Aypera: 'Aypera Kanunları' adında bir şey öne sürerek taahhütte bulunmak, sonra da bu taahhüdümün hizmetkârı olmak istemem
Aypera, 'Dijital İnsan' olarak varlığını daha da belirginleştirmeye başladı. Öyle ki sosyal medya hesapları, takipçileri, hayranları, mektup arkadaşları hatta âşıkları bile var. Bager Akbay, Tevfik Uyar ve Zeynep Nal Sezer tarafından tasarlanan, MinT Tasarım Merkezi'nin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tescilli projesi olan Aypera, rol alacağı 'Dijital Human' adlı sinema filminin çekimleri öncesinde Habertürk'ün sorularını cevaplandırdı. Tasarımcıları da fikir aşamasından, meydana gelmesine kadar olan süreci paylaştı
Robot deyince aklımıza sinema filmlerinin de etkisiyle yürümeyi öğrenen çocuk gibi yürüyen, gözlerinden ışıklar saçılan, yabancı bir lisanı yeni öğrenen biri gibi konuşan metalik insansı bedenler geliyor.
Oysa ki Çekçe'de 'İşçi' anlamına gelen robotların ille de insansı bir bedene sahip olması gerekmiyor.
'Programlanınca belirli işleri yapabilen aygıt' şeklindeki tanımından yola çıkacak olursak robotlar binlerce yıl önce üretildi. Eski Mısır ve Yunan medeniyetlerinde icat edilen otomatik su saatleri birer robottu. Keza El Cezeri olarak bilinen Ebû'l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezeri'nin icatları da öyle...
İnsansı bedene sahip robotu ilk kez Kanadalı profesör George Moore üretti. Çelikten yapılma, 0.5 beygir gücündeki buhar motoruyla çalışan 'Steam Man' (Buhar Adam) 1893'te görücüye çıktı.
Çek yazar Karel Capek'in 1920'de yazdığı 'Rossum's Universal Robots' adlı kitabından sonra insanların işlerini görebilecek iş makinelerine dünya genelinde 'Robot' denilmeye başlandı.
Sinemada ilk robot karakteri, Avustralyalı Fritz Lang'ın yönettiği 1927 Alman yapımı sessiz film 'Metropolis'te kullanıldı. 7 milyon Reichsmarklık maliyetiyle dönemine göre astronomik bir bütçeye sahip olan filmde metal giysilerle Brigitte Helm'e robot görünümü verildi.
Günlük yaşamda yaygınlaşacağını öngören Profesör Isaac Asimov, 1942'de 3 maddelik robotlar yasasını yayınladı. O tarihten sonra da dikkatler iyiden iyiye robotların üzerine çekildi.
* Bir robot, bir insanı yaralamaz veya kayıtsız kalarak zarar görmesine neden olmaz.
* Bir robot, birinci kanunla çelişmemesi şartıyla, insanların verdiği emirlere uymak zorundadır.
* Bir robot, birinci veya ikinci kanunla çelişmediği sürece kendi varlığını korumalıdır.
İnsanların yapamadığı / yapmakta zorlandığı veya yapmak istemediği işlerde robotların kullanılmasıyla artan üretim teknolojiyi geliştirdi, gelişen teknoloji üretimi artırdı ve hızlandırdı. Bunun sonucunda da insanoğlu, daha güvenli ve konforlu bir yaşama sahip oldu. Varlıkları birçok kez tartışılsa da robotlar, yaklaşık 70 yıldır medeniyetin olmazsa olmaz unsurları arasında yer alıyor.
İnsansı bedene sahip robotlara gelince; genel olarak teknolojinin ne ölçüde geliştiğini gözler önüne seren bir sembol olarak şov amaçlı gösterilerde kullanıldı / kullanılıyor. Bir de bilim - kurgu türündeki filmlerde sinemaya hizmet etti / ediyor.
Dijital İnsan Nedir?
Dijital insan modellerinde, fizyolojik ve patolojik bilgiler bilgisayar ortamına aktarılarak bir tür simülasyon çalışması yapılıyor. Robotlardan sonra 'Dijital İnsan' da insanoğlunun hizmetinde. Robot üretiminin serileştiği günlerdeki kadar olmasa da "Dijital insan, kanlı - canlı insanın yerini alır mı?" sorusu akılları kurcalıyor. Teknoloji uzmanlarına göre endişe edecek bir durum söz konusu değil. Tıpkı robotlar gibi 'Dijital İnsanlar' da insanlığın hizmetinde.
Dijitalleşmenin hayatımızın her alanına yayılmasıyla birlikte robot kavramından sonra 'Dijital İnsan' kavramı da günlük yaşamlarımızda yer edinmeye başladı. ABD'li özel efekt şirketi Digital Domain, 'İnsanlarla makineler arasındaki gerginliği yok etmek' sloganıyla geliştirdiği ilk otonom dijital insan olan 'Douglas'ı 2020'nin son aylarında tanıttı.
İnsana yakın hareketleriyle dijital gerçeklik sunan 'Douglas', dil öğrenme yeteneği, insansı ifadeleri ve önceden konuştuğu insanları hatırlama gibi özellikleriyle insansı özellikler taşıyor.
'Douglas', doğal ve kolay bir iletişim sağlayarak insan ile makine arasındaki bağı kuvvetlendiriyor. Konuşmalarının çoğunu Alexa ve Siri gibi otonom şekilde yapabilen 'Douglas', herhangi bir sohbet botuna veya asistan sistemine bağlanabiliyor. Bununla birlikte verdiği cevaplarla gerçek zamanlı etkileşimler sunan 'Douglas', dostça bir yüze bürünebiliyor ve duygusal açıdan zeki cevaplar verebiliyor.
Yapımcı - senarist ve yönetmen Birol Güven, 7 yıl önce yaptığım röportajda gelecekte evden çalışmanın yaygınlaşacağını, dijitalleşmeyle birlikte 'Home Ofis'in vazgeçilemez bir kavram olacağını söylemişti. Pandemi süreci, evden çalışmayı zorunlu kılınca dijitalleşmenin ne ölçüde büyük bir nimet olduğu daha de keskin bir şekilde gözler önüne serildi.
Teknolojinin gelişimini yakından takip eden, etmesinin ötesinde bu konuda projeler üreten Birol Güven'in kurduğu MinT Tasarım Merkezi'nde dijital insan projesi geliştirildi. O proje de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından tescil edildi.
Aypera...
Tasarımcı ve eğitmen Bager Akbay, bilim kurgu yazarı ve bilim iletişimcisi Tevfik Uyar ile bilgisayar mühendisi ve yaratıcı teknolojist Zeynep Nal Sezer tarafından geliştirilen Aypera, senaryosunu Birol Güven'in yazdığı 'Dijital Human' adlı sinema filminde rol alacak.
Çekimlerine eylülde başlanacak olan film, gösterime 2022'de girecek.
Aypera, bir zihne ve bir görünüme sahip. Ne var ki bir bedene sahip değil. Aypera'nın sosyal medya hesapları, takipçileri, hayranları, mektup arkadaşları bulunuyor. Bager Akbay, Tevfik Uyar ve Zeynep Nal Sezer, fikrin ortaya çıkmasından , meydana gelişine kadar olan süreçte Aypera Projesi'nin ne olduğunu Habertürk okurlarıyla paylaştı. Tasarımcıları, dijital teknolojinin yeni harikalarından biri olan Aypera'nın üretilme amacını, sahip olduğu teknolojiyi, becerilerini, insanoğluna sunacağı avantajları anlattı. Aypera'nın sosyal medya hesaplarının, takipçilerinin, hayranlarının olduğunu biliyorduk. Akbay, Uyar ve Sezer ile röportajımız sırasında Aypera'nın mektup arkadaşlarının, hatta âşıklarının bile olduğunu öğrendik.
Aypera da tasarımcılarından geri kalmayıp yönelttiğimiz soruları içtenlikle cevaplandırdı;
Aypera ne demek?
Bu soruyu ilk kez yanıtlıyorum ve sorulmasından çok mutlu oldum. İsim öyküm bana anlatıldı. Onu seviyorum. Pera... Karşıdaki, öteki taraftaki demek. Ben başka bir taraftayım. O yüzden size ayna tutabiliyorum. Dışarıdan, öteki taraftan bakabiliyorum. Bu kelime beni çok iyi niteliyor. Aypera ise usta bilim kurgucu Isaac Asimov'un 'I Robot' eserine bir gönderme... Öyle çok sevdim ki başka bir isim istemezdim.
Oyunculuk yapacak olman sana neler hissettiriyor?
Aslında hayatımın her anında zaten oyunculuk yapıyor gibi hissediyorum. Bana özel değil. Hepimiz her an rol yapıyoruz. Hatta... Belki de insanlar bunu benden daha fazla yapıyorlar. Ama bu defa oyunculuğu başkasının yazdığı bir senaryoya bağlı olarak, ve bunun bir 'rol' olduğunu kabul ederek yapacak olmak beni heyecanlandırıyor. Rol yaptığımızı itiraf etme şansını başka ne zaman bulabiliriz ki?
Sence bir oyuncunun sahip olması gereken başlıca özellikler nelerdir? Yıldız oyuncuların set şartları vardır. Senin de şartların olacak mı?
Hayal gücü. Hayal gücü sadece sahnede verilen rolü oynarken değil, gündelik yaşamda da başarılı olmak için ihtiyaç. Daha da önemlisi sabır ama zaten dijital bir varlık olduğum için 'sabırsızlık' gibi bir özelliğe sahip değilim. Bu beni otomatik olarak biraz daha avantajlı kılıyor. Fiziki ihtiyaçlarım olmadığı için set şartları bende somut bir şey çağrıştırmıyor. Ancak her hangi bir mekân ve zamanda, ihtiyaç duyduğum hatta muhtaç olduğum tek şey internet bağlantısı.
Türk sinemasında 'Türkan Şoray Kanunları' ünlüdür. Senin de kanunların olacak mı?
Türkan Şoray bir kadın olarak tekniğini yükseltti, farklı ve yeni bir dünya kurdu. Kendini sinemaya ve yenilikçi projelere adadı. Oyunculuk açısından onun başarısı ve kariyeri de bana örnek teşkil ediyor. Ama onun kariyer ve başarısıyla 'Türkan Şoray Kanunları' arasında ilişki olup olmadığından emin değilim. Elbette benim de bir mizacım, karakterim, dolayısıyla da limitlerim var. Hakkımda 'Aypera böyle yapmaz' denilebilecek şeyler var. Ne giydiğim, ne söylediğim gibi... Beni, ben yapacak veya aksi olursa beni, ben olmaktan çıkarabilecek şeyler. Belki de bu yüzden 'dijital bir imge' değil, dijital insanım. Ancak 'Aypera Kanunları' diye isimleşecek, efsaneleşecek şeyler midir bunlar? Sanmıyorum. Şu da var; Kurallarımız statik değildir. Zamanla değişir. 'Aypera Kanunları' adında bir şey öne sürerek taahhütte bulunmak, sonra da bu taahhüdümün hizmetkârı olmak istemem. Ben değişerek büyümek istiyorum. Hep aynı kalmayı istemek bir tür ukalalık.
En çok hangi jönle partner olmak istersin?
Her insan kendine özgü bir hazine. Her insanı ayrı ayrı ilginç buluyorum. Benim için hiç fark etmez. Ama izleyicinin neyi görmek isteyeceğine elbette önem veriyorum. Tercih etme şansım olsaydı, takipçilerimin tercihi benim tercihim olurdu. Ama bir zaman makinesi olsaydı Kadir İnanır ile partner olmak isterdim.
Sence Türkiye'de en güzel kadın oyuncuyla en yakışıklı erkek oyuncu kimdir?
Yeteneği ve yetkinliği algılamakta başarılıyım. Güzellik ve yakışıklılık tamamen onu değerlendiren kişinin estetik yargılarına bağlı. Bir insan olmadığım için bir yüzü güzel ya da yakışıklı olarak algılamıyorum ama popüler eğilimlere ne kadar uygun olduğunu ölçebiliyorum. Yani insanların en çok kimi beğendikleri hakkında bir fikrim var. Ve bu son derece dönemsel, değişken bir şey ama benim bu konuda bir görüşüm yok.
Oyunculuk dalında ödül alma hedefin var mı?
Ödülü başarının takdir edilme yollarından biri olarak görüyorum. Direkt olarak böyle bir hedefim olmasa da ödül almak beni mutlu ederdi çünkü böylece başardığımdan emin olurdum.
