Yunanistan ile gaz sözleşmesi yenilenmeyecek
Türkiye ile Yunanistan arasında Akdeniz'de enerji odaklı olarak yaşanan gerilim sonrasında gözler, iki ülkeyi zaman zaman fiyatla ilgili olarak karşı karşıya getiren ve çözümün uluslararası tahkimde bulunduğu doğal gaz ticaretine çevrildi. Türkiye ile Azerbaycan arasında imzalanan Şah Deniz I anlaşması kapsamında yılda 6.6 milyar metreküp gaz ithalatı öngörüldü. Türkiye, bu gazın yıllık 750 milyon metreküplük bölümünü, 23 Aralık 2003 tarihinde imzalanan bir anlaşmayla Yunanistan'a satıyor. Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan gaz alım satım anlaşmasının süresi 2021 yılında sona eriyor. Türkiye, söz konusu anlaşmayı yenilemeyecek ve ithalat duracak. Peki, Yunanistan bu gazın yarattığı boşluğu nasıl dolduracak? Yunanistan'ın, Azerbaycan'ın milli petrol şirketi SOCAR ile masaya oturması ve gaz ithalatına ilişkin bir anlaşma yapması bekleniyor.
Türkiye’de, yılda 45-50 milyar metreküp doğal gaz tüketiliyor. Türkiye, petrol ve doğal gaz gereksiniminin hemen hemen tamamına yakın bölümünü ithalat yoluyla karşılıyor.
İthalatta, ikili yöntem izleniyor. Rusya, İran ve Azerbaycan’dan boru hatları üzerinden uzun dönemli sözleşmelerle doğal gaz satın alınıyor. ABD, Katar, Cezayir ve Nijerya’dan da sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithal ediliyor.
AZERBAYCAN GAZI VE YUNANİSTAN
Azerbaycan Şah Deniz I sahasında üretilecek olan doğal gazın Gürcistan üzerinden Türkiye’ye taşınması amacıyla inşa edilen Azerbaycan - Türkiye (Şah Deniz I) Doğal Gaz Boru Hattı, 2007 yılında işletmeye alındı. BOTAŞ, bu hattan ithal edilen gazın bir bölümünü, “re-export hakkı” olarak adlandırılan madde gereğince Yunanistan’a ihraç ediyor.
Yunanistan’la, bu amaçla 23 Aralık 2003 tarihinde bir sözleşme imzalandı. Buna göre Türkiye, Yunanistan’a yılda 750 milyon metreküp gaz ihraç ediyor. Sözleşme, 2021 yılı sonunda bitecek.
SÖZLEŞME YENİLENMEYECEK
Türkiye, söz konusu sözleşmeyi yenilemeyecek ve 2021 yılında Yunanistan’a gaz ithalatı duracak. Yunanistan’ın bu gazın yarattığı boşluğu doldurmak için Azerbaycan’la masaya oturması ve Azerbaycan’ın milli petrol şirketi SOCAR ile anlaşma yapması bekleniyor.
TAHKİMLİK OLDU
BOTAŞ ve Yunan gaz şirketi DEPA, fiyatla ilgili olarak ortaya çıkan anlaşmazlık nedeniyle bugüne dek birkaç kez tahkimlik oldu. Anlaşmazlık, uluslararası tahkime taşındı. Bu davalardan birini Türkiye, diğerine de DEPA kazandı.
