girmiş kişiler, 3600 prim günüyle SSK'dan emekli olabilirler. BAĞ-KUR'lular ise 5400 günle emekli olabiliyor. Uygun tarihte BAĞ-KUR'dan SSK'ya geçiş yapanlar emeklilikte avantaj elde edebiliyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, prim günü eksik kişilerin emekliliği konusunda merak edilenleri yazdı
SSK (4/a) ve BAĞ-KUR (4/b) kapsamında çalışanlar ekonomideki konjonktürel gelişmelerden yoğun bir şekilde etkileniyorlar. İşsiz kalan, uzun süre sigortasız çalışan, çeşitli nedenlerle çalışma hayatına geç giren SSK’lılar ve işyerini kapatmak zorunda kalan BAĞ-KUR’lular, emeklilik için gerekli prim gününü dolduramadıkları için normal emeklilik hakkından yararlanamıyorlar. Prim günü eksik kişilere normalden daha geç yaşta ve daha düşük aylıkla emekli olma hakkı tanınıyor. Buna “yaştan emeklilik” de deniliyor.
Eksik prim günüyle emeklilik, ilk defa hangi tarihte sigortalı olarak işe başlandığına ve çalışma statüsüne göre değişiyor.
Sigortalı olarak ilk işe giriş tarihi 8 Eylül 1999'dan önce olan erkek ve kadınlar, 3600 prim günü ve 15 yıl sigortalılık şartıyla SSK’dan emekli olabiliyorlar. Bu iki koşulun yanı sıra erkeklerde 55, kadınlarda ise 50 yaş koşulu aranıyor. Emeklilik yaşı, üç koşulun yerine getirildiği tarihe göre değişiyor. 23 Mayıs 2014 tarihine kadar üç koşulu yerine getirenlere kademeli yaş uygulanıyordu. Üç koşulu bu tarihten sonra yerine getirebilen erkekler 60, kadınlar 58 yaşında SSK’dan emekli olabiliyor. Dolayısıyla bugün itibarıyla 3600 prim günü ve 15 yıl sigortalılığı bulunan erkek 60 yaşında, kadın ise 58 yaşında SSK statüsünde emekli olmaya hak kazanır.
BAĞ-KUR’LULAR İÇİN 5400 PRİM GÜNÜ GEREKİR
8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış BAĞ-KUR’lularda normal emeklilik için kadınlarda 20 yıl (7200 gün), erkeklerde 25 yıl (9000 gün) prim ödemek gerekiyor. BAĞ-KUR’luların yaştan emekli olabilmesi için 5400 prim günü koşulu aranıyor ve kademeli emeklilik yaşı uygulanıyor.
Hangi yaşta emekli olacaklarını tespit etmek için 1 Ekim 1999 tarihi itibarıyla hem prim gününü, hem de kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşını doldurmaya kalan sürelerine bakılıyor. Söz konusu tarih itibarıyla emekliliğe kalan süre,
2-4 yıl arasında olan kadın 51, erkek 56
4-6 yıl arasında olan kadın 52, erkek 57
6-8 yıl arasında olan kadın 53, erkek 57
8-10 yıl arasında olan kadın 54, erkek 57
10 yıldan fazla olan kadın 56, erkek 58 yaşında emekli olabiliyor.
8 Eylül 1999’dan önce çalışmaya başlamış olup da bugünlerde 5400 prim gününü tamamlayabilen BAĞ-KUR’lu kadınlar 56, erkekler ise 58 yaşında emekliliğe hak kazanabiliyor.
8 EYLÜL 1999-30 NİSAN 2008 ARASINDA İŞE GİRENLER
8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayan SSK’lılar 3600 gün yerine 4500 prim günüyle ve 15 yıl yerine 25 yıl sigortalılık koşulunu yerine getirdiklerinde emekli olabilirler.
Söz konusu tarihler arasında işe girerek 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık koşulunu yerine getiren kadınlar 58, erkekler 60 yaşını doldurduklarında SSK’dan emekli olabilirler.
8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayan BAĞ-KUR’lular ise 5400 gün prim ödemiş olmak koşuluyla kadınlar 60, erkekler 62 yaşında emekli olabilir. 9000 prim gününü tamamlamış BAĞ-KUR’lular normalde kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecek iken eksik prim günüyle iki yıl daha geç emekli olabiliyorlar.
30 NİSAN 2008 TARİHİNDEN SONRA ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLAR
30 Nisan 2008 tarihinden sonra işe girenler için eksik prim günüyle emeklilikte SSK (4/a), BAG-KUR (4/b), Emekli Sandığı (4/c) ayrımı kaldırıldı. Söz konusu tarihten sonra işe girmiş olan bu üç gruptaki çalışanlar, 5400 prim gününü tamamladıklarında, normal yaştan 3 yıl geç emekli olabilecek.
5400 prim gününü 31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayan kadınlar 61, erkekler 63 yaşında emekli olacak. 5400 prim gününü tamamlama süresi uzadıkça, yaştan emeklilik her 2 yılda 1 yaş uzayacak. Ancak, emeklilik yaşı hiçbir koşulda 65’i aşamayacak.
Örneğin, ilk defa 1 Mayıs 2008’de işe başlayan 1968 doğumlu bir kadın sigortalı, hiç ara vermeden 5400 prim gününü 2023’te tamamlarsa, ondan sonra bir daha çalışmasa bile 2029 yılında 61 yaşında emekli olabilecek.
5400 prim gününü tamamladığı tarihe göre, 2008’den sonra işe başlayanların yaştan emeklilik koşulları şöyle:
ERKEK
31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayanlar 63,
1 Ocak 2036-31 Aralık 2037 tarihleri arasında tamamlayanlar 64,
1 Ocak 2038 ve sonrasında tamamlayanlar 65.
KADIN
31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayanlar 61
1 Ocak 2036-31 Aralık 2037 arasında tamamlayanlar 62,
1 Ocak 2038-31 Aralık 2039 arasında tamamlayanlar 63,
1 Ocak 2040-31 Aralık 2041 arasında tamamlayanlar 64,
1 Ocak 2042 ve sonrasında tamamlayanlar 65.
BAĞ-KUR YERİNE SSK’DAN EMEKLİLİK DAHA KOLAY
BAĞ-KUR’luların eksik prim günlerini tamamlamaları zor. 1999 öncesi ve 1999-2008 arasında işe girmiş olan BAĞ-KUR’lular 4/a’lı çalışmaya geçiş yaparlarsa, daha az prim günüyle emeklilik şansı elde edebilirler.
2008 öncesi işe başlayanların hangi statüde emekli olacağı, son 7 yıl içinde en fazla hangi statüde çalıştığına göre belirleniyor. Bu nedenle, BAĞ-KUR’lular, son 1261 günlük sürelerini 4/a’lı, yani SSK’lı olarak çalışırlarsa daha az primle SSK’dan emekli olabilirler.
SSK’lı gün sayılarını artırabilmek için askerlik, doğum gibi borçlanmalarını SSK’lı çalışırken veya SSK’lı çalışmanın ardından yapmalılar.
