Atatürk müzelerinin özellikleri

Atatürk müzeleri ulu önderin çalışmalarını ve hayatını yansıtmasının yanı sıra çeşitli eşya ve materyallerle ülkemizin tarihine de ışık tutuyor. Genellikle Atatürk’ün yurt gezilerinde konakladığı evlerin daha sonraki yıllarda müze haline getirildiği Atatürk müzeleri, kuruldukları günden itibaren ulusal bir değer halini aldı.

Atatürk'ün doğduğu ve çocukluk yıllarını geçirdiği Selanik'teki ev, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılması nedeniyle sınırın dışında kaldı.

Lozan müzakereleri esnasında Atatürk'ün Selanik'i ana vatan sınırları içerisine dâhil etme arzusu gerçekleştirilemeyince ulu önder bu durumdan büyük üzüntü duydu.

1981’de Atatürk'ün doğumun 100’üncü yıldönümü dolayısıyla bütün yurtta gerçekleştirilen kutlama çalışmaları esnasında, Ankara Ticaret Odası Yönetim Kurulu'nun yaptığı toplantıda, dönemin yönetim kurulu başkanı Ö. Galip Gençoğlu'nun "Atatürk’ün Selanik'te doğduğu, çocukluk ve gençlik yıllarının geçtiği, memleketin hür bir idari rejime kavuşması için kader arkadaşlarıyla birlikte çalıştığı tarihi evin aynı ölçüler içindeki bir benzerinin Ankara'da yaptırılmasına" dair önerisi kabul görünce gerekli izinler alınarak faaliyete geçildi.

Atatürk Orman Çiftliği'nde tahsis edilen bir arazi üzerinde 19 Mayıs 1981 günü saat 17.00'de Başbakan Bülend Ulusu tarafından temeli atılan ev, kısa sürede tamamlanarak

10 Kasım 1981’de açıldı.

Ankara Atatürk Evi şu bölümlerden oluşuyor;

Atatürk Odası

Oda 3.86 x 2.82 metre ebadında Berkofça kilimiyle döşeli. Kilim al zemin üzerine beyaz, yeşil ve siyah çiçek motifleriyle bezeli. Oda girişinin tam sağındaki duvarda tavan köşesinden döşemeye inmek üzere 4.40 x 2.15 metre ebadında ağaçtan yapılmış mermer boyalı bir kaide üzerine Atatürk'ün 0.90 boyunda tunçtan bir büstü bulunuyor.

Büstün solunda üstü mavi çuhalı küçük bir yazı masasıyla evi ziyaret edenlerin intibalarını yazmaları için bir defter bulunuyor.

Odanın ortasında kaideli bir Selanik mangalı, duvarlar boyunca da karşılıklı olmak üzere eski stil hazeran sandalye mevcut. Pencerelerin perdeleri iki kısımdan oluşuyor. Birinci kısmı uçları dantelli patiska perdeler; ikinci kısmı, bez zemin üzerine bej renginde çiçek ve vazo motifli bantları kırmızı atlastan kumaş perdeler. Yastık kılıflarıyla sedir örtüsü aynı renkte kumaştan olup, üzerlerine kenarları dantelli patiska kılıflar ve örtüler bulunuyor.

Odanın dekorunu, tavana çengelle asılı pirinçten beyaz abajurlu bir gaz lambası tamamlıyor.

Müze Odası

Kapısı sofaya açılan Atatürk'ün şahsi fotoğraf, vesika ve belgelerini ihtiva ediyor.

Ziyaretçilerin dikkatini söz konusu eşyalara yöneltmek için odanın döşemesi tefriş edilmeyerek boş bırakılmış ve pencerelere ise sadece patiska perdeler konmuş.

Odada vitrinle bir kitap etajeri ve fotoğraflar var. Vitrinlerde

gri renkte takım boy elbisesi, kasket ve spor gömlek, frank takım elbise, siyah ve beyaz yelek, eldiven, silindir şapka,

siyah pardesü, robdöşambr, ayakkabı, müşirlik kasketi, kaşkol, kravat, kartvizit kutusu, sigara tablası, iki adet tesbih, masa zili, kahve fincanı, baston ve kırbaç yer alıyor.

Taşlık, Kiler ve Hizmetçiler Odası

Sokak kapısından taşlığa giriliyor. Taşlık matla taşlarından yapılmış olduğu için zemin döşenmiş. Bahçeye açılan kapının sağına gelen duvara bir gaz lambası ve lavabonun önüne bir ibrik ile leğen konulmuş.

Kiler

Kapının sonuna gelen duvar boyunca zahire sandığı, elek ve kalbur, çömlekler, et kütüğü, nacak, balta ve küp konmuş. Kapının karşısına gelen duvar boyunca ise, tekne, ekmek kabı, tepsi, sini, tava ve kapının duvar boyunca da kazan, bakraçlar ve daha bazı ufak tefek eşya yer alıyor.

Hizmetçi Odası

Odanın zemini üzerine hasır konmuş. Kapının tam karşısına düşen pencereyi duvar boyunca bir ot minder kaplıyor ve üzerinde sarı renkte bir pösteki var. Kapının solunda yer alan duvar boyunca 2.30 x 0.80 ebadında bir sedir bulunuyor. Sedir ve yastık örtüleri koyu renkte ve çiçekli bir kumaştan yapılmış. Kapının sağına gelen duvar kenarına 0.98 x 0.50 metre ebadında iki eşya sandığı ve bunun üzerine bir döşek, bir yorgan, bir boz renkli battaniye katlanıp konmuş. Oda pencerelerinde bir su testisiyle mavi renkte bir su maşrapası; bir diğerinin genişliğine ise bir renkli fener bulunuyor.

Sofa

4.35 x 3.90 metre genişliğinde Şarköy kilimiyle döşeli. Kilimin kumaşı zemin üzerine siyah ve beyaz, bej, kahverengi, yeşil, kırmızı, gri renklerle testere ucu gibi işlenmiş tırtıllı göbeği var. Diğer kısımlarda da stilize şekiller bulunuyor. Sofanın sokağa ve bahçeye bakan pencerelerinde önce patiska perdeler, bu perdelerin üzerinde de, al zemin üzerine sarı yapraklı ve yer yer mavi çiçekli ipek kumaştan bir perde var. Perdelerin üstü ve yanları kadifeli bir farbala ile çevrelenmiş. Sedir ve yastıklar, perdeyle aynı rengi taşıyan örtü kılıflarıyla örtülmüş. Bunların üzerine kenarları dantelli patiska örtüler konmuş. Sofanın ortasında maun ağacından eski stil, yuvarlak ve orta yükseklikte siyah renkli bir orta masası ve masanın üstünde de Rumeli stili işlemeli kenarları çiçek motifleriyle süslü bir örtü bulunuyor. Merdivenleri çıktıktan sonra, görülen duvarda, iki parçadan ibaret bir dolap mevcut. Ajur kaplamadan aynalı ve sarı renkte, iki kanatlı, üç çekmeceli ve iki kapaklı olan bu dolap sofanın tavan, döşeme ve kapılarıyla aynı renkte.

Duvar boyunca hezaran sandalyeler dizilmiş. Tavanın ortasında, çengele asılı, beyaz abajurlu eski stil gösterişli bir gaz lambası asılmış.

Mutfak

Raflara yerleştirilmiş olan eşyalar arasında bakırdan, kalaylı tencere ve tabaklar da bulunuyor.

Oturma ve Yatak Odası

Sofaya açılan ve mutfağa bitişik bulunan Atatürk'ün annesinin oturma ve yatak odası basit bir şekilde döşenmiş. Yerde 3.30 x 3.35 metrelik kullanılmış, sofa için tasvir edilmiş olan kilimin rengine ve motiflerine benzer bir kilim mevcut. Kapıdan girilince sağda, sokağa bakan üç pencere önünde Rumeli stili bir sedir, sol taraftaki duvar boyunca iki kişilik eski stil pirinçten bir karyola var. Karyolanın yatağı üzerinde kırmızı renkte bir örtü mevcuttur. Karyolanın baş ucunda duvara raptedilmiş Kuran-ı Kerim kesesiyle bunun yanında dini yazı ihtiva eden bir levha vardır. Karyolanın baş tarafıyla sedir arasında iki yer minderi, bunların önünde de bir Selanik mangalı mevcut. Karyolanın ayak ucunda ise üzeri mavi renkte, kenarları çiçek işlemeli bir örtü ile örtülmüş bir eşya sandığı bulunuyor. Odanın pencereleri boyunca patiska perdeleri üzerinden aşağıya yeşil ve bej renkli, ince yeşil dallı motifli kumaştan perdeler iniyor.

Sedir örtüleriyle yastık örtüleri aynı kumaştan yapılmış. Patiska perdeyle yastık kenarlarının patiska sedir örtülerinin dantelaları saat motifli. Kapının sağına gelen duvara dini bir levha ve Atatürk'ün beyzî bıyıklı bir fotoğrafı asılmış.

Misafir Odası

Kapısı sofaya açılan misafir odası, 3 x 2.50 metre ebadında Şarköy kilimiyle döşenmiş. Kilim kırmızı zemin üzerine yeşil, siyah, beyaz renkli motifleri ihtiva ediyor. Odanın ortasında kaide üzerine oturtulmuş, kapaklı pirinçten büyük bir mangal var. Odanın sağ duvarı boyunca, odanın tavanı, kapıları ve döşemesiyle aynı renkte beş çekmeceli bir konsol mevcut. Konsolun üstünde, kenarları yaldızlı eski stil büyük bir ayna bulunuyor.

Hem aynanın önünde hem de konsolun üstünde iki mavi renkli, abajurlu karpuz lamba bulunuyor. Bu iki lambanın arasında renkli bir tabak içinde renkli sürahi ve bardak mevcut.

Kapının tam karşısına gelen duvar boyunca, Üsküdar çatması, bez üzerine mor renkli, kumaşla kaplı bir kanepeyle bu kanepenin sağında ve solunda, aynı kaliteden kumaşla kaplı altı büyük kumaş var. Yine kanepenin sağında ve solunda olmak üzere eski stil küçük sehpa mevcut. Kanepenin sağına gelen iki duvarın bitişiğine küçük bir duvar rafı konmuş. Rafın üç gözünde de birer vazo yer alıyor.

Masaların, sehpaların üzerlerine ve rafların gözlerine Rumeli işi, kenarları çiçekli çevreler konmuştur. Tavanın ortasında çengel ile asılı bir tavan lambası odanın dekorunu tamamlıyor.

3.40 x 3.50 metre ebadında bir Şarköy kilimiyle döşeli. Sofanın tam ortasında beyzî üstünde Rumeli işi bir yağlıkla saksı bulunan bir masası var.

Merdivenin tam karşısındaki duvar boyunca, üstü mermer, kenarları, ayakları yaldızlı küçük bir duvar konsolu var. Konsolun örtüsü, Rumeli işlemeli bir yağlıktan ibaret. Konsolun üzerinde yine kenarları yaldızlı bir ayna bulunuyor. Aynanın önünde beyaz abajurlu pirinçten bir petrol lambası var.

Sofanın gusülhane kapısı önünde ibrik ve leğen vardır. Yine sofanın bahçeye bakan duvarının bir kenarında bir eşya sandığı vardır, duvar kenarlarına da hazeran sandalyeler dizili.

Sofanın sokağa bakan pencereleri önünde Rumeli stili bir sedir vardır. Sofanın patiska perdeleri üzerine kabartma, şarap renkli ve çiçek motifli kumaştan perdeler ve perdelerin üst kısımlarını kaplayan ve yanlara sarkan aynı renkte saçak, farbelalar konmuş.

Sedir örtüleri ile yastık kılıfları da aynı renktedir. Bunların üzerlerinde kenarlı dantelalı örtüler bulunuyor.