Hükümet kararlı, halk tepkili: Almanya'da ısıtmada 'devrim' mümkün mü?
Almanya'da Bakanlar Kurulu, 2024 yılından itibaren petrol ve gazla çalışan ısıtma sistemlerinin çoğunun yasaklanmasını öngören tasarıyı Nisan ayında onayladı. Bununla fosil yakıtla çalışan ısıtma sistemlerine alternatif olarak yenilenebilir elektrikle çalışan ısı pompaları, bölgesel ısıtma, elektrikli ısıtma veya güneş enerjisi sistemleri kullanılabilmesi planlanıyor. Ancak masraf, işgücü eksikliği gibi sorunlar Almanların tepkisine yol açıyor. Tüm bu tepkilere rağmen ısıtma sistemlerinde bir devrim mümkün mü?
Alman Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanlığı Nisan ayında, sera gazı emisyonlarının azaltılması için hazırlanan Bina Enerjisi Yasası'nda yapılan ikinci değişikliğe Bakanlar Kurulu'nun onay verdiğini açıkladı.
Söz konusu değişikliğin 2028'e kadar yılda yaklaşık 9,16 milyar euroya mal olması beklenirken, tasarı ile fosil yakıtla çalışan ısıtma sistemlerine alternatif olarak yenilenebilir elektrikle çalışan ısı pompaları, bölgesel ısıtma, elektrikli ısıtma veya güneş enerjisi sistemleri kullanılabilmesi planlanıyor.
ISI POMPASI NEDİR, NASIL KULLANILIR? Isı pompaları mevsime bağlı olarak evinizi hem ısıtır hem de soğutur. Bunu yapmak için metan gazı yerine elektrik kullanarak zararlı sera gazı emisyonlarını ve halk sağlığı ve güvenliği endişelerini azaltırlar. Isı pompaları, ısıyı bir yerden başka bir yere taşıyarak - isterseniz pompalayarak - çalışır. Aslında klimaların yaptığı da benzer: Isıyı evinizden dışarı pompalar ve soğuk havayı içeri çekerler. Eğer dışarıda bir klimanın yakınında durursanız, ısının dışarı itildiğini hissedebilirsiniz. Bir ısı pompası yazın aynı görevi yerine getirebilir, ancak kışın süreci tersine çevirme ve ısıyı dışarıdan evinize çekme özelliğine de sahiptir. Toprak kaynaklı ısı pompaları olarak adlandırılan bazı ısı pompaları, ısıyı çekmek veya boşaltmak için bir yer olarak bir evin dışındaki zemini kullanır.
Plan çevre için önemli olsa da hane halkı, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla çalışan ısıtma sistemleri kurmaya zorlayan yeşil politikayı 'ısı çekici' olarak adlandırıyor ve karşı çıkıyor. Peki Almanya’da halkın tepkisi hükümetin yeşil politikalarına geri adım attırır mı?
Yerel basın tarafından ‘ısı çekici’ hükümet tarafından ise ‘ısıtmada devrim’ olarak adlandırılan bu yasa, Almanya'nın bugüne kadar ürettiği en radikal kararlardan biri olarak görülüyor.
Bakanlar bunun ülkenin 2045 yılına kadar karbon nötr olma planı için çok önemli olduğunu söylüyor. Ancak tasarı, çok ciddi bir halk tepkisini de peşinden getirdi. Almanlar, gaz ya da petrolle çalışan yöntemden çevreci yönteme geçişin muazzam maliyetinden endişe duyuyor.
Financial Times’a konuşan Konut Mülkiyeti Derneği'nden Petra Uertz, "İnsanlar öfkeli ve kızgın. Bunun neden bu kadar çabuk gerçekleşmesi gerektiğini anlayamıyorlar” diyerek Alman halkının tepkisini anlatıyor.
Königswinter'de yaşayan Maike Biert 30 yıllık gaz kazanını bir ısı pompasıyla değiştirme fikrini düşündüğünü ancak 25.000 ila 30.000 Euro arasında değişen fiyat etiketi onu caydırdığını belirtiyor.
7-8 yıl içinde ev kredisini ödemeyi ve çocuklarının eğitimi için daha fazla paraya sahip olmayı dört gözle beklerken, başka bir büyük kredi alma fikrinden çekindiğini ifadde eden Biert, "Bizim gibi ailelerden çok fazla şey istiyorlar" diyor.
SCHOLZ’UN ‘SAVAŞTAN BÜYÜK KRİZİ’
Tartışmalar, zor bir dönemde Almanya’nın başına gelen Başbakan Olaf Scholz hükümetini göreve gelmesinden bu yana yaşadığı en büyük krize sürükledi.
Scholz'un koalisyonundaki üç partiden biri olan liberal Hür Demokrat Parti (FDP), tasarının hala üzerinde çalışılması gerektiğini söyleyerek süreci erteledi. Milletvekillerinin yaz tatili öncesi yasayı geçirme planı da böylelikle altüst oldu. Tasarının ana sponsoru olan Yeşil Ekonomi Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Robert Habeck, FDP'yi ‘sözünü tutmamakla’ suçluyor. Ancak FDP kamuoyunun kendi tarafında olduğuna inanıyor.
Bu hafta Die Zeit gazetesi için yapılan bir anket ise, katılımcıların yüzde 70'inin tasarının geri çekilmesini istediğini ortaya koydu. FDP milletvekili olan Marie-Agnes Strack-Zimmermann "Bu yasa 66 milyon Almanı etkiliyor ve muazzam bir huzursuzluk var. Ne olursa olsun bunu belirli bir tarihe bağlamamalıyız, öncelikle değiştirilmesi gereken şeyler var" diye konuştu.
Bu tedirginlik Yeşiller'in oy oranına da yansıdı. Bu ayın başlarında Bremen eyaletinde yapılan bölgesel seçimlerde Yeşiller'in oy oranı 5 puan geriledi.
Almanya'da binaların ısıtılma şeklinin değişmesi gerektiği konusunda bir fikir birliği var. Almanya'daki konut stokunun yaklaşık yüzde 75'i fosil yakıtlarla ısıtılıyor ve tüm kazanların yaklaşık yüzde 40'ı 20 yaşın üzerinde. Yine de hükümetin iklim planları kapsamında, binalardan kaynaklanan CO2 emisyonlarının şu anda yılda yaklaşık 112 milyon tondan 2030 yılına kadar yılda 67 milyon tona düşmesi bekleniyor. Bakanlara göre böylesine keskin bir düşüş ancak gaz kazanlarının ısı pompaları gibi yenilenebilir sistemlerle değiştirilmesi halinde sağlanabilir.
Üst düzey bir yetkili, "Bunu insanlara eğlence olsun diye değil, gerçekler bizi buna zorladığı için dayatıyoruz" dedi.
Bakanlar, ısı pompası kurulum masraflarının yüzde 30'unun hükümet tarafından karşılanarak cömert hibeler sağlanacağını söylüyor. Ancak enerji danışmanları için yakın zamanda yapılan bir anket, Alman makamlarının ısıtma ve yenileme projeleri için bir hibe başvurusunu işleme koymasının ortalama 125 gün sürdüğünü ortaya koydu.
ISITMA DEVRİMİ NE KADAR MÜMKÜN?
Hükümetin planladığı ‘Wärmewende’ veya bir başka deyişle ‘ısıtma devrimi’ni uygulamak için ülkede yeterli sayıda tesisatçı olmadığı ve mevcut olanların da yapacak çok fazla işi olduğu konusunda büyük endişeler de işin farklı bir boyutu olarak öne çıkıyor.
Konuya ilişkin bir kaynak, "Esnafın şu anda 20 haftalık bir sipariş birikimi var. Yani bir işi şimdi alsanız bile, Ocak 2024'e kadar bitiremeyebilirsiniz” diyor. Bu noktada da Almanya’daki nitelikli işçi ihtiyacı bir kez daha öne çıkıyor.
GÖÇ YASASI VE İŞÇİ İHTİYACI BİR KEZ DAHA GÜNDEMDE
Almanya’nın resmi sitesinde yer alan verilere göre ülkede yaklaşık 60 bin tesisatçı açığı olduğu tahmin ediliyor. Yakın zamanda tamamlanması planlanan Nitelikli Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası ile AB dışı ülkelerden gelen göçmenlerin çalışmak için Almanya’ya gelebilmelerine daha fazla olanak sağlaması ve tesisatçı açığının bununla bir nebze rahatlaması planlanıyor.
Isı pompalarının Almanya'nın elektrik şebekesine getireceği yük başta olmak üzere başka sorunlar da var. Bu ayın başlarında, Avrupa'nın borsaya kayıtlı en büyük ev sahibi olan Vonovia, elektrik arzındaki yetersizlik nedeniyle yeni kurduğu 70 kadar ısı pompasını şebekeye bağlayamadığını söyledi. AfD milletvekili Marc Bernhard Çarşamba günü Federal Meclis'te konuyla ilgili bir tartışma sırasında "Bu ‘ısıtma devrimi’ uygulanabilir değil. Yeterli sayıda kalifiye işçimiz yok, yeterli elektriğimiz yok ve insanların bu çılgınlık için ödeyecek yeterli parası yok” diye konuştu.
Krusche, "Politika oluşturma güven vermeli, korku ve belirsizlik tohumları ekmemeli" dedi. "Bu yasa cevapladığından daha fazla soru ortaya çıkarıyor."
ALMANYA’YI HOLLANDA VE BELÇİKA TAKİP EDECEK
Almanya’nın bu radikal kararı ülkede tepkiye yol açsa da yeşile dönüş konusunda onu takip eden ülkeler de var.
2026 yılından itibaren Hollanda'da da bozulan tüm merkezi ısıtma kazanlarının bir ısı pompası ile değiştirilmesi gerektiği açıklandı.
The Brussel Times’a konuşan Hasselt Üniversitesi Sürdürülebilirlik Koordinatörü Griet Verbeeck VRT'ye yaptığı açıklamada, "Flaman Bölgesi'nin de gelecekte benzer bir kalorifer kazanı yasağı getirmesini bekleyebiliriz" dedi. Bölge, 2025 yılından itibaren yeni inşa edilen evlerin doğalgaz şebekesine bağlanmasını yasaklamayı planlıyor.
Verbeeck, "Hollanda ve Almanya'nın gelecekteki yasağı şimdiden duyurması iyi bir şey" dedi.
Het Nieuwsblad'ın haberine göre bir başka çözüm de hibrid ısı pompaları olabilir yani klasik bir ısı pompası ile özellikle soğuk günlerde kullanılabilecek küçük bir gaz kazanının kombinasyonu.
Verbeeck, yine de ısı pompaları için, yaklaşan büyük geçiş için yeterli sayıda olup olmadıkları sorusu gibi bazı engeller olduğunu söyledi ve "Şu anda, inşaattaki diğer birçok malzemede olduğu gibi, biraz gecikme yaşıyoruz. Ancak bu durum zamanla kendiliğinden düzelecektir” diye ekledi.
Peki Alman halkının kızdığı maliyet? Verbeeck bir ısı pompasının maliyeti 6.000 ila 20.000 Euro arasında olduğunu ve maliyete kurulum maliyetleri ile binanın zorunlu yalıtımının dahil olmadığını belirtse de ekliyor “Ancak uzun vadede finansal olarak buna değer”
* Haberin görseli iStock, Shutterstock ve Associated Press'ten servis edilmiştir.
