Motorlu taşıt ticaretinde yeni dönem

Yetki belgesinin kimlere verileceği ve hangi durumlarda iptal edileceği de yine yeni yönetmelik ile belirlenmiş durumda.

Buna göre, tescilsiz motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetinde de bulunan işletmenin bu faaliyeti yürütürken satıştan kaçınması, taşıtın üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen satış fiyatının üzerinde fiyat talep etmesi, tüketiciyi aksesuar almaya veya takas yapmaya zorlaması ya da takas fiyatını piyasa fiyatının önemli ölçüde altında belirlemesi gibi tescilsiz motorlu kara taşıtına ulaşılmasını zorlaştırıcı faaliyette bulunması halinde verilen yetki belgesi iptal edilecek.

DİSTRİBÜTÖRLERE YENİ ŞARTLAR

Yeni yönetmelikte, distribütörlere de belirli şartlar getirildi. Distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak sayılacak.

Buna göre distribütörlerin;

- Yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlamak,

- Fatura tarihinden sonra taşıt fiyatında artış yapmak veya taşıtı on beş gün içinde yetkili satıcıya teslim etmemek, taşıt satışını, kendisinin veya bir başkasının mal veya hizmetini alma şartına bağlamak,

- Yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlamak haksız ticari uygulama kabul edilecek.

VERGİSİ ÖDENEN ARAÇ 15 GÜN İÇİNDE TESLİME EDİLECEK

Yetkili satıcılara getirilen yeni yükümlülükler ise şu şekilde;

- Tescilsiz motorlu kara taşıtına ilişkin vergilerin alıcı tarafından ödendiği andan itibaren taşıtın satış fiyatını arttırmamak ve alıcıya taşıt fiyatını sabitleme hakkını bildirmek,

- Alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı alıcıya teslim etmek,

- Motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde sigorta, finansman, aksesuar, yedek parça satışı, servis ve satış sonrası hizmetler gibi faaliyetler dışında ticari faaliyette bulunulamaz.

- Alıcının tescilsiz motorlu kara taşıtının satış bedelinin bir kısmını önceden ödemeyi, satıcının da bedelin kısmen veya tamamen ödenmesinden sonra taşıtı alıcıya devir ve teslim etmeyi üstlendiği sipariş usulü satışlarda yazılı olarak veya elektronik ortamda sipariş formu düzenlenir ve aynı gün alıcıya teslim edilir. Bu form düzenlenmeden alıcıdan herhangi bir ödeme veya alıcıyı borç altına sokan belge alınamaz.

- Sipariş edilen taşıtın, kırk beş günden fazla olmayacak şekilde formda belirtilen süre içinde alıcıya teslimi zorunludur. Bu süre, formun düzenlendiği veya kısmi ödemenin yapıldığı tarihlerden hangisi önce ise o tarih esas alınarak hesaplanır.

- Taşıt yedi gün içinde alıcıya teslim edilebilir duruma gelinceye kadar alıcıdan en fazla nihai satış fiyatının yüzde onu oranında kısmi ödeme veya alıcıyı borç altına sokan belge alınabilir.

- Alıcı, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin siparişi iptal edebilir. Siparişin iptal edildiğine dair bildirimin bu süre içinde satıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Mevcut donanım listesinde yer almayan özelliklerle kişiselleştirilmiş siparişler ile özel tertibatlı taşıtlar için bu hüküm uygulanmaz.

- Yetkili satıcı, sipariş iptali konusunda alıcıyı yazılı olarak bilgilendirmekle yükümlüdür. Bilgilendirmenin yapıldığına dair ispat yükü yetkili satıcıya aittir.

- Siparişin iptal edilmesi durumunda, alıcı tarafından yapılan tüm ödemeler ile alıcıyı borç altına sokan her türlü belge iptal bildiriminin yetkili satıcıya ulaştığı tarihten itibaren on gün içinde iade edilir.

İKİNCİ EL ARACA 3 AY VEYA 5 BİN KİLOMETRE GARANTİ

İkinci el motorlu kara taşıtlarının garanti kapsamları da yine yeni yönetmelik ile belirlendi.

Buna göre, model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altında olacak.

Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl veya yirmi bin kilometre olacak. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle de karşılayabilecek.

Garanti süresi veya kilometresi içinde meydana gelen arızalar azami kırk beş iş günü içinde giderilecek.

Öte yandan, garanti kapsamı dışında tutulan haller de şu şekilde yönetmelikte yer bulmuş durumda;

- Ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar.

- Taşıtın olağan kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli takımı, fren balataları ve pabuçları, diskler, contalar gibi parçalarda meydana gelen aşınma ve yıpranmalar.

- Garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi, yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin doldurulması için kullanılan maddeler, ilave edilen yağlar, soğutma sıvıları, fren sıvıları ve diğer katkı maddeleri.

- Garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar.

- Kaporta işleri, süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve farların kırılması veya çatlaması.

- Parça değişimi yapılarak veya yapılmaksızın düzenli önleyici işlemler, kontroller ve ayarlamalar.

- İkaz lambaları sistem arızası gösterdiği halde taşıtı kullanmaya devam etmenin veya bilerek veya bilmeyerek uygun olmayan yakıtın kullanılmasının sebep olduğu arızalar.

- Hatalı kullanım, kaza, hırsızlık, hırsızlık girişimi, yangın, infilak, vandallık veya doğal afetler nedeniyle hasar gören veya zayi olan parçalar.

- Taşıtın ihmal edilmesinin veya uygun olmayan bir şekilde kullanılmasının veya taşıtın gereği gibi çalışması için lüzumlu olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar.

- Bakım işlemlerinin muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen arızalar.

- Satış sonrasında taşıta yapılan herhangi bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar.

- Tescil belgesinde “Trafikten çekilerek tescil kaydı kapatılmıştır.” şerhi bulunan taşıtlar.

İLANLARDA 2025'E KADAR FİYAT KISITLAMASI

Yönetmelikte yer alan geçici maddelere göre de, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler, motosiklet, otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını ilk tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe 1/1/2025 tarihinden önce doğrudan veya dolaylı olarak yapamayacak.

İkinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlaması da 1/1/2025 tarihine kadar yapılamayacak.

Motorlu kara taşıtı kiralama faaliyetinde bulunan gerçek veya tüzel kişiler adına en az altı ay süreyle tescilli olan taşıtların bu gerçek veya tüzel kişilerce satışı yeni yönetmeliğin dışında tutuldu.

Ayrıca, işletmeler arasında gerçekleştirilen satışlar ile yetkili satıcılar arasında gerçekleştirilen tescilsiz motorlu kara taşıtı satışları bu yönetmeliğin kapsamı dışında olacak.

Yeni yönetmelik işletmeler için yayım tarihinde yürürlüğe girerken, gerçek veya tüzel kişiler için ise 1 ay sonra yürürlüğe girecek.