Türkiye'nin 18'inci harikası
Göbeklitepe; biri animasyon film, diğeri dizi olmak üzere iki yapıma konu oldu. 'Rafadan Tayfa Göbeklitepe', Türkiye'de animasyon filmler arasında tüm zamanların izleyici rekorunu kırdı. Türkiye'nin 18'inci harikasını Habertürk'ten Mehmet Çalışkan, 'Haftanın Portresi'nde derledi
'Rafadan Tayfa Göbeklitepe' adlı animasyon filmi 27 Aralık 2019'da gösterime çıktı.
İsmail Fidan'ın yönettiği film 4 haftadır en çok izlenen yapım.
'Akın'ın Şanlıurfalı arkadaşı 'Veysi'den aldığı gizemli bir paketle Rafadan Tayfa ekibinin Göbeklitepe'ye uzanan yolculuğunda yaşanan macerayı konu edinen film, bugüne kadar 2.673.794 kişi tarafından izlendi.
'Rafadan Tayfa Göbeklitepe', Türkiye'de yerli ve yabancı animasyon filmleri arasında izleyici ve hasılat rekoru kırdı.
Göbeklitepe'nin içinde geçtiği bir diğer yapım ise 'Atiye'...
'Atiye', bir kadının kendisini keşfetme öyküsünü Göbeklitepe üzerinden anlatıyor.
TÜRKİYE'DE EN ÇOK İZLENEN ANİMASYON FİLMLER
1- RAFADAN TAYFA GÖBEKLİTEPE (2019)
İzleyici Sayısı: 2.673.794
Hasılat:43.945.526 ₺
2- KRAL ŞAKİR KORSANLAR DİYARI (2019)
İzleyici Sayısı: 2.107.663
Hasılat: 34.299.286 ₺
3- RAFADAN TAYFA DEHLİZ MACERASI (2018)
İzleyici Sayısı: 1.802.339
Hasılat: 20.455.470 ₺
4 - BUZ DEVRİ 4: KITALAR AYRILIYOR (2012)
İzleyici Sayısı: 1.883.004
Hasılat: 18.551.768 ₺
5- BUZ DEVRİ 3: DİNOZORLARIN ŞAFAĞI (2009)
İzleyici Sayısı: 1.434.381
Hasılat: 11.448.378 ₺
6- MOANA (2016)
İzleyici Sayısı: 1.337.112
Hasılat: 16.632.809 ₺
7- BUZ DEVRİ 5: BÜYÜK ÇARPIŞMA (2016)
İzleyici Sayısı: 1.308.876
Hasılat: 14.678.260 ₺
8 - KARLAR ÜLKESİ II (2019)
İzleyici sayısı: 1.283.390
Hasılat: 22.739.826 ₺
9 - KARLAR ÜLKESİ I (2013)
İzleyici Sayısı: 1.220.468
Hasılat: 13.272.160 ₺
10- ÇILGIN HIRSIZ 3 (2017)
İzleyici Sayısı: 999.234
Hasılat: 12.603.532 ₺
Yiyecek bulma, barınma, vahşi hayvanlardan ve düşmanlardan korunma gibi birçok derdiniz var.
Tarımın ne olduğunu daha bilmiyorsunuz.
Sonra oturup ilkel alet - edevatla 6 metre yükseklikteki ağırlıkları 40 - 60 ton arasında olan kayaları şekillendiriyorsunuz.
Yetmiyor, bir de onları dikleştirip tapınak oluşturuyorsunuz?
İyi de neden?
Düşünün; yazı henüz icat edilmemiş, tekerlek de öyle.
Tarım keşfedilmemişti.
Hatta insanoğlu henüz çömlek yapmayı bile bilmiyordu.
Buzul çağından hemen sonraki dönem.
Taş Devri...
Hayatta kalma üzerine bir yığın derdi varken, çömlek yapmayı bile bilmezken insanoğlu neden binbir uğraşla kayaları şekillendirip tapınak yapma gereği duydu.
Bilim insanları, arkeologlar bu konuya kafa yorup atalarımızın neden tapınak yapma gereksinimi duyduğunu yıllarca araştırdı, araştırmaya da devam ediyor.
Yorumlar 3 ana başlıkta toplandı;
* Ölüm ritüelleri için yapıldı. Atalarını anıyorlar, onlara kurban adıyorlardı.
* Korkuları bir güce tapınma gereksinimi doğurdu.
* Uzaylılar, zaman zaman dünyayı ziyaret etti. Atalarımız, kendilerinden farklı ve güçlü olduğu için onlara tapınma gereksinimi duydu.
Araştırmalar, 1995'e kadar 5 bin 500 yıl önce yaşayan atalarımızın tapınma gereksinimi üzerine yapılıyordu.
1995'te Şanlıurfa'da yapılan kazılardan sonra insanlık tarihi değişti.
Göbeklitepe...
Göbeklitepe'den sonra insanoğlunun o güne kadar bilinen tarihi çöp oldu.
1995'ten sonra insanoğlunun tarihi yeniden yazılmaya başlandı.
Göbeklitepe'ye kadar insanoğlunun önce yerleşik hayata geçip tarımı keşfettikten sonra dini inançlara yöneldiği düşünülüyordu.
Göbeklitepe'den sonra bu düşünce değişti.
İnsanoğlunun yerleşik hayata geçip tarımı keşfetmeden binlerce yıl önce dini inançlara sahip olduğu ortaya çıktı.
Göbeklitepe'den sonra insanlık tarihi şöyle değişti; insanoğlu önce tapınma gereksinimi duydu. Sonra bu gereksinim, göçebelikten yerleşik hayata geçme gereksiniminin duyulmasına neden oldu. Ardından da yerleşik hayat, hayvanların evcilleştirilmesi ve tarımla uğraşılması gereksinimini doğurdu.
Kısacası; 'insanoğlu önce yerleşik düzene geçip sonra tapındı' değil, 'insanoğlu önce tapındı sonra yerleşik düzene geçti'...
Göbeklitepe, dünyayı şaşkına çevirdi.
Avcı toplayıcı insanlar neden tapınak yapma gereksinimi duymuştu?
Ve o tapınakları nasıl yaptılar?
Tek amaçlarının hayatta kalmak ve üremek olduğuna inandığımız Taş Devri'ndeki atalarımız hangi güç, hangi korku, hangi hayranlık doğrultusunda tapınmak için o kadar zahmete girdi?
Şanlıurfa'nın kent merkezinin 18 kilometre kuzeydoğusundaki Göbeklitepe Arkeolojik Alanı, 1963'te İstanbul Üniversitesi ile Chicago Üniversitesi'nin ortaklığıyla gerçekleştirilen bir yüzey araştırması sırasında keşfedildi. 'V52 Neolitik Yerleşimi' olarak tanımlanan alan üzerinde 1995'e kadar kapsamlı bir araştırma yapılmadı.
1986'da Şavak Yıldız, tarlasını sürerken bulduğu bir heykeli Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi yetkililerine teslim etti.
İlk olarak ne olduğu pek anlaşılamayan heykel, müzede koruma altına alındı.
Ve insanlık tarihi Alman arkeolog Prof. Dr. Klaus Schmidt'in o heykeli incelemesiyle yeniden yazılmaya başlandı.
Prof. Dr. Klaus Schmidt, Hilvan'daki Nevali Çori'de kazı yapmak için Şanlıurfa'ya gittiğinde müzedeki heykeli gördü.
Heykelin bulunduğu yerin araştırma yapmaya değer olduğunu düşünerek kazı yapmak için Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne başvuruda bulundu. Sonra da ülkesine dönerek Alman Arkeoloji Enstitüsü'nü ikna ederek kazı çalışmalarına katılmalarını sağladı.
Alman Arkeoloji Enstitüsü ile Şanlıurfa Müzesi, Prof. Dr. Klaus Schmidt başkanlığında 1995'te bölgede kazı çalışmalarına başladı.
Kazılarda önce Neolitik döneme ait, boyları 3 ila 6 metre, ağırlıkları ise 40 ila 60 ton olan ve üzeri yabani hayvan figürleriyle bezenmiş 'T' biçimli dikili taşlar bulundu.
Kazı çalışmaları ilerledikçe 8 ila 30 metre çapında dairesel ve dikdörtgen şekilli tapınak ve 65 santimetre uzunluğunda insan heykeli ortaya çıkarıldı.
Üzerlerinde yapılan testlerde buluntuların 12 bin yıl öncesine ait olduğu ortaya çıktı.
Göbeklitepe, 2011'de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne, 2018'de ise 'korunması çok önemli' hüviyetindeki UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alındı.
Bunun üzerine de 2019, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 'Göbeklitepe Yılı' ilan edildi.
Göbeklitepe'deki Tapınakları Kimler Yaptı?
Göbeklitepe'deki tapınakları yapanların kimler olduğu bilinmiyor. Zaten Göbeklitepe'yi bu kadar ilginç kılan unsurlarından biri de bu.
Yerleşik bir hayata sahip olmayan insanlar neden heybetli tapınaklar yaptı?
O insanlar kimdi?
Prof. Dr. Klaus Schmidt, Göbeklitepe'deki 'T' şeklindeki sütunlarda bir varlığın temsil edildiğine inanıyordu. Schmidt'e göre temsil edilen varlıklar bu dünyaya ait değillerdi. Spiritüel (Öte alem) bir yaşamdan geliyorlardı, insan değillerdi. Üzerlerindeki motiflerde o varlıkları korumakla yükümlü hayvanlar resmedildi.
Göbeklitepe'de En Çok Kullanılan Hayvan Motifleri
* Yaban Domuzu
* Yılan
* Tilki
* Akbaba
* Yaban Ördekleri
Göbeklitepe'den önce bilinen en eski tapınak Malta'daydı.
Malta'daki iki tapınağın yapımıyla Göbeklitepe arasında yaklaşık 6 bin 500 yıl fark bulunuyor.
DÜNYANIN EN ESKİ TAPINAKLARI
1. Göbeklitepe: M.Ö. 12000 (Türkiye)
2. Hypogeum Tapınağı: M.Ö. 3600 (Malta)
3. Ggantija Tapınağı: M.Ö. 3600 (Malta)
4. Hagar Qim Tapınağı: M.Ö. 3200 (Malta)
5. Stonehenge: M.Ö. 2500 (İngiltere)
6. Knossos Saray Tapınağı: M.Ö. 1700 (Girit)
7. Amada Tapınağı: M.Ö. 1500 (Mısır)
8. Hatşepsut Tapınağı: M.Ö. 1479 (Mısır)
9. Luksor Tapınağı: M.Ö. 1400 (Mısır)
10. 1'inci Seti Tapınağı: M.Ö. 1279 (Mısır)
İnsanlık tarihi boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Türkiye'de Göbeklitepe'nin yanı sıra UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde bulunan 17 kültürel varlık daha bulunuyor.
TÜRKİYE'NİN UNESCO DÜNYA MİRASI LİSTESİ
1. DİVRİĞİ ULU CAMİİ ve DARÜŞŞİFASI
Konum: Sivas
Kabul Tarihi: 1985
2. İSTANBUL'UN TARİHİ ALANLARI
Konum: İstanbul
Kabul Tarihi: 1985
3. GÖREME MİLLİ PARKI ve KAPADOKYA
Konum: Nevşehir
Kabul Tarihi: 1985
4. HATTUŞAŞ
Konum: Çorum
Kabul Tarihi: 1986
5. NEMRUT DAĞI
Konum: Adıyaman
Kabul Tarihi: 1987
6. HIEROPOLIS - PAMUKKALE
Konum: Denizli
Kabul Tarihi: 1988
7. XANTHOS - LETOON
Konum: Antalya
Kabul Tarihi: 1988
8. SAFRANBOLU
Konum: Karabük
Kabul Tarihi: 1994
9. TRUVA
Konum: Çanakkale
Kabul Tarihi: 1998
10. SELİMİYE CAMİİ ve KÜLLİYESİ
Konum: Edirne
Kabul Tarihi: 2011
11. ÇATALHÖYÜK ARKEOLOJİK ALANI
Konum: Konya
Kabul Tarihi: 2012
12. BURSA ve CUMALIKIZIK
Konum: Bursa
Kabul Tarihi: 2014
13. BERGAMA
Konum: İzmir
Kabul Tarihi: 2014
14. DİYARBAKIR KALESİ ve HEVSEL BAHÇELERİ
Konum: Diyarbakır
Kabul Tarihi: 2015
15. EFES
Konum: İzmir
Kabul Tarihi: 2015
16. ANİ ARKEOLOJİK ALANI
Konum: Kars
Kabul Tarihi: 2016
17. APHRODISIAS
Konum: Aydın
Kabul Tarihi: 2017
18. GÖBEKLİTEPE ARKEOLOJİK ALANI
Konum: Şanlıurfa
Kabul Tarihi: 2018