Konveksiyonel yağış nedir, nasıl oluşur? Konveksiyonel (Yükselim) yağışları Türkiye'de ve dünyada nerelerde görülür?
Gökyüzünde bulutlar vasıtasıyla yeryüzüne düşen su damlacıkları olarak ifade edilen yağışlar; su buharının yükselmesi ve bu yükselen su bu buharının yoğuşarak katı ya da sıvı bir form almasıyla meydana gelmektedir. Meteorolojik ifadeyle hidrometeor olarak da tabir edilen yağışlar, ısı farklılıklarına bağlı olarak yağmur, kar, dolu ya da kırağı gibi farklı şekillerde de kendisini gösterebilmektedir. Tüm bunlara ek olarak yağışlar, oluşumlarına göre de farklı türlere ayrılmaktadır. İşte, bu türlerden bir tanesi olan konveksiyonel yağış nedir ve nasıl oluşur? Konveksiyonel yağışlar en fazla hangi iklim tipinde görülür? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Konveksiyonel yağış; ısınan nemli havanın yükselmesi neticesinde meydana geldiği için yükselim yağışlar olarak da isimlendirilmektedir. Peki, yükselim yağışları Türkiye’de nerelerde görülür? Yükselim yağışları hangi mevsimde görülür? İşte, tüm detaylar…
Konveksiyonel Yağış Nedir?
Konveksiyonel yağış nedir sorusuna yanıt aramadan önce genel olarak yağışların nasıl oluştuğundan bahsetmek yerinde olacaktır. Bir yağışın ortaya çıkabilmesi için havada, su buharı yani nemin varlığı en temel etkendir. Ortamda hazır halde bulunan bu nem ise soğuma, yoğunlaşma ve bulunduğu alana yeni bir bulut girmesi neticesinde yağışa dönüşmektedir.
Bugünkü yazımızın konusu olan konveksiyonel yağışlar da ısınan havanın yükselmesi ve bu yüksekliğe bağlı olarak soğuması neticesinde oluşmaktadır. Bu bilgiden hareketle konveksiyonel ya da yükselim yağışları, ısınan havanın yükselmesi ve soğuması neticesinde oluşan yağışlar olarak tarif edilebilmektedir.
Konveksiyonel Yağış Nasıl Oluşur?
Konseksiyonel yağışlar, güneşin yeryüzünü ısıtması neticesinde meydana gelmektedir. Güneşin etkisiyle ısınan bu hava hafifleyerek yükselir ve yükseldikçe soğuyarak mevcut sıcaklığını kaybeder. Sıcaklığını kaybeden havanın içinde mutlak nemin azalması ve bağıl nemin artması ise havanın neme doygun bir hale gelmesine olanak sağlamaktadır. Havada bulunan bu aşamalardan geçtiği için neme doyan su buharları da kısa süre içinde su damlacıklarına dönüşerek, yeryüzüne dökülürler.
Özellikler yeryüzünde su kaynakları ve tarımsal faaliyet açısından oldukça önemli olan konveksiyonel yağışlar, kısa süreli ve sağanak olarak kendisini göstermesiyle bilinmektedir. Bunun yanında kurak bir bölgede konveksiyonel yağışların meydana gelmesi ise kuru olan toprağın nemlenmesine de imkân tanımaktadır.
Konveksiyonel Yağışlar En Fazla Hangi İklim Tipinde Görülür?
Yükselim yağışları nerede görülür sorusuna verilecek cevap, yükselim yağışları ekvatoral iklimin hâkim olduğu coğrafyalarda sıklıkla görülmektedir olacaktır. Sıcak ve nemli olan bölgelerde daha sık rastladığımız bir yağış çeşidi olan yükselim yağışları, Ekvatoral iklimin hâkim olduğu bölgelerde yıllık sıcaklıkların yüksek olması sebebiyle sıklıkla gözlemlenmektedir. Güneşin de etkisiyle ısınan hava bu bölgelerde hızlıca yükselmekte, soğumakta ve buna bağlı olarak neme doymakta ve yılın her döneminde yer yüzüne yüksek miktarlarda konveksiyonel yağış bırakmaktadır. Yıllık sıcaklık ortalamasının yaklaşık olarak 25 santigrat derece civarında olduğu bu bölgelerde yıllık yağış miktarı ise 2000 mm’nin üzerine çıkmaktadır. Tüm bunlara ek olarak Ekvatoral bölgede yılın her dönemi yeşil olan sık orman örtüsü de varlığını yükselim yağışlarına borçludur.
Konveksiyonel Yağışlar Türkiye’de Nerelerde Görülür?
Türkiye sahip olduğu iklim şartları sebebiyle konveksiyonel ya da bir diğer ifadeyle yükselim yağışlarının sıklıkla gözlemlendiği ülkeler arasında yer almaktadır. Özellikle İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaz aylarında yükselen sıcak hava kütleleri bu yağış türüne sebep olmaktadır. Özellikle bu bölgede kış ve yaz mevsimin başlangıcında görülen konveksiyonel yağışlar, çoğunlukla öğleden sonraları yağmaları sebebiyle “Kırikindi Yağışları” olarak da adlandırılmaktadır.
