ÖTV'de 1 hafta erken gelen güncelleme neleri değiştirecek?

Otomobillere uygulanan ÖTV'de beklenen güncelleme, öngörülen tarihten 1 hafta erken gerçekleşti.

Yılbaşından bu yana araç fiyatlarının yüzde 50'nin üstünde artması, uzunca bir süredir tüketici nezdinde bir ÖTV güncellemesi beklentisi yaratırken, piyasadaki otomobillerin sadece 2'si haricinde hepsinin yüzde 80 ÖTV dilimine geçmesine yol açmıştı.

Önceki günlerde açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ise, ÖTV'de değişiklik için 1 Aralık 2022 tarihini işaret etmişti.

Bakan Nebati, ÖTV'de oranların değişmeyeceğini, sadece araçların ÖTV oranlarını belirleyen otomobillerin vergisiz fiyat limitlerinin (matrah) artırılacağını bildirmişti.

İşte bu doğrultuda yapılan değişiklik kapsamında, hali hazırda yüzde 80 ÖTV diliminde yer alan birçok modelin alt dilimlere geçişinin önü açılmış oldu.

MATRAHLAR YÜZDE 53 KADAR ARTIRILDI

Yapılan değişikliğin detaylarına bakacak olursak, motor silindir hacmi 1.6 litreyi geçmeyen otomobillerde, yüzde 45 ÖTV için matrah limiti 120 bin TL'den 184 bin TL'ye yükseltildi, yani matrah yüzde 53 oranında artırıldı.

Yüzde 50 ÖTV için üst matrah sınırı yüzde 47 artırılarak 150 bin TL'den 220 bin TL'ye çıkarken, yüzde 60 ÖTV'de ise üst sınır yüzde 43 artırıldı ve 175 bin TL'den 250 bin TL'ye yükseltildi.

Yüzde 70 ÖTV diliminde ise, matrah sınırı yüzde 40 artırıldı ve 200 bin TL'den 280 bin TL'ye çıktı. Vergisiz fiyatı 280 bin TL'den yüksek olan otomobillerin ÖTV oranı ise yüzde 80 ÖTV diliminde kalacak.

FİYATLAR YÜZDE 20 DÜŞECEK

Yapılan değişikliği daha iyi anlamak için, matrah limitlerinde yapılan güncellemenin otomobil fiyatlarını nasıl etkilediğine de bakmak lazım.

23 Kasım 2022 tarihine kadar, 425 bin TL'den daha pahalı tüm otomobiller yüzde 80'lik ÖTV diliminde yer alıyordu.

Yapılan düzenleme ile, artık 594 bin TL'den daha pahalı otomobiller yüzde 80 ÖTV diliminde yer alacak ve bu fiyattan daha ucuza satılan araçların ÖTV oranları alt dilimlere geçmiş olacak.

Örneğin, bugüne kadar 430 bin TL'den satılan bir otomobil yüzde 80 ÖTV diliminde yer alırken, artık bu otomobil yüzde 50 ÖTV dilimine geçecek ve yeni fiyatı da 358 bin TL olacak. Yani bu otomobilin fiyatı yüzde 17 oranında düşerek 70 bin TL ucuzlamış olacak.

Yapılan değişikliği bazı modeller üzerinden açıklamak gerekirse, Fiat Egea sedanın 1.4 litre Easy Plus paketi, 455 bin 400 TL'lik fiyatı ile yüzde 80'lik ÖTV diliminde yer alıyordu. Bu otomobilin vergisiz fiyatı 214 bin 407 TL olduğundan, yeni düzenleme ile ÖTV oranı yüzde 50'ye düşecek. Bu da, otomobilin yeni satış fiyatının 380 bin TL olmasına yol açacak. Yani, Egea'nın söz konusu versiyonun satış fiyatı yapılan düzenleme neticesinde yüzde 20 oranında ucuzlayarak 75 bin TL kadar düşecek.

Bir başka örneğe bakmak gerekirse, Egea gibi Türkiye'de üretilen modellerden Renault Clio'nun Icon 1.0 TCe X-Tronic versiyonu 578 bin 900 TL'lik fiyat etiketi ile yüzde 80'lik ÖTV diliminde yer alıyordu. Bu otomobilin vergisiz fiyatı 272 bin 550 TL olduğundan, ÖTV oranı yüzde 70''e düşecek. Bu değişiklik de, Clio'nun söz konusu versiyonun fiyatını yüzde 6 kadar düşürecek ve 32 bin TL indirim ile 547 bin TL seviyesine çekecek.

İTHALLER DE ETKİLENDİ

ÖTV değişikliği daha çok yerli otomobilleri etkilemiş gibi görünse de, birçok ithal araç da değişiklikten etkileniyor.

Bu modellerden biri olan Volkswagen Polo'nun, Impression ve Life versiyonlarının ÖTV oranının düştüğü görülüyor. Polo'nun başlangıç versiyonu olan Impression'un ÖTV oranı yüzde 60'a düşerken, fiyatı da 524 bin TL'den 466 bin TL'ye inecek.

Life donanım paketli Polo'da ise fiyat indirimi daha sınırlı olacak. ÖTV oranı yüzde 70'lik dilime inen bu versiyonun fiyatı da, 576 bin 200 liradan 544 bin TL seviyesine düşecek.

Bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkün.

HIBRIT MODELLERİN LİMİTİ ARTIRILDI

Hibrit otomobillerin de ÖTV matrah limitleri değişti. Eskiden olduğu gibi yine elektrik motor gücü 50 kW'ı geçip, motor silindir hacmi 1.8 litreyi geçmeyen araçlarda, yüzde 45 ÖTV dilimi için matrah limiti 130 bin TL'den 228 bin TL'ye, yüzde 50 ÖTV dilimi için matrah limiti ise 210 bin TL'den 350 bin TL'ye yükseltildi.

Böylece, elektrik motoru ve motor silindir hacmi olarak bu şartları sağlayan araçlarda, eskiden 446 bin TL'nin üstünde kalanlar yüzde 80'lik ÖTV dilime geçerken, artık 743 bin TL'nin üstünde kalanlar yüzde 80 ÖTV'ye geçmiş olacak.

1 YIL İÇİNDE 2'İNCİ GÜNCELLEME

Sonuç olarak, döviz kuruna bağlı olarak otomobil fiyatlarının kısa sürede hızlı artması, en son matrah güncellemesinin Ocak ayında yapıldığı göz önüne alındığında, bir yıl içinde ikinci matrah güncellemesi yaşanmasına yol açtı.

Fakat, fiyatların yükselmeye devam etmesi halinde, bu yapılan matrah güncellemesinin de bir süre sonra güncelliğini yitirmesine ve tablonun eskiye dönmesine yol açabilir.

Böyle bir durumun yaşanmaması ve matrahların sürekli güncellemeye muhtaç hale gelmemesi adına, sektör kaynakları ÖTV sisteminde kapsamlı bir değişikliğe gidilmesi gerektiğini aktarıyor. Bu değişiklik ile ÖTV oranlarının araçlarının fiyatlarına göre değil, emisyon değerlerine, yani çevreyi ne kadar kirlettiklerine göre belirlenmesinin, yenilikçi ama pahalı teknolojilere erişimi kolaylaştıracağı ve yollardaki çevreci araç sayısını da artıracağı ifade ediliyor.

Son yapılan güncellemenin etkilerine bakıldığında, çoğunlukla A ve B segment otomobillerin değişiklikten olumlu etkilendiği, fakat yüksek motor hacmine sahip olmasına rağmen ÖTV değişikliğinden etkilenen araçlardan daha çevreci olan modellerin fiyatlarında bir değişim olmadığı düşünülürse, önümüzdeki dönemde bu konunun daha çok gündeme geleceği söylenebilir.