İşte asgari ücret senaryoları
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2021 yılı asgari ücretini belirlemek için 1 Aralık'tan itibaren çalışmaya başlayacak. Orta Vadeli Program'da (OVP), önceki yılların aksine, ücretlerde geçmiş enflasyon hedeflerine göre ayarlama yapılmayacağı ifadesine bu kez yer verilmedi. 2021 yılında memur maaşlarında ve kamu işçilerinin ücretlerinde artış oranı yüzde 3+3 olarak belirlendi. Peki 2021 yılında asgari ücret artışı ne olacak? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, asgari ücrette artış senaryolarını yazdı
Asgari ücret her yıl bir önceki yılın aralık ayında belirleniyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2021 yılı asgari ücretini belirlemek üzere 1 Aralık’tan itibaren çalışmaya başlayacak. Komisyonda işçi, işveren ve devlet 5’er üye ile temsil ediliyor. İşçiler adına en fazla üyeye sahip konfederasyon olarak TÜRK-İŞ, işverenler adına da Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu’ndan (TİSK) üyeler görev yapıyor.
Asgari ücret 2016 yılında yüzde 30.0, 2017’de yüzde 7.9, 2018’de yüzde 14.2, 2019 yılında yüzde 26.1, 2020 yılında da yüzde 15 oranında artırıldı.
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ise yıllık bazda 2015’te yüzde 8.81, 2016’da yüzde 8.53, 2017’de yüzde 11.92, 2018’de yüzde 20.30, 2019 yılında da yüzde 11.84 oranında arttı.
Geçmiş yıllardaki orta vadeli programlarda (OVP), ücret artışlarının geçmiş enflasyona göre yapılmayacağı vurgulandı. Geçen yıl yayımlanan 2020-2022 yıllarını kapsayan OVP’de fiyat istikrarını sağlamak amacıyla alınacak tedbirler arasında “Kamunun yönlendirdiği bazı fiyat ve ücretlerde geçmiş enflasyon yerine programdaki enflasyon hedeflerine göre ayarlamalar yapılacağı, böylece enflasyonda atalet etkisinin sınırlandırılacağı” belirtildi.
2021-2023 yıllarını kapsayan bu yıl yayımlanan OVP’de ise “Mali disiplin korunacak şekilde, yönetilen/yönlendirilen fiyatlar ve vergi düzenlemeleri geçmiş enflasyona endeksleme davranışının azaltılmasına yardımcı olacak şekilde belirlenecektir” demekle yetinildi. Ücret artışlarında geçmiş enflasyon rakamlarının dikkate alınmayacağı ifadesine bu kez yer verilmedi.
Orta Vadeli Program’da 2020 yılı enflasyon tahmini yüzde 10.5, 2021 yılı enflasyon beklentisi ise yüzde 8.0 olarak belirlendi. OVP’den sonra açıklanan Merkez Bankası 4. Enflasyon Raporu’nda ise 2020 yılı enflasyon tahmini yüzde 12.1 olarak revize edilirken, 2021 yılı enflasyon tahmini de yüzde 9.4 olarak belirlendi.
2021 yılında memur maaşlarına ve kamu işçilerinin ücretlerine yüzde 3+3 oranında artış yapılacak. Enflasyon bu oranları aşarsa aradaki fark da ücret ve maaşlara yansıtılacak.
SENARYOLARA GÖRE ASGARİ ÜCRET NE OLACAK?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun asgari ücrette ne kadar artış yapacağı merak ediliyor. Çeşitli senaryolara göre asgari ücrette yapılacak olası artışlar şöyle:
OVP’DEKİ 2021 ENFLASYON HEDEFİNE GÖRE: OVP’de 2021 yılı için enflasyonun yüzde 8 olacağı öngörülüyor. Asgari ücret bu hedef doğrultusunda yüzde 8 oranında artırılırsa brüt asgari ücret 3.178 TL, net asgari ücret 2.510 TL olur.
MERKEZ BANKASI’NIN 2021 ENFLASYON HEDEFİNE GÖRE: Merkez Bankası 2021 yılında enflasyonun yüzde 9.4 oranında olacağını tahmin ediyor. Bu oranda artış yapıldığında brüt asgari ücret 3 bin 220 TL, net asgari ücret 2 bin 542 TL olur.
MERKEZ BANKASI’NIN 2020 ENFLASYON TAHMİNİNE GÖRE: Merkez Bankası 2020 yılı enflasyon tahminini son raporunda yüzde 12.1 olarak revize etti. Asgari ücret artışı yüzde 12.1 oranında yapılırsa brüt asgari ücret 3.299 TL, net asgari ücret 2605 TL olur.
TCMB’NİN 2021 ENFLASYON HEDEFİNE REFAH PAYI EKLENİRSE: Merkez Bankası’nın 2021 yılı enflasyon hedefine 3 puan refah payı eklenerek yüzde 12.4 oranında artış yapılırsa brüt asgari ücret 3.308 TL, net asgari ücret 2.612 TL olur.
TCMB’NİN 2020 YILI ENFLASYON TAHMİNİNE REFAH PAYI EKLENİRSE: Merkez Bankası’nın yüzde 12.1 olarak belirlenen 2020 yılı enflasyon tahminine 3 puanlık refah payı eklenerek yüzde 15 oranında artış yapılırsa brüt asgari ücret 3.384 TL, net asgari ücret de 2.673 TL olur.
ÖNCEKİ YILLARDA ENFLASYON VE ASGARİ ÜCRET İLİŞKİSİ NE OLDU?
2015 yılında kritik bir seçim yapıldığı için 2015 yılı enflasyonu yüzde 8.81 olmasına karşın, 2016 asgari ücreti yüzde 30 oranında artırıldı. 2016 yılı enflasyonu yüzde 8.53 olurken, bir önceki yıl yüksek artırıldığından 2017 yılı asgari ücretindeki artış yüzde 7.9’da kaldı.
Buna karşılık, 2017 yılı enflasyonu yüzde 11.92 çıkarken, 2018 asgari ücreti yüzde 14.2 oranında; 2018 yılı enflasyonu yüzde 20.30 olurken 2019 yılı asgari ücreti ise yüzde 26.1 oranında artırıldı.
2019 yılı enflasyonu yüzde 11.84 olarak gerçekleşirken 2020 asgari ücretinde de yüzde 15.0 oranında artış yapıldı.
Bir önceki yılın enflasyonuna göre 2018 yılında uygulanan asgari ücrette 2 puan, 2019 yılı asgari ücretinde 5.8 puan, 2020 yılı asgari ücretinde ise 3.16 puanlık refah payı uygulandı. Son üç yılın asgari ücretinde, genel olarak bir önceki yılın enflasyon rakamının üzerinde bir refah payı ilave edildiği görülüyor. Buradan yola çıkarak, Merkez Bankası’nın 2020 yılı enflasyon tahmini olan yüzde 12.1’in üzerine 2-3 puanlık refah payı eklenmesini beklemek gerçekçi görünüyor.
MİLYONLARCA KİŞİ 2020 ASGARİ ÜCRETİNİ BİLE TAM ALAMADI
Bununla birlikte Türkiye, hem pandemiden hem de içsel nedenlerden dolayı olağanüstü bir süreçten geçiyor. 2020 yılı için belirlenen asgari ücret rakamını milyonlarca işçi sadece yılın ilk üç ayında alabildi. Nisan mayıs aylarında 3.5 milyon kişi kısa çalışmada olduğu için normal ücretlerini alamadılar. Sonraki aylarda da sayıları azalmakla birlikte bu durum devam etti. Eylül ayı itibarıyla 1 milyon işçi kısa çalışmada, 750 bin dolayında işçi de ücretsiz izinde olduğu için normal ücretinden mahrum kaldı. Olağanüstü dönemin şartlarının 2021 yılı asgari ücret artış oranında belirleyici olması mümkündür.
