Ocakta bankalar mevduat faizini düşük tutunca KKM'den çözülen para doları seçti
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası Türkiye için önemli bir açmaz olacağı gözüyle bakılan Kur Korumalı Mevduatı (KKM) bitirmek için yoğun çaba sarfediyor. Bunun için bir yandan döviz kuru kontrollü yükselirken diğer yandan KKM'nin cazibesini azaltan tedbirler alınıyor. Ancak bir yandan bankaların tavrı bir yandan vatandaşın alışkanlıkları bu mücadeleyi ara sıra zorlaştırıyor. Nitekim yeni yılda ekonomi yönetimi KKM'ye son darbeyi vurmak için zorunlu karşılıkları yüzde 30'a çekti. Ancak ocak ayında bankalar KKM'den çözülen paranın mecburen TL mevduata geleceğini düşünüp faizi düşük tutunca bir kısım vatandaş döviz mevduatı tercih etti. Bunun üzerine KKM zorunlu karşılığı yeniden yüzde 25'e çekildi.
Kur Korumalı Mevduat (KKM) döviz kurunun çıldırdığı 2021'de hayatımıza girmişti. Vatandaşa kurdaki yükseliş kadar faiz ödemeyi taahhüt eden sistem başlangıçta ateşi söndürmekte başaralı olurken giderek finans piyasaları için büyük sorun olmaya başladı. Piyasaların dolarize olmasını sağlayan KKM'ye karşı yeni ekonomi yönetimi savaş açtı. Bunun için bir yandan döviz kuru kontrollü yükselirken diğer yandan KKM'nin cazibesini azaltan tedbirler alındı. Bu önlemler sonucu KKM Ağustos 2023'ten bu yana yükseldiği 3.4 trilyon liradan 1 trilyonu aşkın düşüşle 2.4 trilyon liraya indi. Hatta 2 Şubat'la biten son hafta 76 milyar dolarla haftalık bazda yüzdelik en yüksek düşüşü de gördük. Tüm bunlar KKM'nin belinin kırıldığını gösterse de burada hedeflenen Türk Lirası mevduata geçişle ilgili bazı sorunlar olduğu da gözlemlendi.
DÖVİZ MEVDUATI AZALIYOR TL MEVDUAT ARTIYORDU
Öncelikle şunu belirtelim, aynı dönemde Türk Lirası mevduat 1 trilyon 188 milyar lira arttı. Toplamda 8.8 trilyon lirayı aştı. Bu KKM'den çözülen paranın TL mevduata gittiğini gösterdi. Türkiye'nin diğer önemli sorunu olan döviz mevduatı da Ağustos 2023'ten bu yana 4.2 milyar dolar azalarak 76. 6 milyar dolara indi.
BANKALAR VATANDAŞI MECBUR SANINCA
Ancak bir yandan bankaların tavrı bir yandan vatandaşın alışkanlıkları bu mücadeleyi ara sıra zorlaştırıyor. Nitekim yeni yılda ekonomi yönetimi KKM'ye son darbeyi vurmak için zorunlu karşılıkları yüzde 30'a çekti. Ancak ocak ayında bankalar KKM'den çözülen paranın mecburen TL mevduata geleceğini düşünüp faizi her ne kadar Merkez Bankası istatistiklerinde 1 aylık faiz yüzde 43 görünse de yüzde 33-35 bandına çekince bir kısım vatandaş döviz mevduatı tercih etti. Aralıkta her yıl olduğu gibi bankalar bilanço makyajı yapmak için mevduat faizini gerçekten yüzde 50'nin üzerine çıkarmıştı. Ancak ocakta bir yandan ekonomi yönetiminin KKM politikasından kar etmek isteyen bankalara piyasadaki bol likidite de yardım edince mevduat faizi ekonomi yönetiminin istemeyeceği şekilde düştü. Bankalar kredi faizlerinin yüksekliği nedeniyle kredi iştahının olmaması nedeniyle mevduat ihtiyacının gederek azalmasını da aklımızda tutalım.
Böylece KKM'nin 243 milyar lira azaldığı ocakta TL mevduat ocağın 12'sinden itibaren 3 haftada 194 milyar lira azalarak 8 trilyon 664 milyar liraya indi. Döviz mevduatı yaklaşık 900 milyon dolar artarak 77 milyar 949 milyon dolara düştü.
HEMEN MÜDAHALE EDİLDİ
Bunun üzerine KKM zorunlu karşılığı yeniden yüzde 25'e çekildi. Yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç) için tüm vadelerde TL cinsinden tesis edilen ilave zorunlu karşılık oranının yüzde 4'ten yüzde 8'e yükseltilmesine karar verildi. Şimdi bu düzenlemenin sonucu bekleniyor.
