Ocak, Aralık'a göre daha yağışlı olabilir ama kuraklık tehlikesi bitmiyor
Habertürk Meteoroloji Mühendisi Hüseyin Öztel, Ocak ayının Aralık ayına göre daha yağışlı olacağını söyledi. Kuraklık tehlikesine dikkat çeken Öztel, "Yaşadığımız son 20 yılın en kurak sonbaharından çıktığımızı hatırlıyoruz, üzerine kurak geçen Aralık ayı, su ile ilgili kaygılarımızı ön sıralara taşıdı" dedi
Ocak ayı Türkiye'de alansal olarak kar kaplı yüzeylerin arttığı, dağların birer katı su deposuna dönüştüğü ve beyaz örtünün tüm doğaya iyi geldiği bir aydır. Fakat ülkemizde bir süredir kar yağışı bir yana, tek damla yağmur düşmeyince gözler hızla büyük şehirlerin barajlarına çevrildi. İnsan yaşadığı şehirde 'Acaba susuz kalır mıyım' endişesi pek taşımıyor, bakım-onarım işleri sırasında durdurulan akış dışında su kesintileri günlük gündemimizde yok. Henüz yok diyelim çünkü kurak geçen sonbahar su havzalarımızı yormuş vaziyette. Ayrıca toprak (İç Ege, İç Anadolu ve Güneydoğu ile lokal olarak Doğu Anadolu'da) o kadar kurumuş ki yağsa bile ardından ekilen ürünler istenen verimden çok uzak, toprak özelliklerini kaybediyor.
Bu karanlık tabloyu değiştirebilecek hava olayları ufukta görünmeye başladı fakat bu hafta değil. Bu hafta tıpkı geçen hafta yaşadığımız gibi sabahın sisli havası, gündüz güneşi ve gece ayazı bizimle olacak. Gelecek 5 günde Türkiye geneli için hava durumunda önemli bir değişiklik yok (hafta ortası kuzey kıyılarında zayıf yağışlar alabiliriz).
ARALIK'A GÖRE DAHA YAĞIŞLI OCAK AYI
7-8 Ocak'tan itibaren bir 4 gün yağışlı geçebilir, tahmin uzun vadeli olduğu için muhakkak yağışlar geliyor diyemiyoruz. Yine de yakında böyle olasılıkların baş göstermesi iyidir, dikkat ederseniz haftalarımız yağmursuz geçiyor. Aralık ayına göre daha yağışlı geçen bir Ocak ayı yaşayacağız görünüyor.
İstanbul özelinde su ile ilgili şunu hatırlamakta fayda var, şehri besleyen su havzaları yıllık ortalama yağış miktarlarına ulaşabilse bile, bereketli aylar geçirsek bile şehirde su kullanımı artıyor. Türkiye bu yıl ulaşılabilir haldeki temiz suyunun tamamını kullandığı bir yıl geçirecek. İstanbul gibi merkezlerin ihtiyacı olan su, yıllık düşen yağmurlarla (ve 100-120 kilometre mesafede yer alan su havzalarından boru ve pompalarla taşınmak sureti ile) sağlanıyor. Şehrin kullandığı su ise her hafta artıyor. 2022 yılında barajlara yaklaşık 770 milimetre yağmur düşmüş, bu miktar İstanbul için ortalamalara yakın bir miktar. Yaşadığımız son 20 yılın en kurak sonbaharından çıktığımızı hatırlıyoruz, üzerine kurak geçen Aralık ayı, su ile ilgili kaygılarımızı ön sıralara taşıdı.
KRİTİK SEVİYE
Yapılan gelecek senaryolarının hepsinde, Türkiye daha kurak bir ülke. Birleşmiş Milletlerin (BM) yaptırdığı araştırmalarda Akdeniz ülkeleri su kaynaklarıyla hep "kritik seviyede" yaşayacak. Bugün yaşadığımız durum, yağmurlar 2-3 ay kesilince su stresinin hemen belirginleştiği ve bizim kırılganlığımızı gösteren, uyarı veren bir durum. Meteorolojik olarak yağış tipinin "sağanak" denilen iri taneli ve kısa sürede yere inen formundan daha çok yaşayacağımız söz ediliyor. Yaz yağmuru gibi, büyük bir hevesle gelip kısa sürede ayrılan türde yağışlar.
Harcadığımız her litre su, yarın 30 kata kadar daha pahalıya mal olabilir. Deniz suyu arıtmanın maliyeti bugün kullandığımız sudan yaklaşık 30 kat daha yüksek. Suyu tuzdan (ve istenmeyen diğer bileşenlerden) ayırmak, yeniden içilebilir halde yoğuşturmak tahmin edilenden teknolojik bir süreç gerektirirken işlemler sırasında kullanılan enerji ile çevresel zarar yine önümüzde duruyor olacak. En azından İstanbul gibi 20 milyona yakın insanın yaşadığı bir yeri denizden arıtılan su ile besleme rüyası teknik, ekonomik ve çevresel olarak uzak görünüyor. Su arıtma elbette önemli faydalar sağlıyor ve belediyeler bu konuya değer vermeli ancak bugün günde 3.6 milyon metreküp gibi aşırı fazla su harcayan İstanbul için çareler arasında ufak bir rol üstleniyor.
Yine de yeni yıl, yeni Ocak ayı bize bereketli yağışlar getirebilir. Bizim kısa dönem flaş çözümlere değil de geleceğin suyunu kurtaracak planlara ihtiyacımız var görünüyor.
